اتاق خبر - موفقیت در مراحل مختلف این جایزه مبین جهت گیری مناسب و موثر تیم رهبری شرکت در راستای تحقق چشم انداز و ماموریت خود با تاکید بر رشد متوازن می باشد. به عبارت دیگر شرکتهایی که در این مسیر حرکت می کنند اثبات نموده اند که ضمن شناسائی کلیه ذینفعان و نیازهای ایشان، سعی نموده اند در مسیری مستمر و پایدار از طریق به کارگیری روشهای منطقی و سیستماتیک به صورت متوازن به همه آن نیازها پاسخ دهند.
مدل ها و معیارهای ارزیابی در جایزه تعالی صنعت پتروشیمی
مدل مورد استفاده در این جایزه مدل تعالی سازمانی بنیاد کیفیت اروپا EFQM می باشد که در مقایسه با مدلهای مشابه غنی تر و پخته تر بوده و تقریبا تمام مدلهای معتبر قبل از آن همچون مدل جایزه کیفیت آمریکا (مالکوم بالدریج) یا مدل جایزه کیفیت ژاپن (مدل دمینگ) به عنوان ورودی در طراحی این مدل مورد توجه قرار گرفته است . از ویژگیهای اساسی این مدل تمرکز بر نتایج به دست آمده از رویکردهای انتخاب شده توسط رهبران می باشد. این مدل وضعیت ایده آل یک سازمان 1000 امتیازی را به تصویر کشیده است که از این امتیاز، 500 امتیاز مربوط به بکارگیری رویکردهای موثر و کارا در حوزه های مختلف سازمان و 500 امتیاز مربوط به نتایج برجسته و پایدار مربوط به این رویکردهاست. البته در بخش طرحهای پتروشیمی، از مدل3 CPM یا مدل بلوغ مدیریت پروژه استفاده می گردد. منطق این مدل نیز با مدل EFQM یکی بوده و بر استفاده از رویکردهای منتج به نتیجه مناسب در مدیریت طرحها تمرکز دارد. این مدل توسط شرکت مدیریت و توسعه پتروشیمی و به صورت بومی طراحی و طی 5 سال گذشته اجرا گردیده است.
ارزش های مورد توجه در جایزه تعالی صنعت پتروشیمی
هر ساله شورای سیاست گذاری جایزه به عنوان بالاترین مرجع هدایت آن، شعاری محوری انتخاب نموده و سعی می نماید تمام فرایندهای اجرای جایزه را بر آن شعار متمرکز نماید. این شعار معمولا بر توسعه پایدار و همه جانبه صنعت پتروشیمی و ارزشهای کلان جامعه همچون حفظ محیط زیست تاکید ویژه دارد.علاوه بر آن در الزامات مدل مورد استفاده الزام گردیده تا شرکتها ارزشهای خود را به عنوان بخشی از ارکان جهت ساز تعریف نموده و حرکت تعالی جویانه خود را بر پایه اصول ارزشی تعریف شده دنبال نمایند. این ارزشها جنبه های مختلفی همچون کرامت انسانی، احترام به مشتریان، رعایت موازین زیست محیطی، حفظ شئونات فرهنگی، شفافیت با ذینفعان و ... را در بر میگیرد. رهبران شرکتهای حاضر در فرایند جایزه باید الزام عملی خود را برای تحقق ارزشها با ارائه نتایج مثبته نشان دهند.
