به گزارش اتاق خبر،تحقيقاتي كه در ايران انجام شده، شيوع ناباروري در ايران را بين 13 تا 5/18 درصد اعلام كرده‌اند كه متوسط آن با آمارهاي جهاني تطبيق دارد. اين يعني از هر 100 زوج جواني كه ازدواج مي‌كنند 15 نفر آنها از ناباروري رنج مي‌برند. يعني در كشور ما كه سالانه يك ميليون ازدواج ثبت مي‌شود، حدود 150 هزار زوج، به زوج‌هاي نابارور اضافه مي‌شود. تخمين‌ها نشان مي‌دهد در ايران حدود 3 ميليون زوج نابارور وجود دارد ولي آمار دقيق و كاملي در اين مورد نداريم.
اين يعني از هر 100 زوج جواني كه ازدواج مي‌كنند 15 نفر آنها از ناباروري رنج مي‌برند. يعني در كشور ما كه سالانه يك ميليون ازدواج ثبت مي‌شود، حدود 150 هزار زوج، به زوج‌هاي نابارور اضافه مي‌شود. تخمين‌ها نشان مي‌دهد در ايران حدود 3 ميليون زوج نابارور وجود دارد
داشتن فرزند اولين و مهم‌ترين احساس يك زندگي مشترك است، اين احساس زيبا، دغدغه‌هايي نيز با خود به همراه داشته و اين پرسش كه؛ آيا ما براي بچه‌دار شدن مشكلي نداريم بخشي از درگيري‌هاي ذهني نوعروسان و تازه دامادها است اما نكته شايان توجه در اين بين وجود يك باور نادرست و غلط از گذشته‌هاي دور است كه ناباروري را بيشتر به زنان مربوط مي‌داند و مردان را در اين خصوص مبرا مي‌كند، اما امروزه براساس يافته‌هاي علمي مي‌دانيم كه نقش پدر و مادر در بچه‌دار شدن به يك اندازه است
بنابراين در اين خصوص لازم است تادر صورت بروز مشكل نازائي در زندگي مشترك، هر دو طرف يعني زن و مرد مورد بررسي‌هاي پزشكي و سلامت باروري قرار گيرند تا علت اصلي نازائي مشخص شود.براي ارزيابي توان باروري در مردان روش‌هاي تشخيصي متعددي وجود دارد كه يكي از آنها آزمايش اسپرموگرام است كه آقايان مي‌توانند پس از طرح موضوع با پزشك معتمد خود و به مراجعه آزمايشگاه نسبت به انجام آن اقدام تا از سلامت باروري خود مطمئن شوند. در اين مقاله به برخي از علل ناباروري مردان مي‌پردازيم.
نابارور به چه كسي مي‌گويند
ناباروري عبارت است از اين كه يك زوج پس از گذشت يك سال از ازدواج‌شان، بدون پيشگيري از بارداري و با وجود رابطه جنسي منظم، باردار نشود.
كدام مردان در خطر ناباروري قرار دارند؟
در مردان، بسياري از بيماري‌ها مي‌تواند باعث ناباروري شود. اولين آنها اختلال توانايي جنسي است. شرط لازم براي باروري طبيعي، رابطه جنسي منظم است. بعضي از دلايل ناباروري در مردان عبارتند از: بيماري‌هاي دوران كودكي مثل جراحي‌هايي كه اطراف بيضه انجام مي‌شود، بالا بودن بيضه و بيماري واريكوسل (به‌عنوان شايع‌ترين عامل ناباروري كه قابل درمان است)، اختلالات هورموني به صورت اختلال در هورمون‌هاي هيپوفيز يا هورمون‌هاي جنسي، رشد نامناسب بيضه‌ها، اختلالات ژنتيك مثل كوچك‌بودن بيضه، برخي عفونت‌هاي مزمن كه در عملكرد بيضه اختلال ايجاد مي‌كند
مثلا «سل» كه لوله‌هاي انتقال‌دهنده اسپرم را از بين مي‌برد، برخي داروها، برخي عفونت‌هاي دستگاه تناسلي مثل سوزاك به شرطي كه موجب تنگي مجرا شود و مانع خروج شود و بيماري‌هاي تب‌دار طولاني‌مدت كه بر نطفه‌سازي تاثير مي‌گذارد علت آن است كه اسپرم در بيضه در درجه حرارتي پايين‌تر از درجه حرارت بدن فعاليت پيدا كند و اين حرارت بالا و طولاني‌مدت باعث از بين‌رفتن اسپرم‌ها شود.
