تهران امروز- بهترين جايگزين براي درآمدهاي حاصل از نفت در بودجه، يا افزايش ماليات است يا اينكه دولت درآمدهاي ديگري از محل فروش دارايي‌ها داشته باشد. كاهش هزينه‌هاي دولت نيز يكي از راهكارهاست
در روزهاي پاياني سال هيچ چيز به اندازه «بودجه» در اقتصاد كشور اهميت ندارد. چالش‌هايي كه در بودجه براي دولت وجود دارد، آنقدر زياد و به‌هم پيوسته است كه گاهي كارشناسي‌هاي زياد هم درباره آن به نتايج قابل قبول نخواهد رسيد. اما كاهش وابستگي بودجه به درآمدهاي نفتي موضوعي است كه با بروز تحريم‌هاي ايجاد شده از سوي غرب، براي كشور اهميت بيشتري پيدا كرده است. برخي معتقدند كشوري كه 50 سال است اقتصادش به نفت وابسته است، نمي‌تواند در دو سال مستقل شود. از طرف ديگر برخي معتقدند در حالي كه بايد ميزان وابستگي به درآمدهاي نفتي در بودجه 91 حدود 40 درصد مي‌بود، اما اين رقم در واقعيت به بيش از 70 درصد رسيده است. گفت‌وگوي تهران امروز با يحيي آل‌اسحاق رئيس اتاق بازرگاني، صنايع، معادن و كشاورزي تهران به بررسي چالش‌هاي دولت بر سر تنظيم بودجه اشاره دارد.
به نظر جناب‌عالي چطور بودجه كشوري كه سال‌هاست به نفت وابسته است، مي‌تواند يكباره از اين وابستگي رهايي يابد؟
به هر حال با توجه به قانون برنامه پنجم توسعه، بايد وابستگي بودجه به درآمدهاي نفتي كاهش يابد و بهترين جايگزين براي درآمدهاي حاصل از نفت، يا افزايش ماليات است يا اينكه دولت درآمدهاي ديگري از محل فروش دارايي‌ها داشته باشد. راه ديگر هم كاهش هزينه‌هاي دولت است كه در مجموع دولت بايد شاخه‌هاي درآمدي را افزايش يا هزينه‌ها را كاهش دهد.
رئيس‌جمهور در آخرين گفت‌وگوي تلويزيوني خود اعلام كرده بود كه صادرات محصولات غيرنفتي كشور به قدري افزايش يافته كه ديگر تا دو سال آينده نيازي به درآمدهاي نفتي نخواهيم داشت و بودجه مستقل از نفت خواهد بود. اين ادعا چقدر به واقعيت نزديك است؟
اعداد و ارقام مربوط به صادرات محصولات غيرنفتي به‌طور شفاف در گمرك جمهوري اسلامي مشخص است و طبق چيزي كه وزير صنعت در مراسم تقدیر از صادرکنندگان برتر اعلام كرد، در 11 ماه سال جاری 38 میلیارد دلار صادرات غیرنفتی صورت گرفته؛ این در حالی است که در سال 84 به ازای هر سه واحد واردات یک واحد صادرات صورت می‌گرفت. اما نكته قابل توجه اين است كه بايد درآمدهاي نفتي و غيره به ريال تبديل شوند و ببينيم كه آيا كسري بودجه را جبران مي‌كنند يا خير؟ بعد از اين مي‌توان درباره ميزان وابستگي به درآمدهاي نفتي اظهارنظر كرد.
به نظر شما در بودجه سال‌جاري وابستگي به نفت تا چه اندازه كاهش پيدا كرده است؟
سال گذشته كه رقم بودجه 140 هزار ميليارد تومان بوده اما اينكه امسال چقدر مي‌توانيم اين رقم را كاهش دهيم، بايد منتظر بود. به نظر مي‌رسد بودجه امسال قدري غيرانقباضي است. اما توجه به اين نكته ضروري است كه قدرت مانور در بودجه غيرانقباضي زياد نيست.
به درآمدهاي دولت اشاره كرديد. در سال 91 درآمدهاي نفتي دولت چقدر بوده و آيا ماليات مي‌تواند اين حجم را پوشش دهد؟
سال‌جاري، قرار بود 60 هزار ميليارد تومان از بودجه از درآمدهاي نفتي تامين شود. اما بايد ديد آيا شاخه درآمدي دولت كه بيشتر روي ماليات متمركز است، مي‌تواند اين رقم را جبران كند يا خير؟ نكته قابل توجه اينجاست كه براي افزايش ماليات‌ها، بايد درآمدها زياد شود و اگر درآمدها افزايش نيابد، درآمد دولت هم زياد نخواهد شد.
