اتاق خبر: در هفته گدشته ارتش ترکیه با حرکتی عجیب و دور از ذهن استانبول و آنکارا را به لرزه درآورد. کودتاچیان عملیات خود را در شلوغ ترین ساعت شب آغاز کردند و پل هایی که محل عبور و مرور مردم را بستند. اما چرا در چنین ساعتی عملیات خود را آغاز کردند؟
گزارشات حاکی از آن است سران ارتش در شب عملیات بنابر منبعی ای موثق متوجه شدند که عملیات و تاریخ آن افشا شده است بنابراین ناچار شدند طی اقدامی نابخردانه هرچه زودتر با نهایت قوا کودتا را آغاز کنند. این کودتا تاجایی نابه جا و بدون برنامه ریزی بود که تمام سیاستمداران دنیا نیز آن را زیر سوال بردند.
باید گفت فرماندهان ارتش دچار غرور بودند که فکر می کرد با چند هواپیما و تانک می توانند شهرها را تصرف کنند و مردم نیز در مقابل آن ها مقاومت نخواهند کرد. این افراد از یاد برده اند که سربازان آتاتورک سال ها است پایگاه مردمی خود را از دست داده است و در این میان شخصی مانند اردوغان می تواند با یک پیغام کوتاه مردم را علیه ارتش بسیج کند.
تنها نکته ای که دل هر هم وطن را به درد می آورد سربازان از همه جا بی خبری است که به بهانه تمرین نظامی به سطح شهر منتقل و مورد خشم طرفداران عصبانی اردوغان واقع شدند.
ارتش دشمن ملت نیست
در تاریخ معاصر ترکیه بارها و بارها شاهد اقدامات نظامی ارتش بوده ایم تنها خواهشی که از شما دارم با یادآوری این اقدامات تنها به دلیل یک اشتباه با ارتش و سربازان دشمن نشوید. تنها کسانی که در صورت وقوع جنگ خارجی ار ما دفاع خواهند کرد همین سربازان آتاتورک هستند.
اگر تاریخ ترکیه را بررسی کنید تا به حال سابقه نداشته که یک نیروی خارج از ارتش دست به مجازات سربازان بزند چراکه این افراد دادگاه مخصوص به خود را دارند که مجازات ها و عزل ونصب ها در آن مشخص می شود. این حقیقتی است که دولت ها همواره به آن احترام گداشته اند. شاید در این میان مبادلات سیاسی میان فرمانده ارتش و سلطان صورت می گرفت اما حقیقت همان است که همه می دانند.
متأسفانه در میان سال های 2007- 2013 به دلیل تغییراتی که در دولت و سیاست های آن ایجاد شد بسیاری از از عزل و نصب ها تحت تأثیر عوامل بیرونی قرار گرفت.
جای تعجب ندارد که تاریخ تکرار می شود. با مرور صفحات تاریخ می توان اتفاقات کاملا مشابه روزهای اخیر را از دل آن بیرون کشید. در سال 1826 سلطان محمود نیز سعی کرد در مقابل ارتش که در آن زمان ینی چری بود بایستد جالب این جا است که از حربه های آشنایی نیز استفاده کرد. سپاهی برای مقابله با ینی چری جمع آوری کرد و پرچم جهاد را برافراشت. برای تکمیل تکرار تاریخ نیز باید گفت حتی بر بام مسجد نیز اذان گفت. نمی دانم چند بار دیگر واقعه سلطان محمود باید تکرار شود تا ما درس عبرت بگیریم؟
کودتا؛ پدیده ای طبیعی
تنها کافی است کتاب تاریخ عثمانی را ورق بزنید تا ببینید که پر از عصیان و کودتای ینی چری ها است. این افراد که در آن زمان معروف به غلامان حلقه به گوش بودند سلاطین عثمانی باید وفاداری آن ها را با انعام هایی که به بهانه های میختلف می داد می خرید. امان از روزی که این انعام ها نمی رسید. آن وقت همان غلامان حلقه به گوش دمار از روزگار سلطان در می آوردند بنابراین کاملا منطقی است اگر بگوییم بزرگ ترین دغدغه سلاطین ما همواره عصیان ینی چری بوده است.
عصیان هایی به دلیل دیرکرد حقوق ها شکل می گرفت در مقایسه با موارد دیگر منطقی به نظر می رسد. در طول تاریخ دیده شده که ینی چری از سر بیکاری شروع به در خواست های عجیب و غریب از سلطان می کند که نتیجه همیشگی آن درگیری های خیابانی در شهر استانبول است. در این میان تنها قربانیان همیشگی مردم عادی هستند از همه جا بی خبر خونشان ریخته می شود.
انتقام مراد پنجم
زمانی که سلطان مراد نوجوانی 17 ساله بود در مقابل خواسته های ینی چری مقاوت نکرد اما در سال های بعدی انتقام سختی از این سپاه گرفت. راه اورا سلطان سلیم سوم و محمود دوم ادامه دادند اما ینی چری حاضرنشد در مقابل این اصلاحات گردن خم کند مانند همیشه عصیان کرد.
جمهوریت و کودتا
از سال 1876 تا سال 1908 تغییرات بسیاری در سیاست های عثمای ایجاد شد و قدرت سلطان به میزان یک پادشاه حکومت مشروطه کاهش یافت اما به رغم این کاهش قدرت سلطان این کشور تا دموکراسی راه درازی در پیش داشت.
کشور ترکیه نیز تحت تأثیر تغییراتی که در کشورهای همسایه رخ داده بود به سوی دموکراسی و جمهوری پیش رفت.
با روی کار آمدن آتاتورک فرهنگ کودتا نیز برچیده شد. تنها 40 سال پس از تشکیل حکومت جدید نخستین کودتا رخ می دهد و پس از آن در سال های مختلف با روی کار آمدن دولت های متفاوت این کودتاها ادامه می یابد.
برگردان: زهره احدی
منبع: حریت
94104ت
