به گزارش اتاق خبر، از اين رو کاهش نرخ ارز به‌ويژه دلار در اقتصاد ايران اهميت ويژه‌اي دارد. در هفته‌هاي گذشته بعد از آرام شدن وضعيت سياسي جهان با اعلام پيروزي جو بايدن در انتخابات رياست جمهوري آمريکا، تغييرات در بازار ايران آغاز شد اين روند کاهشي ادامه داشت تا اينکه مصوبه لغو تحريم‌ها در مجلس نمايندگان ملت در بهارستان راي آورد و شوکي را به بازار وارد کرد که باعث شد دوباره نرخ ارز در روند افزايشي قرار بگيرد و پس از گذشت مدتي نرخ دلار در محدوده کانال 25 تا 26 هزار تومان ماند و در اين ميان دچار نوسان شد. برخي از کارشناسان معتقدند با آرام شدن وضعيت روابط ايران با جهان و همچنين احتمال بازگشت آمريکا به برجام اين روند کاهشي نرخ ارز مي‌تواند سرعت بيشتري بگيرد ولي زيرساخت‌هاي اقتصادي ايران بايد تغيير کند. در همين زمينه «آرمان‌ملي» گفت‌وگويي با حسين سليمي، کارشناس مسائل اقتصادي و رئيس اتاق بازرگاني ايران و افغانستان، داشته که در ادامه مي‌خوانيد.
به‌نظر مي‌رسد کاهش قيمت دلار در عقب‌نشيني از کانال 25 هزار تومان دچار يک مقاومت شده، چه بايد کرد تا نرخ دلار بيش از اين رقم کاهش يابد؟
کاهش هرچه بيشتر نرخ دلار مي‌تواند به کاهش بيشتر تورم منجر شود و با کاهش تورم درآمد افراد افزايش خواهد يافت. برخي معتقدند که دولت در برابر کاهش نرخ مقاومت مي‌کند، ولي من فکر نمي‌کنم چنين باشد مگر اينکه اين نهاد خودش عرضه‌کننده دلار باشد و بخواهد با نرخ بالاتري آن را بفروشد که در اين ارتباط همتي، رئيس کل بانک مرکزي، اعلام کرده چنين تصميمي ندارد و معتقد است که قيمت بايد به روش عادي کاهش يابد و مبادله شود. مقاومتي در دولت براي کاهش قيمت ارز نمي‌بينيم، ضمن اينکه دولت ارز نيمايي در اختيار تامين‌کنندگان کالاهاي اساسي قرار مي‌دهد. هدف اصلي دولت کاهش تورم و بحث‌هاي تک‌رقمي کردن ارز است البته هيچ زماني نتوانست از عهده آن برآيد. به هر حال هر نوع افزايش نرخ ارز تورم‌زا بوده و اثرات آني در قيمت کالاها و محصولاتي دارد که مردم بايد آن را خريداري کنند و از آنجا که حقوق و درآمدها ثابت است افزايش تورم باعث کاهش درآمد و قدرت خريد مردم مي‌شود و نقش دولت اين نيست و دولت علاقهمند است که سرانه درآمد مردم بيشتر شود. اين اتفاقاتي که افتاده جزو اهداف نبوده و بانک مرکزي هم چندين بار اين موضوع را اعلام کرده که علاقمند نيست که نرخ دلار افزايش پيدا کند؛ شاهد بوديم نرخ تا 32 هزار تومان هم افزايش يافت و حالا در کانال 25 هزار تومان قرار گرفته است.
