گروه سیاسی: رئیس‌جمهور روز گذشته در دیدار با جمعی از وزرای سابق خارجه ایران برای دومین بار پس از پیروزی ترامپ در انتخابات آمریکا، بدون اشاره به رئیس‌جمهور جدید آمریکا، گفت: در رابطه با آمریکا، چه بخواهیم و چه نخواهیم بالاخره در عرصه منطقه‌ای و بین‌المللی با این کشور مواجهه خواهیم داشت و بهتر است این عرصه را خودمان مدیریت کنیم. البته دولت در نهایت، کلیت سیاست خارجی را در چارچوب استراتژی و رویکردهای کلان نظام پیش خواهد برد. پزشکیان همچنین خبر داد: مذاکره با کشورهای اروپایی درحال انجام است اما اسرائیل با شیطنت‌های اخیرش، سعی در ایجاد انحلال و پیچیده کردن مسائل در این مسیر دارد.
استراتژی جدید ایران
بدین‌ترتیب به نظر می‌رسد که پزشکیان پس از ۱۰۰ روزی که از ریاست‌جمهوری او می‌گذرد به یک جمع‌بندی جدیدی در سیاست خارجی رسیده است؛ چه آنکه در همین دیدار نیز تاکید کرد: باور دارم باید با دوستان مروت و با دشمنان مدارا داشته باشیم و برای رسیدگی به مشکلات داخلی و توسعه کشور علاوه بر سامان دادن امور داخلی باید روابط بین‌الملل کشور را نیز سامان دهیم و تنش‌ها را رفع و زمینه را برای تعاملات و مراودات با کشورهای منطقه و جهان نیز بهبود ببخشیم.
سخنان جدید پزشکیان از این‌رو حائز اهمیت است که او برخلاف دولت قبل در سیاست خارجی نگاه انقباضی ندارد. بلکه در تلاش است، سطح روابط ایران و غرب گسترش یافته و مشکلات موجود نیز حل شود. تا پیش از این در سه سال گذشته، دولت سیدابراهیم رئیسی مشخصاً با چرخش به سمت شرق و نزدیک شدن به روسیه و همدلی با این کشور در جنگ اوکراین، از غرب، اروپا و آمریکا فاصله گرفت. با اینکه دولت بایدن در فروش نفت، دست ایران را بازتر کرده بود اما سیاست‌های رئیسی نزدیکی به غرب را ناممکن کرده بود. حتی با آنکه می‌گفتند، دولت قبل برای احیای برجام، چراغ سبز داخلی را دریافت کرده است اما نهایتاً نیروهای تندرو اما همدل دولت سیزدهم نگذاشتند مساله برجام حل شود و مذاکرات احیای برجام در نهایت به بن‌بست رسید. خاصه آنکه تئوریسین «زمستان سخت» تلاش کرد با اجرای این تئوری، احیای برجام را به عقب بیندازد. زیرا آنها تصور می‌کردند با جنگ اوکراین، انرژی در اروپا و غرب هم گران می‌شود و هم کمیاب. در نهایت نیز اروپایی‌ها به سوی ایران می‌چرخند و پیشنهادهای ایران و دولت رئیسی را خواهند پذیرفت اما چنین نشد. اروپا با آنکه به جنگ اوکراین کمک مالی می‌کرد اما توانست از این پیچ به راحتی عبور کند و زمستان سخت نصیب ایران شد. از آن پس نیز اگرچه ایران می‌خواست به مذاکرات احیای برجام بازگردد اما اروپایی‌ها پایان آن را اعلام کردند. سپس روابط ایران و غرب رفته‌رفته رو به تنش گذاشت. آنها اتهاماتی را علیه ایران مطرح کردند و مدعی کمک تسلیحاتی ایران به روسیه شدند.
