ا
تاق خبر: عراق و عربستان سعودي با افزايش يك ميليون و 260هزار بشكه‌يي توليد روزانه، در سال 2015 متهم اصلي سقوط قيمت نفت هستند. اين يكي از مهم‌ترين نتايجي است كه از «نسخه 65 بررسي آماري BP» كه روز 8 ژوئن منتشر شد، حاصل مي‌شود. اين ابرشركت نفتي در بخشي از اين بررسي نوشته است كه در سال 2015 به واسطه قوت گرفتن تقاضاي جهاني و كاهش ماه به ماه سطح توليد امريكا، قيمت‌ها درحال احيا بوده‌اند اما با اين عملكرد از سوي عراق و عربستان، روندي رو به نزول گرفتند. BP همچنين در بخشي ديگر از اين بررسي اعلام كرده است كه ايران با 6.2 درصد افزايش بيشترين افزايش مصرف گاز طبيعي در سال 2015 را در جهان به ثبت رسانده است. ايران همچنين با 5.7 درصد رشد در توليد گاز طبيعي پس از نروژ دومين كشور با بيشترين درصد رشد توليد گاز در سال 2015 بوده است. مهم‌ترين قسمت‌هاي بررسي آماري BP كهمی شود. وب‌سايت شركت بريتيش پتروليوم در خبري كه به مناسبت اين بررسي منتشر كرد، تيتر «تغيير جهان به سمت سوخت‌هاي كمتر كربن‌دار» را براي معرفي اين گزارش مهم كه همواره مورد استناد بسياري از تحليلگران قرار گرفته و در رده گزارش‌هاي موسسات برتر جهاني قرار دارد، انتخاب كرد. بريتيش پتروليوم در سال 1952 براي نخستين بار اين آمارها را منتشر كرد.
باب دادلي، مديرعامل اجرايي شركت bpكه در سال 2010 بعد از پيدا شدن لكه نفتي در خليج مكزيك به مديرعاملي اين شركت انتخاب شد در زمينه نسخه 65 بررسي آماريbp گفته است «همانطور كه به وضوح در اين بررسي قابل مشاهد است، دنيا به سمت تغييري ژرف در حوزه انرژي حركت مي‌كند. البته اين براي ما چيز جديدي نيست. طي 65 سالي كه اين بررسي‌ها انجام شده ما همواره با تغييراتي دامنه‌دار در حوزه جهاني انرژي مواجه بوده‌ايم. وظيفه ما به عنوان يك صنعت حركت كردن در نزديك‌ترين مدار به چشم‌انداز آينده انرژي است».
در سال 2015 تقاضا براي انرژي اوليه تنها يك درصد رشد كرد. رشدي كه به طرزي قابل توجه كمتر از متوسط 10ساله بوده است. اين رقم ضعف ادامه‌دار اقتصاد جهان و كاهش رشد در مصرف انرژي چين كه از اقتصادي صنعتي به اقتصادي خدمات‌محور تبديل شده را نشان مي‌دهد. در طرف عرضه، پيشرفت تكنولوژي باعث وجود تنوع فراوان در سوخت‌هاي مورد عرضه شده است. انقلاب نفت شيل در امريكا قفل صندوق عظيمي از نفت و گاز را شكست. سرعت پيشرفت تكنولوژي نيز تقاضاي رو به رشد براي انرژي‌هاي تجديدپذير را پشتيباني كرده است. نفت و گاز همچنين در سال 2015 ركورد رشد پايدار را شكستند درحالي كه تقاضاي جهاني براي زغال سنگ شاهد بيشترين سقوط خود در آمارهاي ثبت شده بود.
قيمت تمام سوخت‌هاي فسيلي در سال گذشته كاهش يافتند. در نتيجه اين مساله تقاضا در بازارها براي برخي از اين سوخت‌ها كه نفت در راس آنهاست، افزايش يافت. به همين واسطه نفت براي نخستين بار از سال 1999 تاكنون بازار را به تسخير خود درآورده و عرضه ديگر سوخت‌ها را با محدوديت روبه‌رو كرد.
رشد كند تقاضا در كنار فاصله گرفتن مصرف سوخت‌هاي فسيلي از زغال سنگ نشان مي‌دهد كه رشد انتشار كربن در اثر مصرف انرژي در سال 2015 متوقف شده است. اين كمترين رشد انتشار كربن در يك ربع قرن پيش را نشان مي‌دهد. مصرف جهاني انرژي‌هاي اوليه رشد يك درصدي را ثبت كردند كه نزديك به رشد 1.1درصدي سال 2014 اما كمتر از متوسط 1.9 درصدي 10سال گذشته است. نفت همچنان با در دست داشتن 32.9درصد از بازار انرژي، رهبر سوخت‌ها باقي ماند و براي نخستين بار از سال 1999 بازار را به تسخير خود درآورد. زغال سنگ با سهم 29.2درصدي دومين سوخت پر مصرف جهان باقي ماند. اما تنها سوختي لقب گرفت كه در سال 2015 بازار خود را از دست داد.
