توسعه فروشگاههای زنجیرهای در اقصی نقاط جهان به عنوان عاملی در جذب سرمایهها و همچنین همکاریهای مختلف تجاری میان کشورها مطرح است. این روند روبه رشد اکنون به یکی از مهمترین راهکارهای جذب سرمایههای سرگردان خارجی و داخلی شناخته شده، اما این امر بدون تعیین نقشه دقیق راه امکانپذیر نیست.
این درحالی است که روند حضور فروشگاههای زنجیرهای خارجی در بازار خرده فروشی ایران گرچه ظاهرا به نفع ارتقای سیستمهای خرده فروشی یا کاهش هزینههای خریداران شناخته شده، اما بهدلیل نبود همان نقشه راه دقیق قطعا در آینده نزدیک میتواند به یکی از چالشهای بزرگ اقتصادی در کشورمان تبدیل شود.
روند ایجاد چالش یاد شده اینگونه است که در ابتدای امر، توسعه و گسترش لجام گسیخته این فروشگاهها باعث از بین رفتن مشاغل خرده فروشی سنتی در سطح شهرها میشود و در نهایت خود فروشگاههای زنجیرهای نیز به دلیل تغییر رویه خرده فروشی از نظام فعلی به سمت فروشگاههای مجازی، به بن بستی غیرقابل انکار میرسند.
در این زمینه آمار واحدهای صنفی در ایران بیانگر آن است که به ازای هر 23 نفر یکواحد صنفی فعال در کشورمان داریم که همین روند عامل افزایش هزینههای توزیعی در تمامی کالاهاست. در کنار آن، روند ارائه مجوزهای تاسیس مراکز تجاری را به بهانه کاهش هزینههای توزیعی شاهد هستیم بهطوری که تنها در مناطق 1،2،3،5 و 22 تهران اکنون 200 مرکز تجاری بزرگ یا راه اندازی شده یا اینکه در شرف افتتاح است.
جمعبندی همه این موارد، نگرانی عمدهای را در اقتصاد کشورمان نمایان خواهد کرد که با در نظر گرفتن روند روبه رشد تجارت الکترونیک و فروشگاههای مجازی آیا واقعا حضور این تعداد فروشگاه زنجیرهای خارجی یا حتی داخلی در کوچهپسکوچههای کلانشهرها و شهرستانها الزامی است؟ سوالی که پاسخ آن میتواند عامل دلنگرانی اغلب سرمایهگذاران باشد چون تمامی سرمایههای منجمد شده در این پروژهها قطعا تا ده سال آینده به سمت زیان حرکت خواهند کرد.
از این رو بهتر است برای اینکه بتوانیم از شرایط فعلی یعنی حضور فروشگاههای زنجیرهای خارجی بهترین استفاده را در اقتصادمان و ارتقای نظام خردهفروشی کشورمان ببریم، سیاستگذاران و تصمیمگیرندگان اصلی به گونهای برنامهریزی کنند که اگر قرار است این فروشگاهها از بازار ایران سهمی برای فروش کالاهای خارجی و همچنین منافع اقتصادی خود داشته باشند سهمی حداقل برابر با آن را از فروشگاههای خارج از مرزهای کشورمان در اختیار تولیدکنندگان داخلی ایران قرار دهند.
به این ترتیب اگر محصولات خارجی سرزمین مادری سرمایهگذاران این فروشگاهها در بازار ایران فروخته میشود سیستم قوی توزیعی آنها شرایطی فراهم میکند که محصولات با کیفیت و قابل رقابت ایرانی نیز در بازارهای خارجی مطرح و فروخته شود که همین روند گردش مالی و رونق اقتصادی مناسبی را برای اقتصاد کشورمان مهیا خواهد کرد.
رئیس خانه اقتصاد و عضو اتاق بازرگانی