آرمان- با نزدیک شدن به پایان فعالیت دولت دهم، اهمیت ارزیابی از فعالیت‌های صورت گرفته در حوزه نفت و گاز بیشتر شده است. بحث انتخاب ایران به عنوان دبیر کل اوپک به نظر مسئله‌ای است که در پشت خود برخی فعالیت‌های نیمه تمام را پنهان کرده است. به اذعان بسیاری از کارشناسان با وجود صحبت‌هایی که دولت همواره درخصوص کارنامه خود در حوزه نفت و گاز عنوان می‌کند، توسعه پارس‌جنوبی مورد غفلت واقع شده تا جایی که هر ساله میزان برداشت قطر از این میدان بزرگ گازی جهان افزایش یافته و در ازای آن، میزان برداشت ایران کاهش می‌یابد. هرچند که به همان میزان در توسعه فازهای مختلف پارس شمالی نیز اغفال شده اما توسعه فازهایی از پارس‌جنوبی که فازهای مشترک با قطر است بی‌شک از اهمیت بیشتری برخوردار است. میدان گازی پارس‌جنوبی که گنبد شمالی آن در قطر واقع شده بزرگ‌ترین میدان گازی جهان که در خلیج فارس و در آب‌های سرزمینی ایران و قطر واقع شده‌است.
این میدان گازی بین ایران و قطر مشترک بوده و همواره بحث میزان برداشت این دو کشور از این منطقه محل بحث‌های فراوانی بوده است. بر اساس گزارش‌ها، ذخیره بخش ایرانی میدان ۱۴ تریلیون مترمکعب گاز درجا و ۱۰ تریلیون مترمکعب گاز قابل برداشت و ۱۷ بیلیون بشکه میعانات گازی (۹ بیلیون بشکه قابل برداشت) است که ۵۰ درصد ذخایر گازی ایران و هشت درصد از ذخایر گازی جهان است. همچنین ذخیره بخش قطری میدان ۳۷ تریلیون مترمکعب گاز درجا و ۲۶ تریلیون مترمکعب گاز قابل برداشت و ۳۰ بیلیون بشکه میعانات گازی (۱۰ بیلیون بشکه قابل برداشت) است که معادل 9/99 درصد ذخایر گازی قطر و ۲۱ درصد ذخایر گازی جهان است. هرچند که پیش از این دولت بر لزوم توسعه فازهای مختلف این میدان گازی تاکید می‌کرد اما واقعیت این است که بودجه‌هایی که به منظور توسعه طرح‌های حوزه نفت اختصاص یافته کمتر به این سمت سرازیر شده است. آنچه بسیاری از کارشناسان بر آن تاکید می‌کنند این است که سرعت توسعه این میدان گازی در دولت‌های قبلی با سرعت بیشتری همراه بوده و در دولت‌های نهم و دهم بسیاری از فرصت‌های مناسب برای توسعه آن از دست رفته است.
گزارش کمیسیون انرژی از پارس‌جنوبی
در همین مورد کمیسیون انرژی نیز در آخرین بررسی خود از میزان پیشرفت میدان گازی پارس‌جنوبی عنوان کرده بود که وضعیت پارس‌جنوبی تاسف بار است. در این رابطه عضو کمیسیون انرژی مجلس با بیان اینکه اهمال کاری در برداشت از میادین مشترک کشور را متضرر می‌کند، گفت: به علت برداشت‌های شرکای ایران در میادین نفت و گاز هر روز که می‌گذرد کشور میلیارد‌ها تومان ضرر می‌کند. به گفته امیرعباس سلطانی، کشورهای عرب مثل قطر و امارات متحده عربی با افزایش برداشت‌های خود از میادین مشترک روز به روز عرصه را بر کشور تنگ‌تر می‌کنند.