نتیجه آنکه روابط سیاسی که می‌توانست بر بهبود وضعیت اقتصادی تاثیر بگذارد منجر به تنش سیاسی و این تنش، آثارش را بر مناسبات اقتصادی گذاشت. مسعود پزشکیان از ابتدای روزی که وارد گود انتخابات ریاست‌جمهوری شد، روابط با جهان را بر مبنای شعر معروف و مشهور حافظ ایرانیان پایه‌گذاری کرد: «آسایش دو گیتی تفسیر این دو حرف است، با دوستان مروت با دشمنان مدارا» و اکنون ۱۰۰ روز پس از انتخابات نیز تاکید می‌کند که همچنان بر آن سخن هست و امروز پیش‌تر از دیروز به اهمیت این سخن رسیده است.
حالا او در جمع دیپلمات‌های ارشد کشور است. مردانی چون علی‌اکبر ولایتی، کمال خرازی، محمدجواد ظریف، علی‌اکبر صالحی، محمود واعظی، محمد صدر، مهدی سنایی و سیدعباس عراقچی که در ۴۵ سال گذشته سکان‌دار امور خارجه ایران بودند و سیاست‌های ایران را در این عرصه پیش بردند، بهتر از هر کس دیگری می‌دانند که در این زمینه چگونه باید با غرب سخن بگویند و چگونه رفتار کنند. به خصوص آنکه امروز عموم دیپلمات‌های ایرانی با فردی مانند ترامپ در ریاست‌جمهوری آمریکا روبه‌رو هستند که امتحان پس داده است و قطعاً نمی‌توان با ساده‌انگاری از کنار این موضوع گذشت و تصور کرد که او تغییر یافته یا استراتژی‌اش را در قبال ایران تغییر خواهد داد و نرم‌تر خواهد کرد. چنین نیست. ترامپ همان ترامپه بلکه با اندیشه‌ها و برنامه‌های سخت‌گیرانه‌تر پا به میدان گذاشته و از قبل از انتخابات نیز ایران را تهدید می‌کرد. به همین دلیل هم مشورت پزشکیان در جایگاه ریاست‌جمهوری با وزرای پیشین بسیار حائز اهمیت است. به او چشم‌انداز جدیدی می‌دهد و می‌داند، مردانی که این زمینه را آزموده‌اند چه سخنی و پندی برایش دارند.
عرصه بین‌الملل را خودمان مدیریت کنیم
صبح روز سه‌شنبه در نشستی که رئیس‌جمهور پزشکیان با جمعی از وزرای سابق امورخارجه در ابتدای جلسه تحلیلی از عملکرد دولت چهاردهم در حوزه سیاست خارجی ارائه کرد. در این نشست علاوه بر چند تن از وزرای سابق امور خارجه، معاون راهبردی رئیس‌جمهور، رئیس دفتر رئیس‌جمهور و معاون سیاسی دفتر رئیس‌جمهور نیز حضور داشتند. به گفته پزشکیان در مدت کوتاهی که دولت چهاردهم سر کار آمده، تلاش‌های زیادی شده که برخی مسائل و مشکلات سیاست خارجی حل شود بنابراین درحال حاضر ارتباط ما با همسایگان مطلوب است و توافقاتی هم در جلسات و دیدارها داشته‌ایم.
وی به دیدارها و گفت‌وگوهای خود و رایزنی‌های مقامات بخش‌های مختلف با طرف‌های چینی و روسی در راستای تسریع در اجرای توافق‌های فیمابین و ارتقای سطح روابط اشاره کرد و افزود: تبادل هیات‌ها میان ایران با چین و روسیه در جریان است و تلاش داریم، موانع پیش روی اجرای توافقات با این دو کشور را برطرف کنیم. چینی‌ها علاقه‌مند هستند در اجرای پروژه‌هایی زیربنایی و عمرانی در ایران فعال‌تر شوند و در ارتباط با روسیه نیز گسترش و تکمیل خطوط ترانزیتی و نیز خط انتقال گاز به شکل جدی درحال پیگیری است.
