اتاق خبر: «اقتصاد ايران به كما رفت» اين جمله را بارها از زبان مجريان بخش خصوصي و اقتصاددانان كشورمان شنيده‌ايم. هرچند كه كارشناسان براين باورند كه موضوع عميق شدن ركود را سال‌ها پيش به دولتمردان تاكيد داشته‌اند اما به نظر مي‌رسد توجه نكردن به اين موضوع، امروز وضع توليد كشورمان را اسفناك‌تر از گذشته كرده است. عضو هيات‌مديره اتاق ايران و عراق معتقد است: «انتقال دانش فني، استفاده از نظرهاي كارشناسان خارجي براي ارتقاي حوزه توليد از جمله مسائلي است كه در دوران پسابرجام بايد به آن توجه كرد.» وي نيز فريز كردن مطالبات بانك‌ها از واحدهاي صنعتي را مهم‌ترين نسخه براي اقتصاد امروز مي‌پندارد كه اجراي اين پيشنهاد را منوط به همكاري و دخالت دولت براي كاهش بهره‌هاي بانكي مي‌داند.
اين روزها مقوله «ركود» به يك معضل جدي براي بنگاه‌هاي توليدي تبديل شده است، چندي پيش محسن جلالپور رييس اتاق بازرگاني، صنايع و معادن ايران نيز در اين باره انتقادهايي را نسبت به عملكرد دولتمردان انجام داد. حال، براي رفع معضل ركود كشور شما چه نسخه‌يي را به عنوان نماينده بخش خصوصي پيشنهاد مي‌دهيد؟
در اين باره بايد گفت كه مقوله ركود يك شبه در بخش اقتصادي ما پديدار نشده است. به‌هرحال، بنگاه‌هاي اقتصادي از سال‌هاي گذشته با اين موضوع مواجه بودند اما دولتمردان با پيچيدن نسخه‌هاي كوتاه‌مدت سعي بر عدم شدت آن در جامعه داشتند. امروز جامعه اقتصادي به سمتي پيش‌رفته كه نسخه‌هاي كوتاه‌مدت در فضاي كسب و كار پس‌زده مي‌شود و ديگر اثرگذاري چنداني ندارد. همانطور كه مي‌دانيد جامعه اقتصادي امروز بيمار است و اين بيماري را ما از 10سال گذشته تاكنون به دولتمردان جمهوري اسلامي گوشزد كرده‌ايم، اما متاسفانه كسي به اين صحبت‌ها گوش نمي‌دهد. درواقع، از مدت‌ها پيش چنين وضعيتي را ما به عنوان نمايندگان بخش‌خصوصي كشور پيش‌بيني كرديم اما به نظر مي‌رسد كه يك عده گروه خاص اجازه مطلوب شدن وضع اقتصاد را به حاكميت نمي‌دهد. اين روزها ما شاهد ركود، تورم، عدم اشتغالزايي، افزايش فقر و... هستيم. حال، با اين شرايط چطور مي‌توان نسخه‌اي براي اين اقتصاد بيمار پيچيد. شما در نظر بگيريد كه يك فرد داراي بيماري صعب‌العلاج است اين بيماري را كه نمي‌توان با نسخه‌هاي كوتاه‌مدت برطرف كرد. اين بيمار بايد مراحل گوناگون را بگذراند و تيم پزشكي نيز بايد مدام اين فرد را مورد كنترل قرار دهند. حال، ما درباره اين مثال ارائه شده فرض كنيم كه شخص بيمار با تعرفه‌هاي درماني گوناگوني مواجه است و زيرساخت‌هاي بيمارستان نيز براي اين فرد فراهم نيست؛ چه بايد كرد؟ جريان امروز اقتصاد كشورمان نيز در چنين حالتي قرار دارد. درحقيقت، توليدكننده براي ادامه مسير در حوزه‌كاري خود با تعرفه‌هاي گوناگون مواد اوليه، چند نرخي بودن قيمت ارز، عدم سياست‌گذاري جامع حاكميتي، نرخ بالاي بهره‌هاي بانكي و... مواجه است. حال، در اين برهه زماني كه از قبل تمام اين پيش بيني‌ها درنظر گرفته شده بود چطور مي‌توان شاهد بهبودي اين اقتصاد بيمار بود و آن را از اين مخمصه نجات داد؟ اين سوالي است كه همه مجريان بايد به آن پاسخگو باشند.
