اتاق خبر: نام شاپورخواست در کتابهای قدیمی تا سال ۶۲۲ هجری (اوایل قرن هفتم) قابل رویت است اما پس از قرن هشتم تنها میتوان نام خرمآباد را مشاهده کرد. احتمالا در اواخر قرن هفتم هجری شهر شاپورخواست به کلی ویران و خالی از سکنه شده و مردم آن به قسمت غربی قلعه فلک الافلاک که از لحاظ داشتن آب فراوان و موقعیت مناسبتر و همچنین امنیت، برتری داشته است نقل مکان کردهاند، در حقیقت فلک الافلاک در این زمان هسته اصلی شهر خرمآباد فعلی را تشکیل داد و موجب شکل گیری آن در این منطقه شده است. البته به نظر میرسد که آب شهر شاپورخواست از طریق نهری که از قسمت شرقی شهر میآمده تأمین میشده است که شاید خشک شدن این نهر عامل ترک این منطقه شده است. عوامل متعددی دیگری چون موقعیت سیاسی، ارتباطی و جغرافیایی در شکلگیری شهر خرمآباد دخیل بوده است.
این شهر در ارتفاع ۱۱۴۷.۸متری از سطح دریا و در میان درههای زاگرس قرار دارد.فاصله خرمآباد تا تهران ۴۹۰ کیلومتر است و به دلیل قرار گرفتن در مسیر تهران - جنوب دارای اهمیت ارتباطی و راهبردی است و آزادراه شماره پنج ایران از این شهر عبور میکند.در محل کنونی خرمآباد از دوره ایلامیان شهری با نام خایدالو وجود داشته و شهر «شاپورخواست» به دستور شاپور اول ساسانی بر خرابههای آن و در حدود محل کنونی شهر ساخته شده است. آثار تاریخی به جای مانده نشان میدهد، خرمآباد یکی از شهرهای مهم غرب ایران در دوره ساسانیان بوده و فلک الافلاک (سپهر سپهران) یا «دژ شاپورخواست» از آثار به جای مانده دوره ساسانیان نماد شهر است.
جاذبههای گردشگری تاریخی و طبیعی متعددی در سطح شهر خرمآباد وجود دارد که از آن جمله میتوان به فلکالافلاک، مناره آجری، پل شکسته، گرداب سنگی، سنگ نبشته، آرامگاه باباطاهر و دریاچه کیو اشاره کرد.
شهرداری خرمآباد در سال ۱۳۰۵ تاسیس و این شهر پس از جدایی استان لرستان از خوزستان در سال ۱۳۰۴به عنوان مرکز استان تعیین شد.
دره خرمآباد دارای چشمههای آبی و هوای دلپذیر است و موقعیت طبیعی ممتاز و مواهب خدادادی در این دره، سبب سکونت انسانهای اولیه در غارهای پنج گانه پیش از تاریخ شده است.
فاصله خرمآباد تا تهران ۴۹۰ کیلومتر است و به دلیل قرار گرفتن در مسیر تهران - جنوب دارای اهمیت ارتباطی و راهبردی است.
همچنین چشمهها، سرابهای فراوان، دریاچه دلانگیز کیو در مرکز شهر و موقعیت ارتباطی آن در گذشته به عنوان راه مواصلاتی غرب به جنوب، این شهر را در زمره یکی از شهرهای توریستی و زیبای ایران قرار داده است.
دریاچه کیو
دریاچه فصلی و طبیعی کیو خرمآباد یکی از منحصربه فردترین و زیباترین دریاچههای خود جوش استان لرستان و غرب کشور است که در شمال غربی شهر خرمآباد و در کنار بوستانی به همین نام واقع شده است و آب این دریاچه از سرچشمههای موجود در مخملکوه از طریق چشمههای کف دریاچه تامین میشود.
مساحت دریاچه کیو حدود هفت هکتار و عمق آن در نقاط مختلف دریاچه بین سه تا هفت متر متغییر است و این دریاچه مکان زیبایی برای تفریح خانوادهها و جوانان برای قایقسواری و انجام ورزشهای آبی است.
کیو در گویش لری مردمان خرمآباد به معنی رنگ کبود و آبی تیره است و دلیل نامگذاری آن به نام کیو نیز به خاطر رنگ دریاچه به هنگام پرآبی است که به دلیل زلالی آب و وجود گونههای گیاهی در آن رنگ کبودی را به خود میگیرد.
آغاز ساخت دریاچه کیو خرمآباد به سال ۱۳۵۲ برمیگردد. دریاچه کیو خرمآباد از جاذبههای زیبای این شهر در سالهای نخست دهه ۵۰ دوران شهرداری مرحوم علیمحمد ساکی ساخته شد.
در گذشته محل این دریاچه چشمهای به نام سراب کیو بود که اکنون نیز بخش اعظم آب دریاچه از این چشمه واقع در شمال شرقی آن تأمین میشود.
این دریاچه از ارزشهای توریستی درون شهری برخوردار است و به لحاظ ویژگیهای خاص خود میتواند به عنوان یکی از مراکز جذب توریست تبدیل شود.
در کنار این دریاچه امکانات تفریحی، شهربازی و چشمانداز زیبایی وجود دارد، دریاچه نیلی رنگ کیو به شهر جلوه خاصی داده و در کنار جاذبههای تاریخی فراوان در دره خرمآباد و چشمههای پر آب دره خرمآباد شهر را در ردیف یکی از شهرهای زیبای توریستی قرار داده است.
این دریاچه علاوه بر زیباییهای چشمگیر، زیستگاهی مناسب برای جانوران آبزی و پرندگان بومی و مهاجر نیز است، دریاچه کیو، نگین فیروزهایرنگ شهر خرمآباد با چشماندازی زیبا و دیدنی به عنوان یکی از جاذبههای گردشگری و تفریحی استان لرستان است، در طول فصل بهار و تابستان پذیرای صدها مسافر و گردشگر از نقاط مختلف کشور است.
دریاچه کیو برای مردم شهر خرمآباد بیشتر از یک دریاچه فصلی اهمیت دارد، این دریاچه با تاریخ، فرهنگ و سرزندگی این شهر گره خورده است.
این دریاچه طبیعی به طور معمول همه ساله در فصل پاییز خشک شده و در پایان فصل زمستان به صورت طبیعی و خودجوش پرآب میشود.آب سرچشمه دائمی گلستان که در زیر قلعه فلک الافلاک قرار دارد، را به منظور دائمی کردن دریاچه کیو انتقال داده است.