به گزارش اتاق خبر، چندسالی است که اکثر ما، به غیر از درگیری های کار و زندگی درگیری ای به نام شبکه اجتماعی پیدا کرده ایم که بر هر درگیری دیگری پیشی گرفته است.
این شبکه ها و فضاهای مجاز بر بنیان هر خانواده ی ایرانی تاثیر بسزایی گذاشته است و خیلی از هنجارها و ارزش ها را در خانواده و در جامعه تغییر داده است.امروزه معمولا اکثر اعضای خانواده عضو این شبکه ها هستند و غرق در مجازی های خود شده اند و با غفلت از یکدیگر روزهای خود را سپری می کنند.
دیگر آن صمیمیت و آن شور و حال را در اکثر خانواده ها نمی توان دید و این از اثرات استفاده ی نادرست از تکنولوژی جدید است، در حالی که انسان باید تکنولوژی را در اختیار خود در بیاورد این تکنولوژی است که انسان را به اختیار خود در آورده است.
زندگی قبل از فضای مجازی و شبکه های اجتماعی
بچه که بودیم همه چیز واقعی تر بود ، نگاه ها لبخندها گریه ها. اوج ارتباطات 15سال پیش، یک تلفن در خانه ها بود که آن را هم در هر خانه ای نمیشد دید، بزرگ شدیم و یک دفعه خیلی از چیزها عوض شد، ارتباطات وسیع تر شد و ما غرق آن شدیم.
به 10 سال پیش برمیگردم زمانی که تلفن همراه بود ولی فقط قابلیت انتقال صدا و پیامک را داشت و تنها یک تلفن سیار بود که معمولا فقط در دست پدر خانواده می شد آن را دید.
می شد در کوچه ها پستچی ای را دید که از شهری دیگر نامه ای را آورده است، همه ی خانه ها تلفن نداشت و در خیابان ها مخابرات هایی را میدیدیم که با اتاق هایی از هم جدا محل تماس و گفت و گو بود. تلفن عمومی های سطح شهر صف هایی را پشت سر خود داشت و اگر مدت زمان مکالمه در این 
باجه های تلفن طولانی می شد صدای اعتراض خیلی ها به گوش می رسید.
در دنیای بی آلایش خود در حال زندگی بودیم که گویی یک دفعه سونامی ای به نام فضای مجازی و شبکه های اجتماعی همه ی مردم را دربر گرفت.
نام های جدیدی به گوشمان می رسید مثل گوشی های هوشمند، سیستم عامل اندروید.
شاید خیلی از ما تا چندسال قبل فرق گوشی های هوشمند با گوشی های معمولی (جاوا) را در لمسی بودن آن می دانستیم و از اصل موضوع بی خبر بودیم تا اینکه، گوش هایمان با نام های جدیدتری آشنا شد، لاین، وایبر، واتس آپ وغیره..
قطعا همه ی ما وقتی که برای اولین بار وارد فضای وایبر و یا واتس آپ و لاین شدیم دنیایی از شگفتی و جذابیت را در پیش روی خود دیدیم، شاید بتوان گفت همه ی ما مانند فرد کم بینایی بودیم که یکدفعه عینکی به چشم زده و با رنگ ها و اشیا آشنا شدیم.
قبل از پدید آمدن این شبکه ها، پیام های متنی فقط به طور پیامک رد و بدل می شد و تا حدی امکان فرستادن عکس و ویدیو وجود نداشت. این اپ های موبایلی پدیدار شدند و دیگر همه به فکر داشتن گوشی هوشمند بودند تا این فضای جالب را تجربه کنند.
کم کم گوشی های هوشمند فراگیر شد و همه عضو وایبر شدند و دریایی از سرگرمی و اطلاعات را در گوشی های خود دیدند وجود استیکرهای کارتونی، امکان تشکیل گروه و صحبت های چند نفره، امکان فرستادن وویس و ردو بدل کردن عکس و فیلم همه ی اینها عاملی شد برای وابسته شدن به این فضاهایی که هیچ پیش زمینه ای را درباره ی آن نداشتیم.
شبکه های اجتماعی و اپ های موبایلی بی شک کاربردهای فراوان و بی نهایتی دارند که همه و همه در راستای راحت کردن ارتباطات بشر است همانطور که بعد از پدید آمدن این امکانات، ارتباطات وسیع تر و آسان تر شده است و باید استفاده ی درست و بجا از آن را آموخت و این فناوری و تکنولوژی را به خدمت خود درآورد.
تغییر ارزش ها در خانواده
زمانی بود که در هر جای ایران اکثر خانواده ها بر سر یک سفره غذا میخوردند، باهم به تماشای فیلم می نشستند و به صورت جمعی درباره ی اتفاقات افتاده در طی روز صحبت می کردند و امروز نه اینکه کل این کارها تغییر کرده باشد، ولی اصول و ارزش های آن در هر خانواده ای تغییر کرده است.
زمانی پدر و مادرها بخاطر استفاده ی بیش از حد جوان هایشان از موبایل گله می کردند و اکنون خود والدین نیز وابسته ی موبایل ها و شبکه های مجازی خود شده اند، خیلی از خانواده ها حتی بر سر سفره نیز در حال پیام دادن و چت کردن هستند و غرق در دنیای خودشان و فقط جسما در کنار هم زندگی می کنند و روح و فکرشان در جای دیگر سیر می کند.
