
حمید حاج اسماعیلی*
آرمان- با مصوبه اخیر شورای عالی اشتغال به نظر میرسد دولت به جای پرداختن به برنامههایی که در زمینه اشتغال به آن نیاز است، بیشتر به مسئله اعتبارات پرداخته است. در حالی که در حوزه اشتغال، وجود برنامه بیشتر از اعتبارات راهگشاست و به همین دلیل است که در خواست اعتبارات یا ابلاغ آن را در برنامههای خود قرار میدهد.
البته برنامههایی که در چند سال گذشته از سوی دولت انجام شده نیز به خوبی این مسئله را تایید میکند که تزریق پول به این شیوه منطقی نیست چراکه این مسئله خود را در رشد نقدینگی نیز به خوبی نشان داد.
رسیدن نقدینگی به فراتر از 460 هزار میلیارد تومان خود حاکی از آن است که این میزان تزریق تسهیلات نتیجه مطلوب را در پی نداشته است. باید توجه کرد بخشی از تسهیلات این چنینی به انحراف میرود و وارد بحث واسطهگری میشود. به همین علت است که در چند سال گذشته شاهد بودیم که محوریت اقتصاد ما از بخش تولید به سمت خدمات رفته که البته این مسئله در بهترین حالت به این شکل بوده است. این میزان تزریق اعتبارات در طرحهایی مانند هدفمندی بیشتر خود را نشان میدهد. باید تاکید کرد که با نقدینگی و تزریق اعتبارات نمیتوان شغل ایجاد کرد، چرا که در زمینه اشتغالزایی، داشتن برنامه مشخص از ضروریات است. مسئله دیگری که در تزریق اعتبارات اشتغالزایی باید به آن توجه کرد این است که رویکرد دولت در این میان چیست و این اعتبارات به کدام سو میرود.
البته در اختصاص اعتبارات، معمولا کارگاههای بزرگ در اولویت قرار دارند و هزینهها به سمت این واحدها هدایت میشوند. واقعیت این است تا زمانی که سمت و سوی مناسبی برای تسهیلات اشتغال نداشته باشیم، نمیتوانیم مشکلی را از بخش اشتغال رفع کنیم. البته این مسئله پیش از این نیز از طریق بنگاههای زودبازده یا ارائه طرحهای خوداشتغالی چند میلیون تومانی به خوبی ثابت شد چرا که در هر 2 مورد انحراف از برنامه دیده شد و منابع مالی به سمتی به غیر از موارد تعیین شده رفت. البته طرحی مانند بنگاههای زودبازده در صورت داشتن برنامه، میتوانست به یکی از بهترین طرحهای اشتغالزایی منجر شود اما در زمان دولت نهم این طرح بدون برنامه وارد فاز اجرایی شد.
این طرح با نظارت مطلوب همراه نشد و در نهایت به اذعان مرکز پژوهشهای مجلس، انحراف 40 درصدی داشت. البته در حوزه مشاغل خانگی نیز به نظر میرسد که تنها صحبتهایی در مورد آن مطرح شد و در نهایت به اهداف خود نرسید. البته مشکل دولت فعلی این است که آمار خود را به استناد اعتبارات مالی میسنجد که این مسئله اشتباه است و در نهایت به ایجاد اشتغال پایدار منجر نمیشود. به نظرم اعتبارات 43 هزار میلیارد تومانی نیز به نتیجه درستی نخواهد رسید، چون هدف این طرح تنها تزریق اعتبار است.
* کارشناس بازار کار