آرمان–هم‌زمان با سقوط آزاد قیمت جهانی نفت، پس از عربستان، ایران، کشورهای عراق و قطر هم قیمت نفت صادراتی خود را کاهش دادند تا با آغاز فروش‌های ویژه پائیزه توسط اعضای اوپک شیب کاهش بهای طلای سیاه تندتر شود.
با کاهش قیمت نفت توسط بزرگان اوپک همچون ایران، عربستان، قطر و عراق، بهای طلای سیاه بار دیگر روز گذشته روندی نزولی به خود گرفت به‌طوری‌که بهای نفت برنت با 72 سنت کاهش 88 دلار و 17 سنت در هر بشکه، قیمت نفت سبک آمریکا با 69 سنت کاهش به 85 دلار و پنج سنت در هر بشکه و بهای سبد نفتی اوپک به 86 دلار و 43 سنت در هر بشکه سقوط کرده که پایین ترین قیمت در چهار سال گذشته است.
زنگنه: جنگ کاهش قیمت نفت در راه نیست
بیژن زنگنه، وزیر نفت هفته گذشته در جمع خبرنگاران با بیان اینکه فعلا برنامهای برای برگزاری نشست فوق‌العاده توسط اعضای اوپک در دستور کار نیست، گفت: کاهش قیمت رسمی نفت توسط برخی از اعضای اوپک را نمیتوان به منزله راه افتادن جنگ کاهش قیمت نفت تلقی کرد. هم‌زمان با این اظهارنظر سیدمسعود میرکاظمی، عضو کمیسیون انرژی مجلس و وزیر اسبق نفت هم با انتقاد از سیاست فعلی وزارت نفت در برابر کاهش قیمت طلای سیاه، تاکید کرده است: باید حتما جلسه اضطراری اوپک برگزار شود تا این کشورها به‌خصوص عربستان که کاملا ضد منافع کشورهای تولیدکننده نفت عمل می کند، میزان تولید خود را کاهش دهند.
ادامه روند کاهشی در ماه های آینده
در همین راستا نرسی قربان، کارشناس انرژی در پاسخ به این سوال که آیا کاهش قیمت نفت میتواند دلیل سیاسی داشته باشد و عربستان در کاهش قیمت نفت برای حمایت از آمریکا و ضربه‌زدن به روسیه و ایران نقش دارد، به آرمان گفت: مساله کاهش اخیر قیمت نفت تحت تاثیر عوامل سیاسی و اقتصادی بوده است. کاهش تقاضا برای فراورده‌های نفتی در چند ماه گذشته چیزی نیست که بتوان گفت در بازار وجود ندارد.
کاهش تقاضا برای نفت به علت کم شدن رشد اقتصادی کشورهای اروپایی، آمریکا، چین و هند و غیره است که کاهشی در تقاضا برای فرآورده های نفتی داشتند که منجر به کاهش تقاضا برای نفت اوپک شده است. این واقعیتی است که اتفاق افتاده است و پیش‌بینی میشود که در ماههای آینده نیز ادامه داشته باشد. این نوسانات قیمت نفت که به سرعت درحال رخ دادن است، ناشی از تقاضا و عرضه فیزیکی در بازار نیست بلکه به‌دلیل بازارهای آینده است که به آن شدت می بخشد.
عربستان سعودی زمانی که تولید نفت لیبی و چند کشور دیگر به بازار قطع یا کم شد برای جبران تولید نفت خود را افزایش داد ولی اکنون حاضر نیست تولیدش را کاهش دهد و عنوان کرده که بازارهای خود را میخواهد حفظ کند. پس کاهش قیمت‌های نفت هم به علت کمبود تقاضا برای فرآوردههای نفتی و هم اضافه شدن تولید نفت در آمریکا و سایر کشورهای غیراوپک بوده است. از سوی دیگر عدم کاهش تولیدات عربستان سعودی به‌گونه ای که ذکر گردید، مساله را پیچیده‌تر نموده است که بیشتر از سهمیه اوپک اقدام به تولید می کند. اصل مساله این است ظاهرا عربستان نمی‌خواهد عرضه‌اش را کم کند و طبیعتا وقتی بازار کشش ندارد باید قیمت را کم کند. می توان تعبیر کرد که عربستان در این برهه زمانی می خواهد حربه ای که در اختیار دارد و قبلا هم استفاده کرده است، به کار گیرد. البته اینکه حتما این مساله باشد یک‌طرفه نگاه کردن است و باید دو طرفه به قضیه نگاه کرد.