اكنون با اين اوصافي كه شما از جامعه اقتصادي داريد، مهم‌ترين نسخه براي اين اقتصاد بيمار چيست؟
اگر ما نگاهي به اخبار صنعتي داشته باشيم مهم‌ترين مطالبه توليدكنندگان كاهش نرخ سودهاي بانكي است. بنابراين، فريز كردن مطالبات بانك‌ها از واحدهاي صنعتي مهم‌ترين نسخه درماني است كه مي‌توان در شرايط موجود براي اقتصاد كشور پيچيد. حاكميت براين باور است كه توليد داخل بايد بهره‌ور شود و ارتقا يابد. در اين برهه زماني بسياري از واحدهاي صنعتي به دليل بدهي‌هاي وام بانكي، خود زمين‌گير شده‌اند و ديگر تواني براي ادامه فعاليت ندارند. البته اجراي اين پيشنهاد منوط به همكاري و دخالت دولت براي كاهش بهره‌هاي بانكي است، هرچند كه برخي براين باورند اعمال دستورهاي دولتي براي كاهش نرخ سپرده و تسهيلات گره گشا نيست، اما در اين باره بايد گفت كه با وجود شرايط اقتصاد دولتي اين سيستم نيازمند دخالت‌هاي حاكميت است كه اميدواريم با ارائه چنين پيشنهادهايي، افراد نيز تصميم درست را اخذ كرده و فضا را براي بهره‌ور كردن توليد مهيا كنند. البته علاوه بر پيشنهادي كه در بالا مطرح شد ما بايد در اين فضاي ركود تورمي از نظريات كارشناسان خارجي نيز بهره‌مند شويم و در دوران پسابرجام سعي بر انتقال دانش فني از كشورهاي توسعه‌يافته داشته باشيم.
محسن رناني استاد دانشگاه اصفهان نيزدر اين باره نقدهايي را به عملكرد دولت و بخش خصوصي كشور داشته است. اتاق بازرگاني به عنوان بدنه تشكلي چه برنامه‌هايي را بايد براي وضع موجود به‌كار گيرد؟
اينكه اعضاي هيات نمايندگان در چند جلسه متوالي حضور يابند و برنامه‌هايي را در كاغذ پياده كنند اين نوع برخوردها گشايشي را براي وضع اقتصاد امروز حاصل نمي‌كند. دولتمردان و صاحبان انديشه بايد از افراد صنعتگر و توليدكننده دعوت به عمل آورند و از زبان آنها برنامه‌هاي عملياتي را درنظر گيرند. دراين بازه زماني ما بايد به صاحبان بنگاه‌هاي توجه كنيم و مشكلات و موانع را از آنها جويا شويم و برنامه بخواهيم. در پاسخ به اين پرسش شما نيز بايد بگويم، اينكه برخي آقايان در جلسه‌هاي گوناگون حضور مي‌يابند و انتقادهاي مبني بر برنامه‌زدگي بخش خصوصي و دولت مي‌كنند اين دعواي سوري است. به تازگي درگيري‌هايي بين آقايان پيش آمده كه هريك از اين افراد كاستي‌هاي موجود در بدنه جامعه را تقصير ديگري مي‌اندازند و مي‌خواهند مقصر را گروه ديگري جلوه دهند.
درحقيقت، اين دعواي صوري كه شما از آن سخن مي‌گوييد ميان بخش‌خصوصي و دولت است؟
بگذريم، اصلا اين مباحثي كه شما اشاره كرديد نيست.
آيا براي برطرف كردن معضل ركود مي‌توان به تزريق نقدينگي از سوي دولتمردان تاكيد داشت؟
باتوجه به اينكه اخيرا بنگاه‌هاي صنعتي خواهان تزريق منابع ارزان قيمت از سوي دولتمردان هستند اما بايد در اين باره گفت كه صرفا نقدينگي گره‌گشاي معضل ركود نيست. اساسا يكي از مشكلات حوزه اقتصاد كشور ما بحث‌هاي فرهنگي است. ما بايد زيرساخت‌هاي فرهنگي را همانند اصلاح تعرفه‌هاي مواد اوليه، كاهش نرخ تسهيلات بانكي را درنظر‌گيريم و آنها را بررسي كنيم.