پزشکیان از مذاکرات با نخست‌وزیر هند و ابراز تمایل آنها برای تسریع در اجرای طرح توسعه بندر چابهار سخن گفت و ادامه داد: علاوه بر اصرار هندی‌ها برای فعال شدن مسیر بندر چابهار، کشورهای جنوب خلیج‌فارس نیز به دنبال گسترش روابط به‌خصوص فعال شدن مسیرهای ترانزیتی با ایران هستند. از ابتدا اعلام کرده بودم که به دنبال گسترش روابط با همه کشورهای جهان ازجمله کشورهای اروپایی هستیم. مذاکره با کشورهای اروپایی درحال انجام است اما رژیم صهیونیستی با شیطنت‌های اخیرش، سعی در ایجاد اخلال و پیچیده کردن مسائل در این مسیر دارد. رئیس‌جمهور خاطرنشان کرد: در مدت کوتاه سپری شده از آغاز فعالیت دولت چهاردهم حدود ۹۵ نشست و گفت‌وگو با رؤسای‌جمهور، نخست‌وزیران و مقامات سایر کشورها داشته‌ایم که نتایج خوبی به همراه داشته است؛ به عنوان مثال در دیداری که با رئیس‌جمهور مصر داشتم، آقای السیسی تمایل کشورش برای گسترش روابط با جمهوری اسلامی ایران را ابراز کرد و وزرای خارجه دو کشور برای پیشبرد روابط دو کشور ماموریت یافته‌اند.
پزشکیان همچنین پس از شنیدن نظرات حاضران ضمن تشکر از حضور و نظرات ارائه شده آنان اظهار کرد: در آغاز فعالیت رسمی به عنوان رئیس‌جمهور هم گفتم که باور دارم باید با دوستان مروت و با دشمنان مدارا داشته باشیم و امروز بیش از گذشته به این نظر اعتقاد دارم. ما برای رسیدگی به مشکلات داخلی و توسعه کشور علاوه بر سامان دادن امور داخلی باید روابط بین‌المللی کشور را سامان داده، تنش‌ها را رفع و زمینه را برای تعاملات و مراودات با کشورهای منطقه و جهان نیز بهبود ببخشیم.
به گفته رئیس دولت چهاردهم حتی در رابطه با آمریکا نیز چه بخواهیم و چه نخواهیم بالاخره در عرصه منطقه‌ای و بین‌المللی با این کشور مواجهه خواهیم داشت و بهتر است این عرصه را خودمان مدیریت کنیم؛ البته دولت در نهایت، کلیت سیاست خارجی را در چارچوب استراتژی و رویکردهای کلان نظام پیش خواهد برد.
دیدار با جریان رقیب
مسعود پزشکیان همچنین یک روز قبل از نشستی که رئیس‌جمهور پزشکیان با جمعی از وزرای سابق امور خارجه داشت با اعضای شورای مرکزی حزب موتلفه اسلامی نیز دیدار کرد. در این دیدار مسعود پزشکیان مساله تحزب و نقش‌آفرینی موثر احزاب در کارآمد‌سازی نظام سیاسی و اجرایی کشور را نیازمند آسیب‌شناسی دانست و تاکید کرد که احزاب کشور به رغم نقش و کارکرد مهمی که می‌توانند در زندگی عمومی و سیاسی جامعه ایفا کنند عموماً نگاه مشخصی درباره مسائل مبتلابه جامعه در بخش‌های مختلف بهداشت، آموزش و فرهنگ ندارند و شاید به همین علت بوده که بنده تاکنون در هیچ حزبی عضویت نداشته‌ام.