کاهش قیمت در کوتاه مدت اثری سوء بر بودجه ندارد
این کارشناس انرِژی در پاسخ به این سوال آرمان که آیا ایران باید نسبت به اقدام اخیر عربستان واکنش نشان دهد و خواستار جلسه اضطراری باشد یا خیر، تصریح کرد: ببینید اوپک 12 عضو دارد به گونهای این کشورها هم تحت تاثیر این کاهش قیمت ها قرار گرفته‌اند، احتمالا این کشورها هم خواستار تشکیل جلسهای برای رسیدگی به این موضوع خواهند بود که در آن صورت ما هم باید خواهان نشست اوپک باشیم و به‌طور مفصل به مساله کاهش قیمت ها بپردازیم. قربان در پاسخ به سوالی دیگری مبنی بر اینکه ایران می تواند مانع کاهش قیمت نفت شود یا خیر، عنوان کرد: یکی از عوامل تاثیرگذار بر قیمت نفت، عوامل جهانی است، به نحوی که نمیتوان جلوی کاهش رشد اقتصادی چین و هند و دیگر کشورها و یا جلوی کاهش تقاضا در بازار را گرفت، همچنین تولید دیگران را هم نمیتوان کاهش داد. تنها کاری که یک‌طرفه می توان کرد این است که تولیدمان را کاهش دهیم که عرضه کاهش یابد. هم‌اکنون ایران چیزی حدود یک میلیون بشکه صادر میکند؛ حتی اگر تولید نفت خود را کاهش دهیم، قیمت نفت خیلی تغییر نخواهد کرد.
وی در پایان در پاسخ به این سوال که با ادامه روند کاهشی قیمت نفت آیا شاهد آثار سوء آن بر کشورمان خواهیم بود، گفت: متاسفانه قیمت نفت در بودجه به گونه ای پیش‌بینی شده است که درصورت ادامه روند فعلی قیمت نفت حاصل نمی شود، اما باید این موضوع را هم درنظر بگیریم اگر قیمت نفت، مدت کوتاهی کاهش یابد، اثری سوء بر بودجه ما نخواهد گذاشت. چرا که قیمت متوسط نفت در سال است که باید زیر 100دلار باشد که روی بودجه ما اثر بگذارد. تعیین قیمت نفت در بودجه هم بستگی به عوامل مختلفی دارد که خود دولتها در نظر می گیرند و بر اساس آن عمل می‌کنند.
تاثیر منطقهای غیراقتصادی بر کاهش نفت
فرشاد مومنی، اقتصاددان نیز در این‌باره به آرمان گفت: واقعیت ابن است که از سال‌های اولیه قرن بیستم تا به امروز به‌تدریج و به‌صورت فزاینده اهمیت نفت در اقتصاد بین‌الملل افزایش یافته است. ما همواره شاهد این هستیم که تحولات قیمت نفت درون خود به همان اندازه که از منطقهای اقتصادی پیروی می کند به همان اندازه هم از منطقهای غیراقتصادی و خصوصا منطقهای ژئوپلیتیکی و ژئواستراتژیکی قدرت های بزرگ نیز تاثیر پذیرفته است. در عین حال در موج اخیر کاهش قیمت نفت، دلایل مستحکم اقتصادی برای روند نزولی آن وجود دارد، اما تنها منحصر به دلایل اقتصادی نیست. همانطور که شما هم مطرح کردید کاهش قیمت متاثر از مسائل غیراقتصادی و سیاسی است. برداشت شخصی من این است که یقینا مسئولان تنظیم استراتژی ها در قدرت های بزرگ در کوتاه‌مدت این مساله را تکذیب می کنند، اما در میان‌مدت و بلندمدت روی این واقعیت صحه میگذارند که در آن ماجرا به همان اندازه که منطق های اقتصادی وجود داشته است، منطق های غیراقتصادی هم تاثیرگذار بوده است. به طور مثال اخیرا استراتژیست‌های خیلی مطرح آمریکایی روی این مساله اذعان کردند که نوسان های پیشینی رخ نموده در بازارهای جهانی نفت، دقیقا به همین ترتیب بوده است. واقعیت این است که غرب از طرز رفتار و واکنش روس ها در ماجرای اوکراین راضی نیست و بنابراین ما منتظر این بودیم که اقداماتی صورت گیرد که یک سر آن به تنبیه چین و روسیه منجر شود.