نماینده مردم بروجن در مجلس شورای اسلامی با یادآوری اینکه سرمایه‌گذاری‌ها در میادین مشترک نا‌کافی بوده است، افزود: به علت برداشت‌های شرکای ایران در میادین نفت و گاز هر روز که می‌گذرد کشور میلیارد‌ها تومان ضرر می‌کند. وی ادامه داد: اگر سرمایه‌گذاری‌هایی که در زمینه‌های دیگر مثل طرح‌های مهر ماندگار شده در میادین مشترک می‌شد امروز می‌توانستیم با درآمد حاصل از برداشت و فروش نفت کشور را اداره کنیم. هرچند که مدتی است دولت در نظر دارد با فروش اوراق سلف نفتی، سرمایه مورد نظر خود را برای توسعه فازهای مختلف این طرح توسعه دهد. البته به اذعان بسیاری از تحلیلگران، فروش این اوراق به تنهایی برای تامین سرمایه توسعه طرح‌های مهم نفت و گاز جوابگو نخواهد بود.
نگاهی به آمار اشتغال در فازهای مختلف پارس‌جنوبی نیز نشان می‌دهد که در شرایط فعلی نزدیک به ۸۰ هزار نفر به طور همزمان در منطقه ویژه اقتصادی انرژی پارس برای توسعه فازهای مختلف پارس‌جنوبی مشغول به کار هستند که در سال جاری و با دستور وزیر نفت شیفت توسعه شبانه فازهای مختلف این میدان مشترک گازی به پیمانکاران ابلاغ شده است. یکی از فازهایی که در سال جاری دولت بر توسعه آن نسبت به دیگر فاز‌ها تاکید می‌کند فاز ۱۳ است که به فاز ۱۳ رجب شهرت دارد. در این فاز هدف از طرح توسعه تولید روزانه ۵۰ میلیون مترمکعب گاز، ۸۰ هزار بشکه میعانات گازی، ۴۰۰ تن گوگرد و سالانه یک میلیون تن اتان و 1/.1 میلیون تن گاز مایع است که در حال حاضر پیشرفت اجرای این فاز گازی در دو بخش دریایی و ساخت پالایشگاه خشکی به ۴۶ درصد رسیده است. هرچند که عنوان کردن درصد برای نشان دادن توسعه این فاز‌ها شاخص مناسبی نیست، چرا که بسیاری از این فاز‌ها با تاخیر در توسعه همراه بوده و در نهایت نفع برداشت از فازهای مذکور به طرف قطری تقدیم شده است.
بیشترین تاخیر در فاز ۲۰ و ۲۱
بر اساس گزارش‌ها، در این میان طرح توسعه فاز ۲۰ و ۲۱ پارس‌جنوبی یکی از فازهای ۳۵ ماهه این میدان مشترک گازی است که هدف از طرح توسعه این پروژه تولید روزانه ۵۰ میلیون مترمکعب گاز، ۷۷ هزار بشکه میعانات گازی، ۴۰۰ تن گوگرد، یک میلیون تن اتان و 1/1 میلیون تن گاز مایع در سال است. در حال حاضر در بین طرح‌های ۳۵ ماهه توسعه پارس‌جنوبی بیشترین تاخیر در فاز ۲۰ و ۲۱ پارس‌جنوبی رقم خورده است؛ به طوری که پیشرفت اجرای این فاز گازی در دو بخش دریایی و ساخت پالایشگاه خشکی به ۳۸ درصد رسیده است. ضمن آنکه هم اکنون مراحل مختلف طراحی، ساخت، نصب و راه‌اندازی سکوهای دریایی ۴۵ درصد، خطوط لوله زیر دریایی ۴۶ درصد، پالایشگاه گاز ساحلی ۴۰ درصد و حفاری چاه‌ها ۲۲ درصد پیشرفت اجرایی دارد.