نقش بازار آزاد و دلالان در نوسانات قيمت ارز را چطور ارزيابي مي‌کنيد؟
اين هم مشکلي است، برخي از افراد ارزهايي با قيمت 32000 تومان و 30 هزار تومان خريداري کرده و علاقه‌اي ندارند که کمتر از رقمي که خريداري کرده‌اند آن را عرضه کنند چراکه با ضرر مواجه مي‌شوند و سعي‌شان بر اين است که با قيمت بالا بفروشند. صادرکنندگان نقش اساسي را در تامين ارز مورد نياز کشور دارند، هر چقدر دلار حاصل و آن را با نرخ بالايي عرضه کنند صادرات رونق پيدا خواهد کرد ولي بايد به اين نکته توجه داشت که تامين کالاي وارداتي، مواد اوليه و قطعات هم با نرخ بالا روبه‌رو خواهند شد و براي صادرات بعدي نرخ بالاتري را تقاضا مي‌کنند و اين يکي از ايرادات اقتصاد ماست که به دلايل کمبود و تامين ارز براي مواد اوليه از طرف دولت، صادرکنندگان هم بايد مقداري ارز آزاد با نرخ بالا بخرند و طبيعي است که دوست داشته باشند نرخ دلار را بالاتر ببرند تا هزينه‌هايشان را جبران کنند. به هر حال اين اقتصاد ناسالمي است و اگر بخواهد به نتيجه برسد و صادرکنندگان بخواهند ارز بالاتري از ريال بگيرند ضرر آن به جامعه و درآمد سرانه کشور مي‌رسد و به کاهش ارزش پول ملي منجر خواهد شد و اين موقتي خواهد بود و درحاليکه نقش صادرات بايد نقش دائمي باشد مانند ترکيه که از 20 سال پيش با 30 ميليارد دلار صادرات شروع کرد و امروز به 180 ميليارد دلار صادرات غيرنفتي رسيده است چون ساختار اقتصادي خود را اصلاح کردند.
با توجه به وضعيت اقتصادي کشور رئيس جمهوري اعلام کرده که سال آينده امکان دارد دلار به 11 هزار تومان برسد، فکر مي‌کنيد انتخابات بايدن در آمريکا، برجام، مذاکرات و انتظارات تورمي از وضعيت سياسي را مي‌توان در تعيين نرخ ارز کشور موثر دانست؟
بله دقيقا؛ تحريم ضربات زيادي به اقتصاد ما زده يعني پول‌هاي بلوکه شده و در اختيار ما نيست تا کالا بخريم ضمن اينکه از چندين کشور طلبکار هستيم، کمبود دلار باعث افزايش نرخ آن مي‌شود و از طرف ديگر اگر صادرات ما بتواند طبيعي باشد و تحريم‌ها هم در جايي متوقف شوند، معلوم است که ثبات اقتصادي برخواهد گشت که نهايتا دلار ارزش واقعي خود را به دست خواهد آورد نه اينکه به صورت موقتي به دليل کمبود، ارزش پول ملي را کاهش دهيم. اگر وضعيت تحريم‌ها و برجام که در دولت جديد بايدن با مذاکراتي که الان در خود آمريکا مطرح مي‌شود، مشخص شود؛ آن زمان احتمالا ثبات نسبي خواهيم داشت. در زمانيکه برجام برقرار بود همين ثبات نسبي را شاهد بوديم، به هر حال ما انتظار داريم وضعيت در دولت بايدن بهتر شود براي همين هم احساس مردم بر اين است که دلار کاهش و شاخص بورس رونق پيدا کرد. اين انتظاراتي است که احتمال دارد در بهمن ماه با مستقر شدن بايدن در کاخ سفيد و برنامه رفع تحريم و مذاکرات؛ به نتيجه برسد و وضعيت اقتصادي ايران رو به بهبود برود.
براي اينکه ايران بتواند اقتصاد بهتري داشته باشد، چه اقداماتي را بايد انجام دهد؟ تک نرخي شدن ارز چه نقشي در اين ميان خواهد داشت؟
تک نرخي شدن ارز يکي از ايده‌آل‌هاي تمام دولت‌هاي گذشته بوده که به دلايل مختلف موفق نشدهاند آن را محقق کنند که يکي از آن دلايل مسائل تحريم و قادر نبودن به فروش نفت بوده است. واقعيت اين است که نرخ ارز بايد مانند ساير کشورها نظير ترکيه که حتي نفت هم براي صادرات ندارد، به صورت طبيعي تک نرخي شود، درست است که آنها هم با کاهش ارزش پول ملي مواجه شده‌اند، اما نه به اين شکل که ظرف مدت هشت سال دلار چهار هزار و سه هزار و 500 توماني ما به 30 هزار تومان برسد!