واکنش سیاسی بی اثر است
این اقتصاددان در پاسخ به این سوال که آیا ضرورت دارد که ایران به کاهش قیمت نفت از سوی اعضای اوپک واکنش سیاسی نشان دهد یا خیر ؛ تصریح کرد: واکنش سیاسی در برابر این پدیده بیمورد و هم بی‌اثر خواهد بود. واقعیت این است که ایران با کشور خاص یا فرد خاصی به‌طور مشخص به عنوان مسئول این قضیه روبه‌رو نیست. ما میتوانیم به دیپلماسی فعال روی آوریم. به‌طور مشخص چون همواره عربستان به عنوان آلت دست اصلی پیشبرد راهبردهای آمریکا در بازار جهانی نفت بوده است، میتوانیم با آنها به طور فعالتر برخورد کنیم. به اعتقاد من با توجه به تجریه‌های که طی چند دهه گذشته در این زمینه مشاهده کرده‌ایم، راه حل اصولی این است که به داخل برگردیم و کمربندهای خود را محکم ببندیم؛ اعتماد مردم را جدی‌تر تلقی کنیم و برای مشارکت فعال آنها در عبور از چالشهای موجود برنامهریزی موثرتری داشته باشیم .
عربستان در راستای استراتژی آمریکا حرکت می کند
مومنی در پاسخ به سوالی دیگری مبنی بر اینکه آیا کاهش قیمت نفت موقتی است یا اینکه در ماههای آینده بازهم شاهد روند کاهشی قیمت نفت خواهیم بود، اظهار کرد: مهم‌ترین مطالعات آینده شناختی که در دسترس ما قرار داشته، نشان‌دهنده این است که عربستان همچنان اصرار بر این داشته باشد که در راستای استراتژی آمریکا حرکت کند به سبکی که در 1986 وام داده بود؛ این روند، روند مستمری خواهد بود. نکته مهم دیگر این است که این روند به اعتبار تاثیرات شدیدی که از تحولات منطقه خلیج‌فارس میپذیرد، بنابراین اگر حادثه خاصی در این زمینه اتفاق نیفتد تائیدی است بر اینکه این روند، روند مستمری خواهد بود.
برآوردها حاکی از این است که قیمت نفت به حول و حوش 70 تا 75 دلار در میان مدت برسد. بنابراین با توجه به اینکه در آستانه بودجه 94 و تدوین برنامه ششم توسعه هستیم؛ شرط خرد این است روی این سناریو برنامه و بودجه خود را تنظیم کنیم. وی در پایان در پاسخ به این سوال که با ادامه روند کاهشی قیمت نفت آیا بودجه کشور دچار مشکل خواهد شد یاخیر به آرمان گفت: تاثیر این روند کاهشی در میان‌مدت خواهد بود نه در کوتاه‌مدت. همچنین با توجه به اینکه بودجه کشور روی 90 دلار بسته شده است، هنوز فاصله معناداری در میان آنچه برای سال 93 در نظر گرفتیم با آنچه اتفاق افتاده است، مشاهده نمیشود. لذا باید برخورد آیندهنگرانه داشته باشیم و قبل از آنکه به سبک دولت احمدی‌نژاد بار فشارها روی دوش مردم گذاشته شود، دولت از خود شروع کند و این اقدام باید در بودجه سال 94 لحاظ شود.