فاز ۱۱ قربانی وقت‌کشی چینی‌ها
فاز ۱۱ پارس‌جنوبی را می‌توان بدون شک یکی از جنجالی‌ترین فازهای این میدان گازی دانست. چرا که وقت‌کشی شرکت‌های چینی در توسعه این میدان گازی در یک سال اخیر بحث برانگیز شده بود. آنچه این فاز را بعد از مدت‌ها بر سر زبان‌ها انداخت، عملیاتی نشدن قرارداد میان شرکت ملی نفت و یک شرکت چینی بود که با گذشت سه سال همچنان فعالیت‌های اجرایی خود را آغاز نکرده بودند. با ارائه اولتیماتوم از سوی وزارت نفت به این شرکت چینی، برخی شرکت‌های ایرانی نیز برای توسعه این فاز گازی اعلام آمادگی کرده بودند و در نهایت در مرداد ماه سال جاری شرکت چینی تمامی کارشناسان شاغل در عسلویه را به پکن بازگرداند.اهمیت توسعه میدان گازی پارس‌جنوبی تا جایی است که اخیرا وزیر نفت اعلام کرد که با راه‌اندازی برخی از فازهای در حال توسعه میدان گازی پارس‌جنوبی در زمستان امسال، ایران از واردات گاز بی‌نیاز می‌شود.
هرچند به نظر می‌رسد رقابت بر سر دبیر کلی اوپک برای مقامات نفتی از اهمیت بیشتری برخوردار است، چرا که در حالی ایران می‌تواند با توسعه فازهای مختلف پارس‌جنوبی، از ضرر خود در برداشت از این میدان گازی جلوگیری کند، اما همچنان در حال پرداختن به دیگر رقبای خود در حوزه‌های مختلف است. شاید بتوان به جرات گفت که رقیبی مانند عربستان برای کسب جایگاه دبیر کلی اوپک از سوی ایران با رقیبی مانند قطر در توسعه پارس‌جنوبی تقریبا برابر است اما مقامات نفتی در دولت‌های نهم و دهم به همین میزان از توسعه بخشی از فازهای این میدان گازی بسنده کرده و به گفته برخی کارشناسان چندان برای رسیدن به مقام نخست برداشت از پارس‌جنوبی تلاش نمی‌کنند.
کد خبر:
34595
تاریخ انتشار: 23 آذر 1391 - 10:44
آرمان- با نزدیک شدن به پایان فعالیت دولت دهم، اهمیت ارزیابی از فعالیت‌های صورت گرفته در حوزه نفت و گاز بیشتر شده است. بحث انتخاب ایران به عنوان دبیر کل اوپک به نظر مسئله‌ای است که در پشت خود برخی فعالیت‌های نیمه تمام را پنهان کرده است. به اذعان بسیاری از کارشناسان با وجود صحبت‌هایی که دولت همواره درخصوص کارنامه خود در حوزه نفت و گاز عنوان می‌کند، توسعه پارس‌جنوبی مورد غفلت واقع شده تا جایی که هر ساله میزان برداشت قطر از این میدان بزرگ گازی جهان افزایش یافته و در ازای آن، میزان برداشت ایران کاهش می‌یابد. هرچند که به همان میزان در توسعه فازهای مختلف پارس شمالی نیز اغفال شده اما توسعه فازهایی از پارس‌جنوبی که فازهای مشترک با قطر است بی‌شک از اهمیت بیشتری برخوردار است. میدان گازی پارس‌جنوبی که گنبد شمالی آن در قطر واقع شده بزرگ‌ترین میدان گازی جهان که در خلیج فارس و در آب‌های سرزمینی ایران و قطر واقع شده‌است.