وی گام اول در اثربخشی به فعالیت احزاب را پرهیز از نگاه‌های سلبی یک‌طرفه و بسته و متمایل شدن به رویکردهای علمی، متقن و کارشناسی و به عبارت دیگر پذیرش سخن حق و برتر اعلام کرد و ادامه داد: تبیین و تشریح مجموعه عملکرد و اقدامات صورت گرفته در دولت چهاردهم در سه ماه گذشته حول محور وفاق ملی بوده است. بنده با این عقیده و باور که شرط اصلاح شرایط و وضعیت کنونی کشور، رسیدن به وفاق و همدلی حول ارزش‌های مشترک ملی و دینی سپس استفاده از ظرفیت همه نیروهای توانمند و نخبه، فارغ از رویکردهای جناحی، قومی، مذهبی و جنسیتی در اداره امور کشور است، پا به میدان گذاشته و این مسئولیت خطیر و سنگین را عهده‌دار شدم که خوشبختانه در این مدت کوتاه نیز توانسته‌ایم، گام‌های مثبت و خوبی در این راستا برداریم.
رئیس‌جمهور در ادامه به اتفاق مهم انتخاب وزرا و استانداران دولت از میان همه گرایشات سیاسی، قومی و مذهبی برای اولین بار در جمهوری اسلامی در دولت چهاردهم اشاره کرد و گفت: معتقدم این توفیقات در سایه ایجاد همدلی و وفاق میان همه ارکان نظام و با پشتیبانی رهبری معظم انقلاب صورت گرفته که به ادامه و استمرار این روند در اداره کشور نیز مصمم هستیم.
پزشکیان با تاکید بر اینکه بنای دولت چهاردهم استفاده از ظرفیت همه نخبگان و نیروهای کارآمد و توانمند در اداره کشور است، اظهار کرد: اینکه سند چشم‌انداز و سیاست‌های مصوب و ابلاغی رهبری معظم انقلاب که ازجمله اسناد مترقی و قابل افتخار و حاصل همفکری مجموعه نخبگان و عقلای کشور بوده به نتیجه مطلوب نرسیده، ناشی از اداره سلیقه‌ای امور در ادوار گذشته بود که این روند نیازمند اصلاح است و ما معتقدیم اگر بناست براساس این سند در رتبه برترین و بالاترین کشورهای منطقه باشیم، ناگزیر به تغییر رویه‌های غلط گذشته‌ایم. رئیس‌جمهور در ادامه به برخی موانع و مشکلات داخلی و خارجی پیش روی دولت از روزهای نخست آغاز به کار ازجمله کسری بودجه، ناترازی‌های فراوان به‌ویژه در بخش انرژی، تعهدات و دیون انباشته شده دولت بدون پیش‌بینی منابع لازم همچنین تنش‌زایی و بحران‌آفرینی رژیم صهیونیستی در منطقه اشاره کرد و گفت: به‌رغم همه این مشکلات تا به این جای کار دولت توانسته در فرصتی کوتاه، بودجه‌ای شفاف و متناسب با مقتضیات کشور تدوین و کلیات آن را به تصویب مجلس برساند و برای اصلاح ساختار‌ها و رویه‌های غلط در توزیع و مصرف منابع که بخشی از دلایل ناترازی‌هاست، برنامه‌ریزی و برای رفع آنها با دو قوه دیگر به زبان و نگاه مشترک برسد همچنین با دیپلماسی فعالانه و پیشرو به تقویت و توسعه ارتباطات خارجی کشور بپردازد. پزشکیان همچنین بر آمادگی دولت برای بهره‌گیری از ظرفیت انجمن‌های علمی و احزاب ریشه‌دار ازجمله حزب موتلفه اسلامی در اداره کشور تاکید کرد و گفت: در این راستا دولت حتماً از نظرات، پیشنهادات و طرح‌های مستند، علمی و کارشناسی در مسیر خدمت به مردم و حل مشکلات کشور بهره خواهد برد. گفتنی است که پیش از سخنان پزشکیان، اسدالله بادامچیان دبیرکل حزب موتلفه اسلامی، مهندس مصطفی میرسلیم، محمدحسین نیکنام، محمدرضا پورابراهیمی و محمدکاظم انبارلویی از اعضای شورای مرکزی این حزب به بیان نظرات و دیدگاه‌های خود درباره موضوعات مختلف سیاسی، اقتصادی، فرهنگی و بین‌المللی پرداختند.