کد خبر:
83581
تاریخ انتشار: 26 مهر 1393 - 15:42
آرمان–هم‌زمان با سقوط آزاد قیمت جهانی نفت، پس از عربستان، ایران، کشورهای عراق و قطر هم قیمت نفت صادراتی خود را کاهش دادند تا با آغاز فروش‌های ویژه پائیزه توسط اعضای اوپک شیب کاهش بهای طلای سیاه تندتر شود.
با کاهش قیمت نفت توسط بزرگان اوپک همچون ایران، عربستان، قطر و عراق، بهای طلای سیاه بار دیگر روز گذشته روندی نزولی به خود گرفت به‌طوری‌که بهای نفت برنت با 72 سنت کاهش 88 دلار و 17 سنت در هر بشکه، قیمت نفت سبک آمریکا با 69 سنت کاهش به 85 دلار و پنج سنت در هر بشکه و بهای سبد نفتی اوپک به 86 دلار و 43 سنت در هر بشکه سقوط کرده که پایین ترین قیمت در چهار سال گذشته است.
زنگنه: جنگ کاهش قیمت نفت در راه نیست
بیژن زنگنه، وزیر نفت هفته گذشته در جمع خبرنگاران با بیان اینکه فعلا برنامهای برای برگزاری نشست فوق‌العاده توسط اعضای اوپک در دستور کار نیست، گفت: کاهش قیمت رسمی نفت توسط برخی از اعضای اوپک را نمیتوان به منزله راه افتادن جنگ کاهش قیمت نفت تلقی کرد. هم‌زمان با این اظهارنظر سیدمسعود میرکاظمی، عضو کمیسیون انرژی مجلس و وزیر اسبق نفت هم با انتقاد از سیاست فعلی وزارت نفت در برابر کاهش قیمت طلای سیاه، تاکید کرده است: باید حتما جلسه اضطراری اوپک برگزار شود تا این کشورها به‌خصوص عربستان که کاملا ضد منافع کشورهای تولیدکننده نفت عمل می کند، میزان تولید خود را کاهش دهند.
ادامه روند کاهشی در ماه های آینده
در همین راستا نرسی قربان، کارشناس انرژی در پاسخ به این سوال که آیا کاهش قیمت نفت میتواند دلیل سیاسی داشته باشد و عربستان در کاهش قیمت نفت برای حمایت از آمریکا و ضربه‌زدن به روسیه و ایران نقش دارد، به آرمان گفت: مساله کاهش اخیر قیمت نفت تحت تاثیر عوامل سیاسی و اقتصادی بوده است. کاهش تقاضا برای فراورده‌های نفتی در چند ماه گذشته چیزی نیست که بتوان گفت در بازار وجود ندارد.
کاهش تقاضا برای نفت به علت کم شدن رشد اقتصادی کشورهای اروپایی، آمریکا، چین و هند و غیره است که کاهشی در تقاضا برای فرآورده های نفتی داشتند که منجر به کاهش تقاضا برای نفت اوپک شده است. این واقعیتی است که اتفاق افتاده است و پیش‌بینی میشود که در ماههای آینده نیز ادامه داشته باشد. این نوسانات قیمت نفت که به سرعت درحال رخ دادن است، ناشی از تقاضا و عرضه فیزیکی در بازار نیست بلکه به‌دلیل بازارهای آینده است که به آن شدت می بخشد.
عربستان سعودی زمانی که تولید نفت لیبی و چند کشور دیگر به بازار قطع یا کم شد برای جبران تولید نفت خود را افزایش داد ولی اکنون حاضر نیست تولیدش را کاهش دهد و عنوان کرده که بازارهای خود را میخواهد حفظ کند. پس کاهش قیمت‌های نفت هم به علت کمبود تقاضا برای فرآوردههای نفتی و هم اضافه شدن تولید نفت در آمریکا و سایر کشورهای غیراوپک بوده است. از سوی دیگر عدم کاهش تولیدات عربستان سعودی به‌گونه ای که ذکر گردید، مساله را پیچیده‌تر نموده است که بیشتر از سهمیه اوپک اقدام به تولید می کند. اصل مساله این است ظاهرا عربستان نمی‌خواهد عرضه‌اش را کم کند و طبیعتا وقتی بازار کشش ندارد باید قیمت را کم کند. می توان تعبیر کرد که عربستان در این برهه زمانی می خواهد حربه ای که در اختیار دارد و قبلا هم استفاده کرده است، به کار گیرد. البته اینکه حتما این مساله باشد یک‌طرفه نگاه کردن است و باید دو طرفه به قضیه نگاه کرد.