این میدان گازی بین ایران و قطر مشترک بوده و همواره بحث میزان برداشت این دو کشور از این منطقه محل بحث‌های فراوانی بوده است. بر اساس گزارش‌ها، ذخیره بخش ایرانی میدان ۱۴ تریلیون مترمکعب گاز درجا و ۱۰ تریلیون مترمکعب گاز قابل برداشت و ۱۷ بیلیون بشکه میعانات گازی (۹ بیلیون بشکه قابل برداشت) است که ۵۰ درصد ذخایر گازی ایران و هشت درصد از ذخایر گازی جهان است. همچنین ذخیره بخش قطری میدان ۳۷ تریلیون مترمکعب گاز درجا و ۲۶ تریلیون مترمکعب گاز قابل برداشت و ۳۰ بیلیون بشکه میعانات گازی (۱۰ بیلیون بشکه قابل برداشت) است که معادل 9/99 درصد ذخایر گازی قطر و ۲۱ درصد ذخایر گازی جهان است. هرچند که پیش از این دولت بر لزوم توسعه فازهای مختلف این میدان گازی تاکید می‌کرد اما واقعیت این است که بودجه‌هایی که به منظور توسعه طرح‌های حوزه نفت اختصاص یافته کمتر به این سمت سرازیر شده است. آنچه بسیاری از کارشناسان بر آن تاکید می‌کنند این است که سرعت توسعه این میدان گازی در دولت‌های قبلی با سرعت بیشتری همراه بوده و در دولت‌های نهم و دهم بسیاری از فرصت‌های مناسب برای توسعه آن از دست رفته است.
گزارش کمیسیون انرژی از پارس‌جنوبی
در همین مورد کمیسیون انرژی نیز در آخرین بررسی خود از میزان پیشرفت میدان گازی پارس‌جنوبی عنوان کرده بود که وضعیت پارس‌جنوبی تاسف بار است. در این رابطه عضو کمیسیون انرژی مجلس با بیان اینکه اهمال کاری در برداشت از میادین مشترک کشور را متضرر می‌کند، گفت: به علت برداشت‌های شرکای ایران در میادین نفت و گاز هر روز که می‌گذرد کشور میلیارد‌ها تومان ضرر می‌کند. به گفته امیرعباس سلطانی، کشورهای عرب مثل قطر و امارات متحده عربی با افزایش برداشت‌های خود از میادین مشترک روز به روز عرصه را بر کشور تنگ‌تر می‌کنند.
نماینده مردم بروجن در مجلس شورای اسلامی با یادآوری اینکه سرمایه‌گذاری‌ها در میادین مشترک نا‌کافی بوده است، افزود: به علت برداشت‌های شرکای ایران در میادین نفت و گاز هر روز که می‌گذرد کشور میلیارد‌ها تومان ضرر می‌کند. وی ادامه داد: اگر سرمایه‌گذاری‌هایی که در زمینه‌های دیگر مثل طرح‌های مهر ماندگار شده در میادین مشترک می‌شد امروز می‌توانستیم با درآمد حاصل از برداشت و فروش نفت کشور را اداره کنیم. هرچند که مدتی است دولت در نظر دارد با فروش اوراق سلف نفتی، سرمایه مورد نظر خود را برای توسعه فازهای مختلف این طرح توسعه دهد. البته به اذعان بسیاری از تحلیلگران، فروش این اوراق به تنهایی برای تامین سرمایه توسعه طرح‌های مهم نفت و گاز جوابگو نخواهد بود.
نگاهی به آمار اشتغال در فازهای مختلف پارس‌جنوبی نیز نشان می‌دهد که در شرایط فعلی نزدیک به ۸۰ هزار نفر به طور همزمان در منطقه ویژه اقتصادی انرژی پارس برای توسعه فازهای مختلف پارس‌جنوبی مشغول به کار هستند که در سال جاری و با دستور وزیر نفت شیفت توسعه شبانه فازهای مختلف این میدان مشترک گازی به پیمانکاران ابلاغ شده است. یکی از فازهایی که در سال جاری دولت بر توسعه آن نسبت به دیگر فاز‌ها تاکید می‌کند فاز ۱۳ است که به فاز ۱۳ رجب شهرت دارد. در این فاز هدف از طرح توسعه تولید روزانه ۵۰ میلیون مترمکعب گاز، ۸۰ هزار بشکه میعانات گازی، ۴۰۰ تن گوگرد و سالانه یک میلیون تن اتان و 1/.1 میلیون تن گاز مایع است که در حال حاضر پیشرفت اجرای این فاز گازی در دو بخش دریایی و ساخت پالایشگاه خشکی به ۴۶ درصد رسیده است. هرچند که عنوان کردن درصد برای نشان دادن توسعه این فاز‌ها شاخص مناسبی نیست، چرا که بسیاری از این فاز‌ها با تاخیر در توسعه همراه بوده و در نهایت نفع برداشت از فازهای مذکور به طرف قطری تقدیم شده است.
