اتاق خبر: فرهنگ ایرانی پر است از جشن‌ها و آیین هایی که به مناسبت‌های گوناگون و در فصل‌های مختلف سال برگزار می‌شده است. یکی از این آئین‌ها که البته امروزه به فراموشی سپرده شده است، جشن تیرگان است که ایرانیان باستان آن را در روز سیزدهم تیر برگزار می‌کردند. در واقع جشن فرخنده‌ی تيرگان از روز تير از ماه تير آغاز می‌شود و به مدت ۹ روز ادامه دارد.
این جشن در کنار آب‌ها، همراه با مراسمی وابسته با آب و آب‌پاشی و آرزوی بارش باران در سال پیش رو همراه بوده و همچون دیگر جشن‌هایی که با آب در پیوند هستند با نام عمومی «آبریزگان» یا «آب‌پاشان» یا «سرشوران» یاد شده است.
ابوریحان بیرونی در کتاب آثارالباقیه راجع به جشن تیرگان چنین می‌گوید: هنگامی که افراسیاب پادشاه توران بر لشگر ایرانیان غلبه می‌کند، منوچهر، پادشاه ایران، به جنگل‌های مازندران پناه می‌برد. افراسیاب لشکر منوچهر را محاصره می‌کند و منوچهر به ناچار پیکی به نزد افراسیاب فرستاده و از او می‌خواهد که از کشور ایران به اندازه پرتاب یک تیر واگذارد و باقی را بگیرد. افراسیاب با کمال میل این پیشنهاد را می‌پذیرد، منوچهر فکر می‌کند که چه کسی را برای پرتاب تیر انتخاب کند تا اینکه یکی از فرشتگان خداوند به نام اسفندارمذ پیش منوچهر آمده و آرش را که مردی خداپرست و دین‌دار بود و در یکی از غارهای کوه البرز مشغول عبادت بود، برای این کار انتخاب می‌کند، چنانکه در اوستا آمده است، آرش را حاضر می‌کنند و منوچهر تیر و کمان را به او داده و می‌گوید تو باید به فرمان خداوند این تیر را پرتاب کنی و کشور ما را از چنگال اهریمن رها سازی. آرش برهنه می‌شود و به بالای بلندترین نقطه‌ی کوه رویان می‌رود و خطاب به مردم می‌گوید:ای مردم بدن من را ببینید که سالم است و در آن هیچ زخم و جراحتی وجود ندارد، اما بدانید که هنگامی که من این تیر را رها کنم تکه تکه خواهم شد و خود را فدای شما خواهم کرد.
آرش کمان را می‌گیرد و با تمام نیرو آن را می‌کشد، به گونه‌ای که تمام رگ‌های بدنش بیرون می‌زنند و پاره پاره می‌شوند. او تیر را رها می‌کند و خداوند به باد فرمان می‌دهد که تیرش را از کوه رویان بردارد و به شهر فرغانه، شهری در خاور افغانستان کنونی که فاصله آن تا جای پرتاب تیر هزار فرسنگ بود، ببرد. تیر پس از چند روز حرکت در این شهر به درخت گردوئی برخورد می‌کند و این درخت گردو مرز بین ایران و توران می‌شود. افراسیاب ناگزیر لشکر خود را از ایران بیرون می‌برد و ایرانیان آزاد می‌شوند.
امروز بر خلاف گذشته، جشن تیرگان در روز ۱۰ تیرماه برگزار می‌شود. اما در گذشته‌ها این جشن در روز ۱۳ تیرماه برگزار می‌شد. دلیل این اختلاف زمان در برگزاری جشن این است که در زمان باستان، هر ماه ۳۰ روز بوده است اما به دلیل تغییراتی که در تقویم سال‌شمار ایرانی بوجود آمده است، شش ماه اول سال، هر ماهش ۳۱ روز رقم خورده است که مطابق با سال‌شمار قدیم، جشن تیرگان سه روز جلوتر، یعنی در دهم تیرماه برگزار می‌شود.
آئین‌های جشن تیرگان
- آب‌پاشی
- فال کوزه
- دستبند تیر و باد
برای اطلاعات بیشتر درباره این روز به بخش مقالات مرتبط مراجعه کنید.
در همین روز:
- امضای عهدنامه بين ايران و عراق در مورد اختلافات مرزی دو كشور، تحت فشار انگلستان (۱۳۱۶ شمسی)
- درگذشت استاد «محمدمعين» اديب برجسته معاصر (۱۳۵۰ شمسی)
- تأسيس بانک ملی ايران (۱۳۲۴ شمسی)
- روز ملی روسيه سفيد (بلاروس)
- قانون اساسی پورتوریکو در کنگره ایالات متحده تصویب شد. (۱۹۸۸ میلادی)
- با پایان احداث پل سلطان محمد فاتح دومین راه ارتباطی بین قاره‌های اروپا و آسیا بر روی تنگه‌ی بسفر ایجاد شد. (۱۹۸۸ میلادی)