کاهش قیمت در کوتاه مدت اثری سوء بر بودجه ندارد
این کارشناس انرِژی در پاسخ به این سوال آرمان که آیا ایران باید نسبت به اقدام اخیر عربستان واکنش نشان دهد و خواستار جلسه اضطراری باشد یا خیر، تصریح کرد: ببینید اوپک 12 عضو دارد به گونهای این کشورها هم تحت تاثیر این کاهش قیمت ها قرار گرفته‌اند، احتمالا این کشورها هم خواستار تشکیل جلسهای برای رسیدگی به این موضوع خواهند بود که در آن صورت ما هم باید خواهان نشست اوپک باشیم و به‌طور مفصل به مساله کاهش قیمت ها بپردازیم. قربان در پاسخ به سوالی دیگری مبنی بر اینکه ایران می تواند مانع کاهش قیمت نفت شود یا خیر، عنوان کرد: یکی از عوامل تاثیرگذار بر قیمت نفت، عوامل جهانی است، به نحوی که نمیتوان جلوی کاهش رشد اقتصادی چین و هند و دیگر کشورها و یا جلوی کاهش تقاضا در بازار را گرفت، همچنین تولید دیگران را هم نمیتوان کاهش داد. تنها کاری که یک‌طرفه می توان کرد این است که تولیدمان را کاهش دهیم که عرضه کاهش یابد. هم‌اکنون ایران چیزی حدود یک میلیون بشکه صادر میکند؛ حتی اگر تولید نفت خود را کاهش دهیم، قیمت نفت خیلی تغییر نخواهد کرد.
وی در پایان در پاسخ به این سوال که با ادامه روند کاهشی قیمت نفت آیا شاهد آثار سوء آن بر کشورمان خواهیم بود، گفت: متاسفانه قیمت نفت در بودجه به گونه ای پیش‌بینی شده است که درصورت ادامه روند فعلی قیمت نفت حاصل نمی شود، اما باید این موضوع را هم درنظر بگیریم اگر قیمت نفت، مدت کوتاهی کاهش یابد، اثری سوء بر بودجه ما نخواهد گذاشت. چرا که قیمت متوسط نفت در سال است که باید زیر 100دلار باشد که روی بودجه ما اثر بگذارد. تعیین قیمت نفت در بودجه هم بستگی به عوامل مختلفی دارد که خود دولتها در نظر می گیرند و بر اساس آن عمل می‌کنند.
تاثیر منطقهای غیراقتصادی بر کاهش نفت
فرشاد مومنی، اقتصاددان نیز در این‌باره به آرمان گفت: واقعیت ابن است که از سال‌های اولیه قرن بیستم تا به امروز به‌تدریج و به‌صورت فزاینده اهمیت نفت در اقتصاد بین‌الملل افزایش یافته است. ما همواره شاهد این هستیم که تحولات قیمت نفت درون خود به همان اندازه که از منطقهای اقتصادی پیروی می کند به همان اندازه هم از منطقهای غیراقتصادی و خصوصا منطقهای ژئوپلیتیکی و ژئواستراتژیکی قدرت های بزرگ نیز تاثیر پذیرفته است. در عین حال در موج اخیر کاهش قیمت نفت، دلایل مستحکم اقتصادی برای روند نزولی آن وجود دارد، اما تنها منحصر به دلایل اقتصادی نیست. همانطور که شما هم مطرح کردید کاهش قیمت متاثر از مسائل غیراقتصادی و سیاسی است. برداشت شخصی من این است که یقینا مسئولان تنظیم استراتژی ها در قدرت های بزرگ در کوتاه‌مدت این مساله را تکذیب می کنند، اما در میان‌مدت و بلندمدت روی این واقعیت صحه میگذارند که در آن ماجرا به همان اندازه که منطق های اقتصادی وجود داشته است، منطق های غیراقتصادی هم تاثیرگذار بوده است. به طور مثال اخیرا استراتژیست‌های خیلی مطرح آمریکایی روی این مساله اذعان کردند که نوسان های پیشینی رخ نموده در بازارهای جهانی نفت، دقیقا به همین ترتیب بوده است. واقعیت این است که غرب از طرز رفتار و واکنش روس ها در ماجرای اوکراین راضی نیست و بنابراین ما منتظر این بودیم که اقداماتی صورت گیرد که یک سر آن به تنبیه چین و روسیه منجر شود.