سهم گاز طبيعي از بازار انرژي‌هاي اوليه برابر 23.8درصد بود. رشد تقاضاي انرژي جز در مناطق اروپا و اوراسيا كمتر از متوسط 10ساله رقم خورد.
تقاضاي اقتصادهاي نوظهور
با وجود اينكه اقتصادهاي نوظهور همچنان تسلط خود بر تقاضاي جهاني انرژي را حفظ كرده‌اند اما رشد تقاضا در اين اقتصادها نيز با به ثبت رساندن عدد 1.6درصد كمتر از متوسط 10ساله بوده است. اقتصادهاي نوظهور درحال حاضر 58.1 درصد از تقاضاي انرژي را در دست دارند. تقاضاي جهاني انرژي در چين در سال 2015 معادل 1.5درصد رشد كرد. نرخي كه كمترين رشد را در 20سال گذشته نشان مي‌دهد. با اين وجود چين همچنان به عنوان بزرگ‌ترين بازار رشد تقاضاي جهاني انرژي در 15سال گذشته باقي ماند. قيمت تمامي سوخت‌هاي فسيلي با كاهش مواجه شد. نفت خام در سال 2015 بيشترين كاهش دلاري سالانه را به ثبت رساند و از منظر درصدي نيز با بزرگ‌ترين كاهش درصدي از سال 1986 تاكنون مواجه شد.
قيمت نفت
متوسط روزانه قيمت نفت برنت در سال 2015 معادل 52 دلار و 39 سنت به ثبت رسيد. اين عدد 46 دلار و 56 سنت كاهش نسبت به متوسط اين نفت در سال 2015 را نشان مي‌داد و كمترين متوسط قيمت از سال 2004 تاكنون بود.
قيمت جهاني نفت خام در سال 2015 به واسطه بازگشت تقاضاي جهاني و كاهش ماه به ماه توليد نفت امريكا افزايش يافت. اما رشد بسيار قوي توليد از سوي اوپك به ويژه توسط عراق و عربستان سعودي باعث سقوط قيمت‌ها در ادامه سال شد. فاصله قيمت ميان متوسط برنت و دبليو تي‌اي در سال 2015 در ادامه روند محدود شدن در 3 سال گذشته به 3 دلار و 68 سنت در هر بشكه رسيد.
مصرف نفت خام
مصرف جهاني نفت خام در سال 2015 معادل يك‌ميليون و 900 هزار بشكه در روز افزايش يافت. اين ميزان رشد 1.9 درصدي را در تقاضا نشان مي‌داد كه تقريبا دوبرابر رشد يك‌درصدي تاريخي ثبت شده بود و به طرز قابل توجهي از رشد يك‌ميليون و 100 هزار بشكه‌يي در سال 2014 بيشتر بود. عامل اصلي اين رشد كشورهاي OECD بوده‌اند. مصرف اين كشورها 510 هزار بشكه در روز افزايش يافت كه 1.1 درصد رشد را در قياس با همين ميزان رشد در 10 سال گذشته نشان مي‌داد. رشد مصرف در امريكا و اتحاديه اروپا بالاتر از توسط 10 سال گذشته قرار مي‌گرفت. امريكا در سال 2015 معادل 290هزار بشكه در روز يا 1.6 درصد و اتحاديه اروپا معادل 200هزار بشكه در روز يا 1.5درصد افزايش را تجربه كردند. اين در حالي بود كه ژاپن كاهش 160هزار بشكه‌يي در مصرف نفت خام را تجربه كرد كه رشد منفي 3.9 درصدي را به ثبت رسانده و بزرگ‌ترين كاهش در مصرف نفت خام را به نام خود كرد.
در كنار كشورهاي OECD كشورهاي واردكننده خالص نفت خام نيز رشد قابل توجهي در تقاضا را در سال 2015 تجربه كردند. چين رشد 770 هزار بشكه يا 6.3 درصدي را به ثبت رساند و خود را به مقام بيشترين رشد مصرف نائل كرد. در حالي كه هند با افزايش 310 هزار بشكه‌يي كه معادل 8.1 درصد بود ژاپن را به عنوان سومين مصرف‌كننده بزرگ انرژي كنار زد. اما اين رشد با رشد ضعيف كشورهاي توليدكننده نفت خنثي شد. كشورهاي غير OECD با يك‌ميليون و 400 هزار بشكه افزايش در مصرف نفت خام تنها 2.6 درصد رشد را به ثبت رساندند كه كمتر از متوسط تاريخي اخير خود بود.