فروش دارايي‌ها چقدر مي‌تواند در كاهش وابستگي بودجه به نفت نقش داشته باشد؟
فروش دارايي‌ها يكي از راهكارهاي پيش روي دولت است كه در كنار آن بايد بخشي از سرمايه‌گذاري‌ها را نيز به بخش خصوصي واگذار كند. واگذاري بخشي از پروژه‌هاي نيمه‌كاره نيز به بخش خصوصي مي‌تواند راهكار مناسبي باشد. چون دولت نبايد در اين شرايط سرمايه‌گذاري‌هاي جديد داشته باشد و از طرف ديگر اگر دولت پروژه‌هاي نيمه‌تمام را به بخش خصوصي واگذار كند، بودجه پروژه‌هاي عمراني كاهش پيدا مي‌كند و اگر اين اتفاق بيفتد، اشتغال در كشور كاهش مي‌يابد.
اين تناقض در بخش‌هاي مختلف ديده مي‌شود. به نظر شما راهكار پيش روي دولت در حل اين چالش‌هاي بودجه چيست؟
واقعيت اين است كه قدرت مانور زيادي وجود ندارد. اما يك راه جبران اين موضوع اين است كه نرخ ارز تغيير كند و بهترين نرخ ارز حدود 2000 تومان است.
هر چند كه تقريبا دو برابر كردن پايه ارزي كشور، موجب افزايش همه قيمت‌ها مي‌شود و تورمي علاوه بر آنچه مركز آمار و بانك مركزي تا اين لحظه اعلام كرده‌اند در پي دارد، اما بايد براي اين موضوع هم فكري كرد.
آيا اجراي فاز دوم هدفمندي يارانه‌ها، راهكار مناسبي است كه دولت تا اين اندازه روي آن پافشاري دارد؟
بايد ديد كه درآمدهاي حاصل از فروش حامل‌هاي انرژي مي‌تواند اين تورم را ايجاد كند يا خير.
در يك جمله، آيا مي‌توان گفت وابستگي بودجه كشور به نفت در دو سال به صفر مي‌رسد؟
براي اين موضوع كارشناسي‌هاي زيادي بايد انجام شود و انتزاعي نمي‌توان به موضوع نگاه كرد. ولي اگر چنين چيزي اعلام شده، شايد كارشناسي‌هاي لازم روي آن انجام شده است.
کد خبر:
38206
تاریخ انتشار: 10 اسفند 1391 - 10:28
تهران امروز- بهترين جايگزين براي درآمدهاي حاصل از نفت در بودجه، يا افزايش ماليات است يا اينكه دولت درآمدهاي ديگري از محل فروش دارايي‌ها داشته باشد. كاهش هزينه‌هاي دولت نيز يكي از راهكارهاست
در روزهاي پاياني سال هيچ چيز به اندازه «بودجه» در اقتصاد كشور اهميت ندارد. چالش‌هايي كه در بودجه براي دولت وجود دارد، آنقدر زياد و به‌هم پيوسته است كه گاهي كارشناسي‌هاي زياد هم درباره آن به نتايج قابل قبول نخواهد رسيد. اما كاهش وابستگي بودجه به درآمدهاي نفتي موضوعي است كه با بروز تحريم‌هاي ايجاد شده از سوي غرب، براي كشور اهميت بيشتري پيدا كرده است. برخي معتقدند كشوري كه 50 سال است اقتصادش به نفت وابسته است، نمي‌تواند در دو سال مستقل شود. از طرف ديگر برخي معتقدند در حالي كه بايد ميزان وابستگي به درآمدهاي نفتي در بودجه 91 حدود 40 درصد مي‌بود، اما اين رقم در واقعيت به بيش از 70 درصد رسيده است. گفت‌وگوي تهران امروز با يحيي آل‌اسحاق رئيس اتاق بازرگاني، صنايع، معادن و كشاورزي تهران به بررسي چالش‌هاي دولت بر سر تنظيم بودجه اشاره دارد.
به نظر جناب‌عالي چطور بودجه كشوري كه سال‌هاست به نفت وابسته است، مي‌تواند يكباره از اين وابستگي رهايي يابد؟
به هر حال با توجه به قانون برنامه پنجم توسعه، بايد وابستگي بودجه به درآمدهاي نفتي كاهش يابد و بهترين جايگزين براي درآمدهاي حاصل از نفت، يا افزايش ماليات است يا اينكه دولت درآمدهاي ديگري از محل فروش دارايي‌ها داشته باشد. راه ديگر هم كاهش هزينه‌هاي دولت است كه در مجموع دولت بايد شاخه‌هاي درآمدي را افزايش يا هزينه‌ها را كاهش دهد.