برخي از بيماري‌هاي ژنتيك و بيماري‌هايي كه با اختلالات بويايي و هورموني همزمان هستند.بعضي از بيماري‌ها كه موجب ايجاد ترشحات غليظ در بدن مي‌شوند، سرفه‌هاي خشك، اختلالات ريوي و اختلالات بيضوي به صورت ترشحات غليظ و برخي از مشاغل. افرادي كه در معرض مواد آسيب‌رسان به بيضه‌ها قرار دارند مثل انواع حشره‌كش‌ها وقتي به صورت مدام با آن تماس داشته باشند يا مثل كساني كه در كارخانه‌هاي توليد اين مواد هستنديا سم‌پاش‌ها. نانوايي كه دائما در كنار تنورهاي داغ قرار دارد. برخي مواد رنگي، سيگار و … هم مي توانند تا حدي بر قدرت باروري تأثير بگذارند.
اختلالات مربوط به اسپرم
به طور طبيعي، در بيضه مرد اسپرم توليد مي‌شود و به هنگام انزال از وي خارج مي‌شود. اگر در موارد زير اختلالي باشد، شانس لقاح كم شده و مرد نابارور محسوب مي‌شود.
تعداد كم اسپرم
عدم بلوغ اسپرم
شكل غيرطبيعي اسپرم
عدم توانايي حركت مناسب اسپرم
عواملي كه بر تعداد، شكل، بلوغ و حركت اسپرم تأثير منفي دارند عبارتند از:
بيماري‌هاي عفوني: بيماري‌هاي عفوني با شرايط التهابي نظير بيماري اوريون سبب عفونت مجاري تناسلي يا التهاب و از بين رفتن بيضه‌ها در مرد مي‌شوند. حدود 25 درصد مرداني كه بعد از بلوغ دچار اوريون مي‌شوند نابارور مي‌شوند.
اختلالات هورموني
اختلالات هورموني سبب حدود 5-2 درصد مشكلات ناباروري در مردان مي‌شود. توليد نامناسب هورمون‌هاي FSH و LH بر توليد هورمون مردانگي يا تستوسترون و توليد اسپرم تأثير دارند.
مشكلات مربوط به دستگاه ايمني بدن
در بدن بعضي مردان عليه اسپرم خودشان ماده‌اي به نام آنتي‌بادي توليد مي‌شود كه سبب كاهش حركت اسپرم يا به هم چسبيدن آنها مي‌شود.
ناهنجاري‌هاي مربوط به ساختمان بدن
بعضي عوامل نظير بسته بودن لوله‌هاي خروج اسپرم (دفران، اپيديديم) سبب ناباروري در مردان مي‌شود. بسته شدن لوله‌هاي خروج اسپرم مي‌تواند به علل مادرزادي، نقص ژنتيكي، عفونت‌ها يا التهاب‌هاي دستگاه ادراري – تناسلي باشد. البته جاي جراحي‌هاي قبلي نيز مي‌تواند اين لوله‌ها را ببندند. از جمله عوامل ديگر ناباروري در مردان واريكوسل است. در اين حالت رگ‌هاي درون كيسه بيضه متسع مي‌شود و كيفيت اسپرم كاهش مي‌يابد.
شايع‌ترين علت در ناباروري مردان
شايع‌ترين بيماري قابل درمان در ناباروري آقايان «واريكوسل» است. اين بيماري عبارت است از واريس عروق بيضه، مانند پيرمردان و پيرزنان دچار واريس عروق پا مي‌شوند و پاهاي‌شان ورم مي‌كند و خون به خوبي در عروق پاي‌شان حركت نمي‌كند. در پسران جوان هم ممكن است اين اتفاق براي بيضه‌ها پيش بيايد و نتواند خون را به خوبي تخليه كند، اين ماندن طولاني‌مدت خون در بيضه‌ها باعث مي‌شود درجه حرارت بالا برود و اختلالات هورموني به همراه داشته باشد. اين عوارض باعث مي‌شود اسپرم‌سازي خوب انجام نشود. اين اختلال در اسپرم‌سازي، فرد را مستعد ناباروري مي‌كند.
گاهي ديده مي‌شود كه اصلا نطفه‌اي شكل نمي‌گيرد، به همين دليل مجبور هستيم از بافت بيضه نمونه‌برداري انجام بدهيم كه آيا اسپرم در داخل بيضه وجود دارد يا نه؟ اگر‌درنمونه‌برداري از مردي اسپرم پيدا كنيم حتي اگر كم يا ضعيف هم باشد، خوشحال مي‌شويم چون راه‌هاي درمان زيادي وجود دارد تا اين مشكل برطرف شود ولي اگر در نمونه‌برداري از بيضه هم، اسپرم ديده نشد، يعني اين‌كه اين آقا توان باروري ندارد يعني خودش نمي‌تواند عامل بارداري همسرش باشد.
