اتاق نیوز - سید صفدر حسینی ، رییس صندوق توسعه ملی ، یکی از مهمترین تفاوت های رویکرد جدید این نهاد را پرداختن به پروژه های توسعه ای کلان به جای طرح های خرد معرفی می کند .
او در این زمینه به دستور جدید رییس جمهوری مبنی بر تامین اعتبار 550 هزار هکتار زمین کشاورزی در خوزستان اشاره می کند و چنین سیاستی را نقطه مقابل اقدامات دولت قبل نظیر پرداخت چهار تا پنج هزار میلیارد تومان به حدود 100 هزارطرح می داند .
به گفته او ، رویکرد پیشین مبنی برپرداخت تسهیلات ریالی نیز جای خود را به پرداخت تسهیلات ارزی درآینده خواهد داد و اقدامات آینده صندوق بر جلوگیری از ایجاد رانت مبتنی خواهد بود .
حسینی می گوید : ما به دنبال این هستیم که هم نظامنامه ارزی و هم قراردادهای عاملیت صندوق را در سال 93 با توجه به مقتضیات اقتصادی کشور تغییر دهیم تا تعدیل ها و اصلاحات لازم روی آن انجام شود . این تغییرات بر دو اصل اساسی استوار است .یک اصل این است که سازوکارهایی برای اطمینان صدرصدی از بازگشت منابع صندوق حاصل شود تا خطر تکرار تجربه حساب ذخیره ارزی کاملا از بین برود .دومین ساز وکار نیز این است که جهت گیری تسهیلات ، اهداف توسعه ای صندوق براساس سیاست های اقتصاد مقاومتی برآورده می کند .
- با توجه به اینکه شما پیش از دوره احمدی نژاد ، وزیر اقتصاد دولت اصلاحات بودید ، می خواستیم بدانیم در آن زمان حساب ذخیره ارزی و خزانه را به چه شرایطی تحویل دولت بعد دادید و عملکرد این حساب ها در ادامه چگونه خواهد بود ؟
ج : حساب ذخیره ارزی سازوکار بود که با برنامه سوم توسعه و در زمان دولت آقای خاتمی شکل گرفت و هدف آن ، کنترل و ثبات بخشی به درآمدهای نفتی بود که همه ساله بودجه های دولت را تحت تاثیر خود را قرار می داد و برنامه های توسعه کشور ازناحیه نوسان های آن دچار مشکل می شد بنابراین برای جلوگیری از اثر نوسان های نفتی بر اقتصاد ، در آن دوره حساب ذخیره ارزی به وجود آمد ، در آن زمان ، قرار بود که علاوه بر آن میزان از درآمدهای نفتی که مجلس به بودجه و اداره کشور اختصاص می داد .مازاد این درآمد وارد حسابی تحت عنوان ذخیره ارزی شود که تشکیلات آن دارای هیات امنا بود . تعدادی از وزرا عضو آن بودند و این حساب به بانک ها خط اعتباری و تا 50 درصد سهم تسهیلات به بخش خصوصی می بود و 50 درصد آن هم ، قرار شده بود که برای جلوگیری از آثار منفی نوسان های ناشی از افت قیمت نفت در حساب باقی بماند .
البته از تاریخش شکل گیری حساب ذخیره ارزی ،قیمت نفت همواره و به طور کلی افزایشی بود .قاعدتا آن 50 درصد حساب هم نباید در بودجه وارد می شد و باید در حساب حفظ می شد تا صرف فعالیت های تولیدی ، اعطای تسهیلات به بخش های خصوصی و تعاونی و بخش های مختلف اقتصادی کشور می شد . دولت آقای خاتمی اهتمام خوبی به حساب ذخیره ارزی داشت و نگاه و سعی دولت این بود که حساب برای آینده حفظ شود تا برنامه های توسعه اقتصادی کشور از طریق بخش خصوصی بتواند به عنوان یک موتور محرک رشد اقتصادی کشور عمل کند .روزی که من در سال 84 مسئولیت وزارت اقتصاد را به برادر عزیزم دانش جعفری که اولین وزیر اقتصاد دولت احمدی نژاد بود تحویل داده . البته در دولت های قبل به عنوان مثال دولت آقای هاشمی ، درآمدهای نفتی کشور کم بود و دوره دفاع مقدس هم کشور با هزینه های زیادی مواجه بود ما پنج هزار میلیارد تومان موجودی خزانه در پایان کار دولت آقای خاتمی داشتیم و حساب ذخیره ارزی را نیز 12 میلیارد دلار تحویل آقای احمدی نژاد دادیم .