توليد
توليد جهاني نفت خام براي دومين سال متوالي رشدي سريع و حتي با سرعتي بيشتر از مصرف را تجربه كرد. در نتيجه در سال 2015 معادل 2 ميليون و 800 هزار بشكه نفت بيشتري توليد شد كه رشدي 3.2 درصدي را نشان داده و قوي‌ترين رشد از سال 2004 تاكنون بوده است. توليد نفت از سوي عراق و عربستان‌سعودي در سطوح ركورد قرار گرفت. در اين سال عراق معادل 750 هزار بشكه و عربستان معادل 510 هزار بشكه بر توليد نفت خام خود اضافه كردند. در نتيجه اين 2 كشور عامل اصلي رشد يك‌ميليون و 600 هزار بشكه‌يي توليد نفت خام اوپك بودند كه توليد نفت خام اين سازمان را به 38 ميليون و 200 هزار بشكه در روز رساند. اين عدد از ركورد قبلي اين سازمان در سال 2012 بيشتر است.
توليد نفت خام غير اوپك نيز هر چند نسبت به رشد سال قبل آرام‌تر شده بود اما افزايشي يك ميليون و 300 هزار بشكه‌يي را به ثبت رساند. ايالات متحده با افزايش يك‌ميليون بشكه‌يي توليد نفت خام، بيشترين رشد توليد جهاني را به خود اختصاص داده و همچنان به عنوان بزرگ‌ترين توليدكننده نفت خام باقي ماند. در نقاط ديگر نيز افزايش توليد نفت خام به ثبت رسيد. برزيل 180 هزار بشكه، روسيه 140 هزار بشكه و انگليس و كانادا 110 هزار بشكه نفت بيشتري را نسبت به سال 2014 روانه بازار كردند كه به واسطه كاهش 200 هزار بشكه‌يي توليد از سوي مكزيك و كاهش 100 هزار بشكه‌يي از سوي يمن، تقريبا خنثي شد و بر بازار اثري نگذاشت.
گاز طبيعي
مصرف جهاني گاز طبيعي در سال 2015، رشدي 1.7درصدي را تجربه كرد كه افزايشي قابل توجه نسبت به رشد 0.6 درصدي در سال 2014 را نشان مي‌داد اما همچنان پايين‌تر از متوسط 2.3 درصدي 10ساله بود. رشد در كشورهاي غير OECD با عدد 1.9 درصد پايين‌تر از متوسط بود در حالي كه كشورهاي OECD بالاتر از متوسط قرار داشتند. در ميان اقتصادهاي نوظهور، ايران با 6.2درصد افزايش و چين با 4.7درصد افزايش مصرف، بزرگ‌ترين افزايش در مصرف جهاني گاز طبيعي را به ثبت رساندند. با اين حال رشد چين در مقايسه با متوسط 10ساله خود كه معادل 15.1درصد بوده كاهش يافته است.
اوكراين و روسيه نيز با كاهش منفي 21.8 و منفي 5 درصد بيشترين كاهش را در تقاضا به ثبت رساندند.
در ميان كشورهاي OECD ايالات متحده امريكا با 3 درصد رشد بيشترين افزايش در مصرف گاز طبيعي را به ثبت رساند در حالي كه مصرف اتحاديه اروپا پس از يك كاهش در سال 2014 دوباره به حالت عادي برگشته است. توليد گاز طبيعي در سال 2015 معادل 2.2 درصد رشد را تجربه كرد. اين رشد از تقاضا سريع‌تر بود اما زير متوسط 10ساله كه معادل 2.4 درصد است قرار مي‌گرفت. رشد توليد در امريكاي شمالي، آفريقا و آسياي پاسيفيك بالاتر از متوسط قرار گرفت. امريكا با 5.4 درصد افزايش توليد، بيشترين افزايش در رشد را به ثبت رساند در حالي كه ايران با 5.7 درصد رشد و نروژ با 7.7 درصد رشد، افزايش قابل توجهي در توليد گاز را تجربه كردند. رشد توليد گاز طبيعي در اتحاديه اروپا به واسطه رشد منفي 22 درصدي هلند معادل منفي 8 درصد به ثبت رسيد.
منبع: تعادل