عوامل ديگر
عوامل ديگري نظير ناتواني جنسي و يا انزال زودرس نيز مي‌تواند عامل ناباروري در مردان باشد.
علل ناباروري ژنتيکي
علل ناباروري اعم از مشکلات هورموني و چاقي تا غير طبيعي بودن سلول‌هاي جنسي (تخمک و اسپرم) همگي مي‌تواند به نوعي تحت تاثير عوامل ژنتيکي باشد. براي مثال استعداد چاقي، ابتلا به عفونت و حتي لزوم انجام يک جراحي که به ناباروري مي‌انجامد همگي هر چند کوچک مي‌توانند به عوامل ژنتيکي مربوط باشند. امروزه مطالعات بر روي ژن‌هاي خاص در انسان و مدل‌هاي آزمايشگاهي تا حدودي تاثير عوامل ژنتيکي بر ناباروري را آشکار ساخته‌اند.
بعضي از عوامل ژنتيکي بر ناباروري مردان تاثير مي‌گذارند، در حالي که بعضي عوامل ديگر بر روي هر دو جنس و يا فقط بر روي زنان تاثير گذارند. براي مثال جابجايي‌هاي کروموزومي مي‌تواند بر روي مردان و زنان تاثير بگذارد اما سندروم کلاين فلتر که در آن ترکيب کروموزوم‌هاي جنسي به صورت XXY در مي‌آيد تنها مختص مردان است و سندروم ترنر که در آن بيمار فقط داراي کروموزوم جنسي X است تنها مختص زنان است.
عوامل ناشناخته
گاه ممكن است پس از يك معاينه دقيق پزشكي، زن و شوهر كاملا سالم تشخيص داده شوند ولي به علل ناشناخته بارور نشوند. اگرچه معمولا بعد از دو سال تعداد زيادي از اين زوج‌ها بچه‌دار مي‌شوند، اما تعدادي از آنها حتي بعد از گذشت سه سال بدون استفاده از روش‌هاي پيشگيري بچه‌دار نمي‌شوند، در اين صورت بايد تحت درمان قرار بگيرند.
كدام مردان در خطر ناباروري قرار دارند؟
در مردان، بسياري از بيماري‌ها مي‌تواند باعث ناباروري شود. اولين آنها اختلال توانايي جنسي است. شرط لازم براي باروري طبيعي، رابطه جنسي منظم است. بعضي از دلايل ناباروري در مردان عبارتند از: بيماري‌هاي دوران كودكي مثل جراحي‌هايي كه اطراف بيضه انجام مي‌شود، بالا بودن بيضه و بيماري واريكوسل (به‌عنوان شايع‌ترين عامل ناباروري كه قابل درمان است)، اختلالات هورموني به صورت اختلال در هورمون‌هاي هيپوفيز يا هورمون‌هاي جنسي، رشد نامناسب بيضه‌ها، اختلالات ژنتيك مثل كوچك‌بودن بيضه، برخي عفونت‌هاي مزمن كه در عملكرد بيضه اختلال ايجاد مي‌كند
مثلا «سل» كه لوله‌هاي انتقال‌دهنده اسپرم را از بين مي‌برد، برخي داروها، برخي عفونت‌هاي دستگاه تناسلي مثل سوزاك به شرطي كه موجب تنگي مجرا شود و مانع خروج شود و بيماري‌هاي تب‌دار طولاني‌مدت كه بر نطفه‌سازي تاثير مي‌گذارد علت آن است كه اسپرم در بيضه در درجه حرارتي پايين‌تر از درجه حرارت بدن فعاليت پيدا كند و اين حرارت بالا و طولاني‌مدت باعث از بين‌رفتن اسپرم‌ها شود.
برخي از بيماري‌هاي ژنتيك و بيماري‌هايي كه با اختلالات بويايي و هورموني همزمان هستند.بعضي از بيماري‌ها كه موجب ايجاد ترشحات غليظ در بدن مي‌شوند، سرفه‌هاي خشك، اختلالات ريوي و اختلالات بيضوي به صورت ترشحات غليظ و برخي از مشاغل. افرادي كه در معرض مواد آسيب‌رسان به بيضه‌ها قرار دارند مثل انواع حشره‌كش‌ها وقتي به صورت مدام با آن تماس داشته باشند يا مثل كساني كه در كارخانه‌هاي توليد اين مواد هستنديا سم‌پاش‌ها. نانوايي كه دائما در كنار تنورهاي داغ قرار دارد. برخي مواد رنگي، سيگار و … هم مي توانند تا حدي بر قدرت باروري تأثير بگذارند.
منبع آریا