س : درهشت سال گذشته اقتصاد ایران بیش از 700 میلیارد دلار درآمد از صادرات نفتی داشته است. کارنامه این دوره از لحاظ وضعیت حساب ذخیره ارزی و صندوق توسعه ای ایجاد شده بودند .چگونه بوده است ؟ یعنی به طور کلی شما اکنون چه چیزی را تحویل گرفته اید ؟
- از سال 84 به بعد ، به دلیل شوک های نفتی که ایجاد شد ، درآمدهای نفتی جهش چشگمیری پیدا کرد و طی هشت سال گذشته به حدود 700میلیارد دلار رسید ، یعنی طی سالهای برنامه چهارم و اوایل برنامه پنجم توسعه ، قاعدتا باید منابع قابل توجهی وارد حساب ذخیره ارزی می شد .اما به دلیل برداشت های مکرر دولت آقای احمدی نژاد از حساب ذخیره ارزی ، این حساب تقریبا خالی شد . بنابراین مجلس نیز با خالی شدن حساب ذخیره ارزی به این فکر افتاد که به جای حساب، یک صندوق توسعه ملی ایجاد کند در ادامه با تدابیر مقام معظم رهبری و با توجه به تجربه عملکرد حساب ذخیره ارزی و بلایی که بر سر این حساب آمد و تقریبا خالی شد ، بند 2 سیاست های کلی سیاست های برنامه پنجم توسعه به این موضوع اختصاص یافت که صندوق توسعه ملی ایجاد شود و حداقل 20 درصد از درآمدهای صادرات نفت ، گاز و میعانات گازی به صورت سالانه به این صندوق وارد شود ، این سیاست بسیار راهگشا و راهبردی بود و با توجه به تجربیات گذشته ، معطوف به افق بلند مدت کشور بود . این صندوق زمانی که شکل گرفت یکی از مولفه هایی که باید منابع آن را تشکیل می داد . موجودی حساب ذخیره ارزی به صندوق توسعه ملی تحویل داد .تنها مبلغ 12 میلیون دلار بود یعنی حساب ذخیره ارزی با موجودی 12 میلیارد دلار به دولت احمدی نژاد تحویل داده شد و با وجود اینکه در این مدت از 84 تا 89 حجم عمده ای درآمد نفتی برای کشور حاصل شد و قاعدتا مازاد آن باید به حساب اختصاص پیدا می کرد، موجودی حساب در پایان این دوره تنها 12میلیون دلار بود ، یعنی تقریبا موجودی آن صفر شد .