رئيس‌جمهور در آخرين گفت‌وگوي تلويزيوني خود اعلام كرده بود كه صادرات محصولات غيرنفتي كشور به قدري افزايش يافته كه ديگر تا دو سال آينده نيازي به درآمدهاي نفتي نخواهيم داشت و بودجه مستقل از نفت خواهد بود. اين ادعا چقدر به واقعيت نزديك است؟
اعداد و ارقام مربوط به صادرات محصولات غيرنفتي به‌طور شفاف در گمرك جمهوري اسلامي مشخص است و طبق چيزي كه وزير صنعت در مراسم تقدیر از صادرکنندگان برتر اعلام كرد، در 11 ماه سال جاری 38 میلیارد دلار صادرات غیرنفتی صورت گرفته؛ این در حالی است که در سال 84 به ازای هر سه واحد واردات یک واحد صادرات صورت می‌گرفت. اما نكته قابل توجه اين است كه بايد درآمدهاي نفتي و غيره به ريال تبديل شوند و ببينيم كه آيا كسري بودجه را جبران مي‌كنند يا خير؟ بعد از اين مي‌توان درباره ميزان وابستگي به درآمدهاي نفتي اظهارنظر كرد.
به نظر شما در بودجه سال‌جاري وابستگي به نفت تا چه اندازه كاهش پيدا كرده است؟
سال گذشته كه رقم بودجه 140 هزار ميليارد تومان بوده اما اينكه امسال چقدر مي‌توانيم اين رقم را كاهش دهيم، بايد منتظر بود. به نظر مي‌رسد بودجه امسال قدري غيرانقباضي است. اما توجه به اين نكته ضروري است كه قدرت مانور در بودجه غيرانقباضي زياد نيست.
به درآمدهاي دولت اشاره كرديد. در سال 91 درآمدهاي نفتي دولت چقدر بوده و آيا ماليات مي‌تواند اين حجم را پوشش دهد؟
سال‌جاري، قرار بود 60 هزار ميليارد تومان از بودجه از درآمدهاي نفتي تامين شود. اما بايد ديد آيا شاخه درآمدي دولت كه بيشتر روي ماليات متمركز است، مي‌تواند اين رقم را جبران كند يا خير؟ نكته قابل توجه اينجاست كه براي افزايش ماليات‌ها، بايد درآمدها زياد شود و اگر درآمدها افزايش نيابد، درآمد دولت هم زياد نخواهد شد.
فروش دارايي‌ها چقدر مي‌تواند در كاهش وابستگي بودجه به نفت نقش داشته باشد؟
فروش دارايي‌ها يكي از راهكارهاي پيش روي دولت است كه در كنار آن بايد بخشي از سرمايه‌گذاري‌ها را نيز به بخش خصوصي واگذار كند. واگذاري بخشي از پروژه‌هاي نيمه‌كاره نيز به بخش خصوصي مي‌تواند راهكار مناسبي باشد. چون دولت نبايد در اين شرايط سرمايه‌گذاري‌هاي جديد داشته باشد و از طرف ديگر اگر دولت پروژه‌هاي نيمه‌تمام را به بخش خصوصي واگذار كند، بودجه پروژه‌هاي عمراني كاهش پيدا مي‌كند و اگر اين اتفاق بيفتد، اشتغال در كشور كاهش مي‌يابد.
اين تناقض در بخش‌هاي مختلف ديده مي‌شود. به نظر شما راهكار پيش روي دولت در حل اين چالش‌هاي بودجه چيست؟
واقعيت اين است كه قدرت مانور زيادي وجود ندارد. اما يك راه جبران اين موضوع اين است كه نرخ ارز تغيير كند و بهترين نرخ ارز حدود 2000 تومان است.
هر چند كه تقريبا دو برابر كردن پايه ارزي كشور، موجب افزايش همه قيمت‌ها مي‌شود و تورمي علاوه بر آنچه مركز آمار و بانك مركزي تا اين لحظه اعلام كرده‌اند در پي دارد، اما بايد براي اين موضوع هم فكري كرد.
آيا اجراي فاز دوم هدفمندي يارانه‌ها، راهكار مناسبي است كه دولت تا اين اندازه روي آن پافشاري دارد؟
بايد ديد كه درآمدهاي حاصل از فروش حامل‌هاي انرژي مي‌تواند اين تورم را ايجاد كند يا خير.
در يك جمله، آيا مي‌توان گفت وابستگي بودجه كشور به نفت در دو سال به صفر مي‌رسد؟
براي اين موضوع كارشناسي‌هاي زيادي بايد انجام شود و انتزاعي نمي‌توان به موضوع نگاه كرد. ولي اگر چنين چيزي اعلام شده، شايد كارشناسي‌هاي لازم روي آن انجام شده است.
