اتاق خبر – اردشیر پشنگ: روند تحولات میدانی در دو کشور عراق و سوریه به گونه ای پیش می رود که روال رو به ضعف میدانی و نظامی داعش در دو کشور عراق و سوریه همچنان ادامه دارد و به نظر می رسد مجموعه روندهایی که از ابتدای سال 2015 ابتدا در شمال سوریه و سپس شمال عراق آغاز گردید در نیمه دوم سال 2016 به جبهه های جنوبی این دو کشور نیز سرایت کرده است و این به این معنی است که زوال نظامی –میدانی داعش در این دو کشور سرعت بیشتری به خود خواهد گرفت.
سوریه، تنفسگاه داعش در خطر انسداد
در سوریه از ابتدای 2015 نیروهای کُرد تحت حمایت حملات هوایی هواپیماهای ائتلاف بین المللی موفق شده اند روند رو به رشد آزادسازی مناطق مختلف از زیر دست داعش را ادامه دهند اینک بخش عمده ای از شمال سوریه در اختیار کردها قرار دارد و آنها نوعی سیستم «خودمدیریتی –دموکراتیک» را راه اندازی کرده اند از 45 روز قبل نیروهای کُرد راهی مرزهای شمالی رقه ،پایتخت حکومت اسلامی داعش، شده اند و هرچند کُند اما بصورت تدریجی در حال نزدیک شدن به داعش هستند. اما داعش در عین حال سعی کرد مواضع خود را در مرزهای مشترک با ترکیه تقویت کند جاییکه بصورت غیرمستقیم قدرت ترکیه به نقع استقرار آنهاست اما این تاکتیک آنها با حمله سریع نیروهای موسوم به ارتش دموکراتیک سوریه (متشکل از کردها و اعراب) به سمت شهر استراتژیک منبج مواجه شد و علاوه بر این، احتمال بسته شدن راههای ارتباطی داعش با مرزهای مشترک با ترکیه تشدید شده است، که این امر می تواند منجر به بسته شدن شریان تنفسی داعش از مهمترین مرزی که تامین کننده نیروی انسانی و کمک های لجستیکی اش است شود.
همچنین در جنوب مرزهای داعش، در هفته قبل ارتش وفادار به بشار اسد موفق شد وارد استان رقه شود. همه این موارد حاکی از آن است که دوران سیطره نظامی –میدانی داعش در سوریه در برخی نقاط استراتژیک این کشور با خطر جدی روبرو است.
عراق، فلوجه در تیررس
اما در عراق نیز هرچند بحرانهای مختلف سیاسی بین گروهها و احزاب ادامه دارد اما روند درگیری های نظامی هرچند کُندتر (نسبت به سوریه) اما به نفع نیروهای ضد داعش در جریان است. در همین راستا شهر فلوجه که یکی از مراکز اصلی قدرتنمایی داعش به شمار می رود به کانون توجه نبرد ارتش عراق و نیروهای حشد شعبی در برابر داعش تبدیل شده است و داعشی ها برای جلوگیری از سقوط سریع شهر، اقدام به استفاده از بیش از 50 هزار نفر از مردم شهر به عنوان سپر انسانی کرده اند. همچنین جبهه مهم دیگر در حال تلاش برای محاصره کردن موصل است. انتظار می رود موصل در پاییز امسال با حملات دامنه دار نیروهای کُرد و ارتش عراقی مواجه شود و بدین ترتیب تلاش برای آزادسازی بزرگترین و مهمترین شهر تحت اشغال داعش وارد فازی جدی و جدید شود.
شکست در میدان حضور در جامعه
اما نکته کلیدی در تحولات موجو این است که میان دو گزینه شکست داعش و ادامه نفوذ و حضور اجتماعی اش در عراق و سوریه باید تمایزی جدی قائل شد. البته شکست نظامی داعش هم بصورت خیلی سریع و تمام جانبه نخواهد بود اما این گروه در عین حال همچنان دارای قدرت، مدیریت و تسلیحات نظامی قابل توجه است. زمینه های اجتماعی و هواداران این گروه هم بایستی به عنوان یک واقعیت در عراق و سوریه نگریسته شود تفکر رادیکال و خشونت طلب داعشی در این دو کشور و بخصوص در میان گروههای از جامعه اهل سنت دارای طرفدارانی است همین امر باعث می شود که تاکید کرد همزمان برای شکست دادن نظامی و میدانی داعش، می بایست گروههای پیروز در اندیشه چاره جویی برای کاستن از نفوذ اجتماعی داعش شوند هرچند هر دو کشور عراق و سوریه دارای وضعیتی شکننده و پیش بینی ناپذیر حتی در فردای بدون حضور داعش خواهند بود و روندها حاکی از آن است که حتی تمامیت ارضی این کشورها همچنان با خطری جدی مواجه خواهد بود.