منطق و فرآیند ارزیابی جایزه تعالی صنعت پتروشیمی
منطق استفاده شده برای فرایند ارزیابی در این جایزه برگرفته از فرایند تعریف شده توسط EFQM می باشدکه در آن شرکتها موظف می باشند با توجه به سطح تعالی مورد انتظار که بر پایه قرار گرفتن آنها در طیف امتیاز بین صفر تا هزار تعیین می گردد، اظهارنامه خود را آماده و به دبیرخانه تحویل دهند.تیم های ارزیابی مورد استفاده در این جایزه به صورت خلاقانه از ترکیب 50% سرارزیابان حرفه ای کشور و 50% ارزیابان آموزش دیده داخل صنعت تشکیل می گردند.این تیمها پس از مطالعه اظهارنامه هر شرکت و اجماع بر نواحی قوت و قابل بهبود نسبت به انجام عملیات بازدید از محل اقدام می نمایند. در این بازدید که با برنامه ای منسجم و بر پایه یک منطق بسیار قدرتمند به نام منطق RADAR انجام میگیرد سعی می گردد تا نسبت به اطمینان از موثر بودن رویکردهای اظهار شده در مدرک اظهارنامه و نتایج حاصل از آن و همچنین تناسب رویکردها با جوانب مختلف سازمان اطمینان حاصل گردد. پس از این فرایند تیم ارزیاب نسبت به جمع بندی نتایج و امتیازدهی بر اساس راهنماهای مدل EFQM اقدام نموده و گزارش بازخورد را بر اساس دو بخش اساسی شامل نقاط قوت و نواحی قابل بهبود هر شرکت به همراه امتیاز مربوطه آماده می نماید.
جایزه تعالی صنعت پتروشیمی و خلق ارزش برای سهامداران
قطعا یکی از فاکتورهای اصلی برای موفقیت هر شرکتی در مسیر تعالی، سودآوری است.البته به شرط آنکه این سازمان ذاتا به دنبال کسب سود باشد. چرا که مدل تعالی سازمانی می تواند برای سازمانهای دولتی و غیرانتفاعی نیز به کار گرفته شود. اما وقتی صحبت از یک شرکت پتروشیمی به میان می آید مهمترین فاکتور تداوم کسب و کار در چنین شرکتی سودآوری است. اما نکته کلیدی اینجاست که مدل های تعالی به سازمانها اجازه نمی دهند به هر قیمت سودآوری نمایند.سازمانهای متعالی به شرطی در سطوح تعالی رشد می نمایند که در کنار سودآوری، رشد متوازن خود در حوزه های مختلف من جمله مسئولیت های اجتماعی، رضایت کارکنان، شرکاء تجاری و مشتریان را نیز مد نظر قرار دهند. بنابراین ارزیابان جایزه تعالی صنعت پتروشیمی موظف هستند توسعه متوازن و همه جانبه سازمان را در ارزیابی مد نظر قرار دهند و قطعا یکی از مولفه های این توسعه سودآوری شرکت می باشد.
با توجه به اینکه برخی از مهمترین شرکت های پتروشیمی کشور در بورس تهران و فرابورس ایران پذیرش شده اند، قرار گرفتن شرکتهای فعال در بازار سرمایه در سطوح مختلف تعالی سازمانی می تواند برای سهامداران حاوی پیام مثبت و امیدبخش باشد. شرکتی که در سطوح تقدیرنامه 3 ستاره به بالا قرار بگیرد اثبات نموده که به اصول علمی اداره سازمان پایبند بوده و تیم رهبری آن شرکت در تلاش هستند تا با تمرکز بر ارکان جهت ساز مشخص و بالاخص چشم اندازی معلوم سازمان را به سمت توسعه همه جانبه هدایت نمایند.هرچه سطح تعالی سازمان بالاتر باشد نشانگر نتیجه بخش بودن رویکردهای علمی تیم رهبری در تمام حوزه های سازمان است. در این شرکتها سهامداران مطمئن خواهند بود که اگر چنانچه شرکت آنها از سودآوری معقولی برخوردار است اما این سود در سایه رعایت اصول توسعه پایدار جهانی و ملی و توجه به اصول اخلاقی و ارزشی به دست آمده است.
یکی از سوالات مهم از نظر سرمایه گذاران و فعالان بازار سرمایه این است که آیا بین امتیازات کسب شده بر اساس ارزیابی های مدل تعالی سازمانی و شاخص های عملکرد مالی ارتباط معناداری وجود دارد یا خیر؟ بر اساس نتایج تحقیقات داخلی و بین المللی رشد شاخصهاي مالي و اقتصادي در سازمانهايي كه مدل تعالي سازماني را بطور موفق پياده ساخته اند، یکی از عوامل مهمی است که موجب تشویق مدیران سازمان ها به استفاده از این مدل ها شده است و می توان گفت استفاده از معیارها و شاخص های مالی یکی از بهترین روش ها برای نشان دادن دستاوردهای پیاده سازی مؤثر اصول مدل تعالی است. در صورت ثبات در سایر شرایط مؤثر بر سودآوری یک بنگاه اقتصادی، ثروت سهامداران شرکت هایی که در پیاده سازی الگوهای تعالی سازمانی موفق تر بوده اند هم از نظر افزایش قیمت سهم در بازار و هم از نظر افزایش سود قابل تقسیم شرکت در مجامع افزایش می یابد. کاهش هزینه های فروش، کاهش در هزینه های تولید شامل مواد، دستمزد و سربار، بهینه تر شدن هزینه های عمومی، اداری و فروش و بهبود نسبت های مالی شرکت ها از جمله اثرات و نتایج اقتصادی و حسابداری حاصل از پیاده سازی مدل تعالی سازمانی است.