س : پس 12 میلیارد دلار حساب ذخیره ارزی در سال 84 به 12 میلیون دلار در سال 89 تبدیل شده بود . دراین مدت از منابع حساب تسهیلاتی اعطا نشده بود که قرار باشد در آینده به آن باز گردد؟
- بخشی از آن به صورت تسهیلات داده شده بود ، اما این تسهیلات سرنوشت خوبی نداشت چرا که بخش قابل توجهی از آن به حساب بازنگشت و معوق شد ، به گونه ای که اخیرا در بودجه 93 ، دولت پیشنهاد داد که بانک های عامل بتوانند مطالبات معوق حساب ذخیره ارزی را پیگیری کنند و مبالغ بازگردانده شده را به عنوان افزایش سرمایه خود اضافه کنند . بنابراین در مجموع ، صندوق توسعه ملی با تدابیر اتخاذ شده از سوی مقام معظم رهبری ، وارد تولد و حیات جدیدی در مقایسه با تجربه حساب ذخیره ارزی شد .در بررسی و تدوین برنامه پنجم توسعه ، ماده 84 این قانون به اساسنامه صندوق توسعه ملی اختصاص پیدا کرد و حقیقتا قانون خوبی نیز دراین باره به تصویب رسید ، علاوه بر 20 درصدی که در سیاست های کلی رهبری در خصوص صندوق توسعه ملی در نظر گرفتند .مجلس نیز تصویب کرد که طی برنامه پنجم توسعه ، سالی سه درصد به سهم صندوق از درآمدهای حاصل از صادرات نفت کشور اضافه شود به طوری که در بودجه سال آینده ، سهم صندوق توسعه ملی از درآمدهای نفتی ، 29 درصد خواهد بود .
س : سازوکار فعلی پرداخت تسهیلات توسط صندوق توسعه ملی به چه شکلی است ؟ طرح هایی که تسهیلات به آنها پرداخت می شود برچه مبنایی انتخاب می شود ؟
- صندوق توسعه ملی سه سال است که آغاز به کار کرده و صندوق نسبتا نوپایی است که تجربه کوتاهی را پشت سر گذاشته است .دراین مدت صندوق تلاش کرده که در وهله نخست ساختار فعلی طراحی شود و مرحله تاسیس و تثبیت آن دنبال شد در مرحله بعدی نیز طی این سه سال ، بخش عمده ای از فعالیت صندوق صرف دادن تسهیلات به بخش های خصوصی و تعاونی شده است چه تسهیلات در قالب ارز و چه در قالب ریال در اساسنامه در نظر گرفته شده برای صندوق توسعه ملی ،حسابدار این نهاد بانک مرکزی در نظر گرفته شده است . یعنی صرفا با اجازه ای که از مجلس گرفته شده ، حساب های صندوق با ار%D
کد خبر:
56590
تاریخ انتشار: 3 فروردین 1393 - 15:05
اتاق نیوز - سید صفدر حسینی ، رییس صندوق توسعه ملی ، یکی از مهمترین تفاوت های رویکرد جدید این نهاد را پرداختن به پروژه های توسعه ای کلان به جای طرح های خرد معرفی می کند .
او در این زمینه به دستور جدید رییس جمهوری مبنی بر تامین اعتبار 550 هزار هکتار زمین کشاورزی در خوزستان اشاره می کند و چنین سیاستی را نقطه مقابل اقدامات دولت قبل نظیر پرداخت چهار تا پنج هزار میلیارد تومان به حدود 100 هزارطرح می داند .
به گفته او ، رویکرد پیشین مبنی برپرداخت تسهیلات ریالی نیز جای خود را به پرداخت تسهیلات ارزی درآینده خواهد داد و اقدامات آینده صندوق بر جلوگیری از ایجاد رانت مبتنی خواهد بود .
حسینی می گوید : ما به دنبال این هستیم که هم نظامنامه ارزی و هم قراردادهای عاملیت صندوق را در سال 93 با توجه به مقتضیات اقتصادی کشور تغییر دهیم تا تعدیل ها و اصلاحات لازم روی آن انجام شود . این تغییرات بر دو اصل اساسی استوار است .یک اصل این است که سازوکارهایی برای اطمینان صدرصدی از بازگشت منابع صندوق حاصل شود تا خطر تکرار تجربه حساب ذخیره ارزی کاملا از بین برود .دومین ساز وکار نیز این است که جهت گیری تسهیلات ، اهداف توسعه ای صندوق براساس سیاست های اقتصاد مقاومتی برآورده می کند .