واکنش سیاسی بی اثر است
این اقتصاددان در پاسخ به این سوال که آیا ضرورت دارد که ایران به کاهش قیمت نفت از سوی اعضای اوپک واکنش سیاسی نشان دهد یا خیر ؛ تصریح کرد: واکنش سیاسی در برابر این پدیده بیمورد و هم بی‌اثر خواهد بود. واقعیت این است که ایران با کشور خاص یا فرد خاصی به‌طور مشخص به عنوان مسئول این قضیه روبه‌رو نیست. ما میتوانیم به دیپلماسی فعال روی آوریم. به‌طور مشخص چون همواره عربستان به عنوان آلت دست اصلی پیشبرد راهبردهای آمریکا در بازار جهانی نفت بوده است، میتوانیم با آنها به طور فعالتر برخورد کنیم. به اعتقاد من با توجه به تجریه‌های که طی چند دهه گذشته در این زمینه مشاهده کرده‌ایم، راه حل اصولی این است که به داخل برگردیم و کمربندهای خود را محکم ببندیم؛ اعتماد مردم را جدی‌تر تلقی کنیم و برای مشارکت فعال آنها در عبور از چالشهای موجود برنامهریزی موثرتری داشته باشیم .
عربستان در راستای استراتژی آمریکا حرکت می کند
مومنی در پاسخ به سوالی دیگری مبنی بر اینکه آیا کاهش قیمت نفت موقتی است یا اینکه در ماههای آینده بازهم شاهد روند کاهشی قیمت نفت خواهیم بود، اظهار کرد: مهم‌ترین مطالعات آینده شناختی که در دسترس ما قرار داشته، نشان‌دهنده این است که عربستان همچنان اصرار بر این داشته باشد که در راستای استراتژی آمریکا حرکت کند به سبکی که در 1986 وام داده بود؛ این روند، روند مستمری خواهد بود. نکته مهم دیگر این است که این روند به اعتبار تاثیرات شدیدی که از تحولات منطقه خلیج‌فارس میپذیرد، بنابراین اگر حادثه خاصی در این زمینه اتفاق نیفتد تائیدی است بر اینکه این روند، روند مستمری خواهد بود.
برآوردها حاکی از این است که قیمت نفت به حول و حوش 70 تا 75 دلار در میان مدت برسد. بنابراین با توجه به اینکه در آستانه بودجه 94 و تدوین برنامه ششم توسعه هستیم؛ شرط خرد این است روی این سناریو برنامه و بودجه خود را تنظیم کنیم. وی در پایان در پاسخ به این سوال که با ادامه روند کاهشی قیمت نفت آیا بودجه کشور دچار مشکل خواهد شد یاخیر به آرمان گفت: تاثیر این روند کاهشی در میان‌مدت خواهد بود نه در کوتاه‌مدت. همچنین با توجه به اینکه بودجه کشور روی 90 دلار بسته شده است، هنوز فاصله معناداری در میان آنچه برای سال 93 در نظر گرفتیم با آنچه اتفاق افتاده است، مشاهده نمیشود. لذا باید برخورد آیندهنگرانه داشته باشیم و قبل از آنکه به سبک دولت احمدی‌نژاد بار فشارها روی دوش مردم گذاشته شود، دولت از خود شروع کند و این اقدام باید در بودجه سال 94 لحاظ شود.