شرکت های فعال در بازار سرمایه نسبت به شرکت های سهامی خاص و غیربورسی الزامات و مقررات بیشتری را باید رعایت کنند. موفقیت در اجرای مدل تعالی سازمانی پاسخگویی این شرکت ها به نهادهای ناظر، اعتباردهندگان و سرمایه گذاران را دقیق تر و شفاف تر خواهد کرد.
جایزه تعالی صنعت پتروشیمی و مسئولیت پذیری اجتماعی شرکت ها
در حال حاضر مسئولیت اجتماعی و مسئولیت اخلاقی شرکتها موضوعی است که بسیار مورد توجه قرار گرفته‌است. به همین دلیل بنگاه های اقتصادی کشورهای توسعه‌یافته پذیرفته اند که احساس تعهد به جامعه ای که در آن فعالیت می‌کنند بخشی از وظایف آن ها در پیشبرد اهدافشان است. بر اساس برخی از تئوری‌های مالی و اقتصادی فرض اساسی این است که هدف اولیه شرکتها افزایش ثروت سهامداران است. اما این را هم باید در نظر بگیریم که منافع سهامداران را فقط می‌توان با در نظر گرفتن منافع ذینفعان برآورده ساخت، چون شرکتهایی که در برابر تمام ذینفعان مسئول باشند، در دراز مدت موفق تر و بهتر عمل می کنند.
مفهوم محوری تعاریف مسئولیت اجتماعی این است که مســئولیت اجتماعی شــرکت ها به روابط بین شرکت ها و جامعه سروکار دارد و به طور مشخص این مفهوم به بررســی تأثیرات فعالیت شــرکت ها روی افــراد و جامعه می پردازد.
برخی در تبیین دلیل اهمیت مسئولیت پذیری اجتماعی به ایجاد مزیت رقابتی از طریق متعهد ماندن شرکت به مسئولیتهای اجتماعی اشاره می کنند و برخی دیگر هم با نگاهی جامع تر در باب اهمیت مسئولیت پذیری اجتماعی شرکتها معتقدند که این مسئولیت محوری می تواند اثرات مثبتی بر برند، شهرت، جذب و حفظ منابع انسانی شایسته، درآمد، رضایتمندی و حتی وفاداری مشتریان داشته باشد.
درعمل، سازمانهای متعالی شایستگی‌های کلیدی سازمان‌شان و اینکه چگونه می‌توانند به جامعه‌ای وسیع تر منفعت برسانند را درک می‌کنند. این سازمان ها هرگاه با وظائفی که در تعارض با یکدیگر هستند مواجه شوند، برای ایجاد توازن در آنها، پایداری اقتصادی، اجتماعی و زیست محیطی را به عنوان یک مرجع لحاظ می‌کنند. آنها قادرند نشان دهند که پیامدهای حاصل از عملیات، چرخه عمر محصول و خدمات خود را بر بهداشت عمومی، ایمنی و محیط زیست در نظر گرفته‌اند. کارکنان خود و سایر ذی نفعان را به مشارکت در فعالیت‌هایی که به جامعه‌ای وسیع‌تر کمک می‌نماید تشویق می‌کنند و برای عملکرد خود، در قبال ذی نفعان و جامعه، شفاف و پاسخگو هستند و فعالانه از تمایل به فراتر رفتن از رعایت مقررات، پشتیبانی می‌کنند.
*عضو انجمن مشاوران مدیریت ایران و ارزیاب جایزه تعالی صنعت پتروشیمی
94110