- با توجه به اینکه شما پیش از دوره احمدی نژاد ، وزیر اقتصاد دولت اصلاحات بودید ، می خواستیم بدانیم در آن زمان حساب ذخیره ارزی و خزانه را به چه شرایطی تحویل دولت بعد دادید و عملکرد این حساب ها در ادامه چگونه خواهد بود ؟
ج : حساب ذخیره ارزی سازوکار بود که با برنامه سوم توسعه و در زمان دولت آقای خاتمی شکل گرفت و هدف آن ، کنترل و ثبات بخشی به درآمدهای نفتی بود که همه ساله بودجه های دولت را تحت تاثیر خود را قرار می داد و برنامه های توسعه کشور ازناحیه نوسان های آن دچار مشکل می شد بنابراین برای جلوگیری از اثر نوسان های نفتی بر اقتصاد ، در آن دوره حساب ذخیره ارزی به وجود آمد ، در آن زمان ، قرار بود که علاوه بر آن میزان از درآمدهای نفتی که مجلس به بودجه و اداره کشور اختصاص می داد .مازاد این درآمد وارد حسابی تحت عنوان ذخیره ارزی شود که تشکیلات آن دارای هیات امنا بود . تعدادی از وزرا عضو آن بودند و این حساب به بانک ها خط اعتباری و تا 50 درصد سهم تسهیلات به بخش خصوصی می بود و 50 درصد آن هم ، قرار شده بود که برای جلوگیری از آثار منفی نوسان های ناشی از افت قیمت نفت در حساب باقی بماند .
البته از تاریخش شکل گیری حساب ذخیره ارزی ،قیمت نفت همواره و به طور کلی افزایشی بود .قاعدتا آن 50 درصد حساب هم نباید در بودجه وارد می شد و باید در حساب حفظ می شد تا صرف فعالیت های تولیدی ، اعطای تسهیلات به بخش های خصوصی و تعاونی و بخش های مختلف اقتصادی کشور می شد . دولت آقای خاتمی اهتمام خوبی به حساب ذخیره ارزی داشت و نگاه و سعی دولت این بود که حساب برای آینده حفظ شود تا برنامه های توسعه اقتصادی کشور از طریق بخش خصوصی بتواند به عنوان یک موتور محرک رشد اقتصادی کشور عمل کند .روزی که من در سال 84 مسئولیت وزارت اقتصاد را به برادر عزیزم دانش جعفری که اولین وزیر اقتصاد دولت احمدی نژاد بود تحویل داده . البته در دولت های قبل به عنوان مثال دولت آقای هاشمی ، درآمدهای نفتی کشور کم بود و دوره دفاع مقدس هم کشور با هزینه های زیادی مواجه بود ما پنج هزار میلیارد تومان موجودی خزانه در پایان کار دولت آقای خاتمی داشتیم و حساب ذخیره ارزی را نیز 12 میلیارد دلار تحویل آقای احمدی نژاد دادیم .
س : درهشت سال گذشته اقتصاد ایران بیش از 700 میلیارد دلار درآمد از صادرات نفتی داشته است. کارنامه این دوره از لحاظ وضعیت حساب ذخیره ارزی و صندوق توسعه ای ایجاد شده بودند .چگونه بوده است ؟ یعنی به طور کلی شما اکنون چه چیزی را تحویل گرفته اید ؟
- از سال 84 به بعد ، به دلیل شوک های نفتی که ایجاد شد ، درآمدهای نفتی جهش چشگمیری پیدا کرد و طی هشت سال گذشته به حدود 700میلیارد دلار رسید ، یعنی طی سالهای برنامه چهارم و اوایل برنامه پنجم توسعه ، قاعدتا باید منابع قابل توجهی وارد حساب ذخیره ارزی می شد .اما به دلیل برداشت های مکرر دولت آقای احمدی نژاد از حساب ذخیره ارزی ، این حساب تقریبا خالی شد . بنابراین مجلس نیز با خالی شدن حساب ذخیره ارزی به این فکر افتاد که به جای حساب، یک صندوق توسعه ملی ایجاد کند در ادامه با تدابیر مقام معظم رهبری و با توجه به تجربه عملکرد حساب ذخیره ارزی و بلایی که بر سر این حساب آمد و تقریبا خالی شد ، بند 2 سیاست های کلی سیاست های برنامه پنجم توسعه به این موضوع اختصاص یافت که صندوق توسعه ملی ایجاد شود و حداقل 20 درصد از درآمدهای صادرات نفت ، گاز و میعانات گازی به صورت سالانه به این صندوق وارد شود ، این سیاست بسیار راهگشا و راهبردی بود و با توجه به تجربیات گذشته ، معطوف به افق بلند مدت کشور بود . این صندوق زمانی که شکل گرفت یکی از مولفه هایی که باید منابع آن را تشکیل می داد . موجودی حساب ذخیره ارزی به صندوق توسعه ملی تحویل داد .تنها مبلغ 12 میلیون دلار بود یعنی حساب ذخیره ارزی با موجودی 12 میلیارد دلار به دولت احمدی نژاد تحویل داده شد و با وجود اینکه در این مدت از 84 تا 89 حجم عمده ای درآمد نفتی برای کشور حاصل شد و قاعدتا مازاد آن باید به حساب اختصاص پیدا می کرد، موجودی حساب در پایان این دوره تنها 12میلیون دلار بود ، یعنی تقریبا موجودی آن صفر شد .