بیشترین تاخیر در فاز ۲۰ و ۲۱
بر اساس گزارش‌ها، در این میان طرح توسعه فاز ۲۰ و ۲۱ پارس‌جنوبی یکی از فازهای ۳۵ ماهه این میدان مشترک گازی است که هدف از طرح توسعه این پروژه تولید روزانه ۵۰ میلیون مترمکعب گاز، ۷۷ هزار بشکه میعانات گازی، ۴۰۰ تن گوگرد، یک میلیون تن اتان و 1/1 میلیون تن گاز مایع در سال است. در حال حاضر در بین طرح‌های ۳۵ ماهه توسعه پارس‌جنوبی بیشترین تاخیر در فاز ۲۰ و ۲۱ پارس‌جنوبی رقم خورده است؛ به طوری که پیشرفت اجرای این فاز گازی در دو بخش دریایی و ساخت پالایشگاه خشکی به ۳۸ درصد رسیده است. ضمن آنکه هم اکنون مراحل مختلف طراحی، ساخت، نصب و راه‌اندازی سکوهای دریایی ۴۵ درصد، خطوط لوله زیر دریایی ۴۶ درصد، پالایشگاه گاز ساحلی ۴۰ درصد و حفاری چاه‌ها ۲۲ درصد پیشرفت اجرایی دارد.
فاز ۱۱ قربانی وقت‌کشی چینی‌ها
فاز ۱۱ پارس‌جنوبی را می‌توان بدون شک یکی از جنجالی‌ترین فازهای این میدان گازی دانست. چرا که وقت‌کشی شرکت‌های چینی در توسعه این میدان گازی در یک سال اخیر بحث برانگیز شده بود. آنچه این فاز را بعد از مدت‌ها بر سر زبان‌ها انداخت، عملیاتی نشدن قرارداد میان شرکت ملی نفت و یک شرکت چینی بود که با گذشت سه سال همچنان فعالیت‌های اجرایی خود را آغاز نکرده بودند. با ارائه اولتیماتوم از سوی وزارت نفت به این شرکت چینی، برخی شرکت‌های ایرانی نیز برای توسعه این فاز گازی اعلام آمادگی کرده بودند و در نهایت در مرداد ماه سال جاری شرکت چینی تمامی کارشناسان شاغل در عسلویه را به پکن بازگرداند.اهمیت توسعه میدان گازی پارس‌جنوبی تا جایی است که اخیرا وزیر نفت اعلام کرد که با راه‌اندازی برخی از فازهای در حال توسعه میدان گازی پارس‌جنوبی در زمستان امسال، ایران از واردات گاز بی‌نیاز می‌شود.
هرچند به نظر می‌رسد رقابت بر سر دبیر کلی اوپک برای مقامات نفتی از اهمیت بیشتری برخوردار است، چرا که در حالی ایران می‌تواند با توسعه فازهای مختلف پارس‌جنوبی، از ضرر خود در برداشت از این میدان گازی جلوگیری کند، اما همچنان در حال پرداختن به دیگر رقبای خود در حوزه‌های مختلف است. شاید بتوان به جرات گفت که رقیبی مانند عربستان برای کسب جایگاه دبیر کلی اوپک از سوی ایران با رقیبی مانند قطر در توسعه پارس‌جنوبی تقریبا برابر است اما مقامات نفتی در دولت‌های نهم و دهم به همین میزان از توسعه بخشی از فازهای این میدان گازی بسنده کرده و به گفته برخی کارشناسان چندان برای رسیدن به مقام نخست برداشت از پارس‌جنوبی تلاش نمی‌کنند.