تا قبل از اجراي برجام كارشناسان براين باورند بودند كه مشكل بزرگ بخش اقتصاد كشور به دليل تحريم‌هاي ظالمانه غرب عليه ايران است. به نظر شما از سفره برجام چه مزايايي براي اقتصاد كشور حاصل خواهد شد؟
متاسفانه در سال‌هاي گذشته به دليل ناتوانايي در اداره اقتصاد كشور برخي‌ها بهانه‌هايي را مبني بر تحريم غرب عليه ايران داشتند. به‌هرحال، مشكل امروز اقتصاد ايران يك شبه به وجود نيامده است كه افراد بخواهند يك شبه آن را برطرف سازند. البته اينكه پرسشي مبني براينكه تحريم‌ها چه‌ميزان منجربه عقب‌افتادگي صنعت كشورمان در عرصه بين‌الملل شده جواب روشني دارد. به‌هرحال، تحريم‌ها در زمينه عدم ارتقاي توليد بي‌تاثير نبوده است. براي احياي توليد ما نيازمند واردات كالاهاي سرمايه‌يي و واسطه‌يي هستيم كه در زمان تحريم اين نوع كالاهاي نجات بخش حوزه توليد گاه به شكل واسطه در كشور وارد مي‌شد؛ اما اكنون نمي‌توان همه مشكلات به وجود آمده را به تحريم تعميم دهيم. تحريم بخشي از معضلات است كه در نهايت اميدواريم مذاكرات تيم ديپلماسي ما اثربخش واقع شود.
آيا صراحتا مي‌توان گفت كه مشكل ديرينه اقتصاد به دليل تحريم‌ها بوده است و اكنون با رفع آن ما به شكوفايي اقتصاد دست خواهيم يافت؟
ما نبايد همه مسائل را به تحريم گره بزنيم. كاركرد برجام چيز ديگري بوده و اكنون نبايد توهم‌هاي واهي در اين باره داشته باشيم. براي شكوفايي اقتصاد بايد زيرساخت‌هاي فرهنگي را تامين كرد و بعد تقاضاي تزريق منابع مالي را داشت. تحريم‌ها اثرگذاري خود را داشته اما بسياري از مشكلات كه امروز گريبان‌گير بخش اقتصاداست مربوط به مسائل داخلي است و مجريان قانون بايد تمهيدات جدي را براين موضوع درنظر گيرند.
بهره‌ور كردن بنگاهها يكي از موضوع‌هاي ديگري است كه در برنامه‌هاي توسعه‌يي به آن تاكيد شده و كارشناسان نيز چشم‌اندازهايي را براي آن ترسيم كرده‌اند، اما با بررسي‌هاي انجام شده صاحبان بنگاه‌هاي صنعتي هيچگاه به موضوع بهره‌ور شدن نينديشيدند. اكنون براي بهره‌ور كردن بنگاهها چه پيشنهادي به صاحبان بخش خصوصي داريد؟
براي بهره‌ور كردن بنگاهها بايد موانع قانوني را از بين ببريم. درحال حاضر بنگاهها در وضعيت كما به سر مي‌برند و برنامه و استراتژي خاصي را ندارد. درواقع، نه اينكه نخواهند برنامه‌يي براي ادامه و رشد توليد خود در نظر گيرند، اما به هرحال، تدوين برنامه نيز نيازمند منابع مالي است كه در وضعيت اين‌چنيني صنعتگران از ارائه هرگونه برنامه‌يي خودداري مي‌كنند.
باتوجه به عمر يك ساله اتاق بازرگاني دوره هشتم به عملكرد اعضاي هيات نمايندگان چه نمره‌يي مي‌دهيد؟
طبيعي است كه هر دوره مديريتي بايد بهتر از دور بعد باشد. اميدواريم كه اين دوره نيز نسبت به گذشته بهتر شود.
منبع: تعادل