س : پس 12 میلیارد دلار حساب ذخیره ارزی در سال 84 به 12 میلیون دلار در سال 89 تبدیل شده بود . دراین مدت از منابع حساب تسهیلاتی اعطا نشده بود که قرار باشد در آینده به آن باز گردد؟
- بخشی از آن به صورت تسهیلات داده شده بود ، اما این تسهیلات سرنوشت خوبی نداشت چرا که بخش قابل توجهی از آن به حساب بازنگشت و معوق شد ، به گونه ای که اخیرا در بودجه 93 ، دولت پیشنهاد داد که بانک های عامل بتوانند مطالبات معوق حساب ذخیره ارزی را پیگیری کنند و مبالغ بازگردانده شده را به عنوان افزایش سرمایه خود اضافه کنند . بنابراین در مجموع ، صندوق توسعه ملی با تدابیر اتخاذ شده از سوی مقام معظم رهبری ، وارد تولد و حیات جدیدی در مقایسه با تجربه حساب ذخیره ارزی شد .در بررسی و تدوین برنامه پنجم توسعه ، ماده 84 این قانون به اساسنامه صندوق توسعه ملی اختصاص پیدا کرد و حقیقتا قانون خوبی نیز دراین باره به تصویب رسید ، علاوه بر 20 درصدی که در سیاست های کلی رهبری در خصوص صندوق توسعه ملی در نظر گرفتند .مجلس نیز تصویب کرد که طی برنامه پنجم توسعه ، سالی سه درصد به سهم صندوق از درآمدهای حاصل از صادرات نفت کشور اضافه شود به طوری که در بودجه سال آینده ، سهم صندوق توسعه ملی از درآمدهای نفتی ، 29 درصد خواهد بود .
س : سازوکار فعلی پرداخت تسهیلات توسط صندوق توسعه ملی به چه شکلی است ؟ طرح هایی که تسهیلات به آنها پرداخت می شود برچه مبنایی انتخاب می شود ؟
- صندوق توسعه ملی سه سال است که آغاز به کار کرده و صندوق نسبتا نوپایی است که تجربه کوتاهی را پشت سر گذاشته است .دراین مدت صندوق تلاش کرده که در وهله نخست ساختار فعلی طراحی شود و مرحله تاسیس و تثبیت آن دنبال شد در مرحله بعدی نیز طی این سه سال ، بخش عمده ای از فعالیت صندوق صرف دادن تسهیلات به بخش های خصوصی و تعاونی شده است چه تسهیلات در قالب ارز و چه در قالب ریال در اساسنامه در نظر گرفته شده برای صندوق توسعه ملی ،حسابدار این نهاد بانک مرکزی در نظر گرفته شده است . یعنی صرفا با اجازه ای که از مجلس گرفته شده ، حساب های صندوق با ار%D