این گونه می شود که دیگر آن عاطفه و محبت های قدیمی در کمتر خانواده ای یافت می شود و شاید طلاق عاطفی بین خیلی از زوجین پیش می آید چرا که هر کدام از ما غرق در فضایی مجازی شده ایم و دیگر خود واقعی مان را یادمان رفته است و چطور می شود انتظار داشت که وقتی خودمان خودمان را فراموش کرده ایم، دیگر اعضای خانواده را فراموش نکنیم، به نیازهای هم احترام بگذاریم و به فکر هم باشیم.
با خانواده ی خود برای تحقق سنت صله رحم به مهمانی می رویم ولی هرکدام چه میهمان و چه میزان غرق در گروه ها و صفحه های خود هستیم و هیچ نمیفهمیم که در کنار هم چه گفتیم، چه شنیدیم و اصلا چرا آمدیم و چرا رفتیم.
اینگونه می شود که ایران رتبه ی اول را در رابطه با استفاده از تلگرام کسب می کند و با 15 درصد بالاترین رتبه را در سایت های رنکینگ بدست می آورد و ما بیشتر وقت خود را که باید به خانواده و نزدیکانم اختصاص دهیم را صرف این شبکه ها می کنیم و از اطرافیان خود غافل میمانیم.
عکس پروفایل دغدغه ی دختران و پسران
این شبکه ها و فضاهای مجازی و استفاده از آنها باعث تغییر نگرش جوان های ایرانی راجع به زیبایی و ظاهر خود شده است.
هر یک از شبکه های اجتماعی که در هر موبایلی نصب است قسمتی به نام عکس پروفایل دارد و این قسمت باعث یکی از دغدغه های جوانان امروز ماست .
هر دختر و پسری در تلاش است که بهترین و زیباترین شکل ممکن را از خود به تصویر بکشد، ممکن است خیلی از دوستان و آشنایان ما و شاید حتی خود ما، هر روز عکس پروفایل را عوض کنیم و هر روز به فکر یک چهره ی زیباتر برای پروفایل خود باشیم تا تحسین اطرافیان و مخاطبان خود را برانگیزیم و نشان دهیم که خیلی به روز هستیم .
این به روز بودن شاید یکی از دلایل عمل های زیبایی که این روزها مانند آمپول زدن راحت و همه گیر شده است باشد، چراکه همه میخواهند بینی کوچکتری و لب های بزرگتری از بقیه داشته باشند!
یحیی شوکی جامعه شناس، در خصوص تاثیر فضای مجازی و شبکه های اجتماعی بر بنیان خانواده می گوید:
فضاي مجازي و گسترش دامنه ها و حوزه هاي آن برخاسته بحث مك لوهان در خصوص دهكده جهاني است كه زندگي مردم جهان رو به هم نزديك ساخته است.
انتقال پيام ها و مطالب و مفاهيم هيچ گاه مثل امروز ميسر نبوده است و بسياري از كارها و حرفه ها بسيار آسان شد.
با اين حال و عليرغم آساني كارها، خلق فضاهاي جديد شغلي و ظهور متخصصان انفورماتيك و علوم ارتباطات و انتقال ساده مفاهيم، شاهد دگرگوني شكلي در بسياري از نهادها و ساختارهاي جامعه هستيم از جمله نهاد خانواده.
نهاد خانواده كه زماني تنها منبع آموزش و يادگيري و انتقال فرهنگ به نسل بعدي بود امروزه با پيشرفت فزاينده وسايل و ابزارهاي ارتباطي دچار تغييرات و دگرگوني هاي اساسي شده كه كاركردهاي اين نهاد اساسي را به شدت تحت سيطره خود در آورده است.
خانواده زماني كانون مهر و محبت و آرامش رواني افراد، منبع انتقال ارزشها و باورهاي فرهنگي بوده كه امروزه اين نقش هاي اساسي را به نهاد هاي آموزشي و وسايل ارتباط جمعي داده كه تاثير وسايل ارتباط جمعي امروزه از نهادهاي آموزشي هم فراتر رفته است.
دنياي مجازي و وسايل ارتباط جمعي با گسترش اينترنت به شدت دنيا را جاي كوچكي ساخته كه در لحظه ارتباطات افراد را با هر نقطه جهان برقرار ساخته و بيان آرزوها،ارتباطات عاشقانه واحساسات،ديدگاهها و شناخت هاي علمي و ... را بوسيله كدها و علامات اختصاري برقرار ساخته و دنياي جديد و جذابي براي رهايي از واقعيات روزمره و گسترش مفهوم فردگرايي ساخته بیشتر کرده است.
به هر اندازه اين وسايل و ابزارها ارتباطات مجازي راگسترش داده به همان ميزان از برخوردها و ارتباطات واقعي كاسته شده و افراد تنها و تنها شده، كانون خانواده با اين واقعيت تنها محل اجتماع افراد در زير يك سقف شده و توان ايفاي ساير وظايف و كاركردهايش را ندارد.
مرد، زن، دختر و پسر بعد از انجام كار روزانه با شوق و بي صبرانه خود را به دنياي مجاز و مفاهيم و مطالب ارسالي متصل مي كنند و ساعات مفيد رسيدگي به هم را در كنار هم از نظر فيريكي و دور از هم از بعد رواني و عاطفي از دست مي دهند، واقعيت امروز از بين رفتن نهاد خانواده است.
ایران و ضرابات مهلک فضای مجازی
كاهش نرخ ازدواج، افزايش سن ازدواج، افزايش طلاق هاي رسمي، افزايش طلاق عاطفي، تشديد بحران هاي روحي و رواني افراد خانواده، بلوغ زودرس، آسيب پذير شدن افراد خانواده در مقابل سايت ها و فضاهاي مجازي غير متناسب با فرهنگ جامعه، امكان يادگيري و به معرض نمايش قرار دادن انواع بزهكاري ها و مسايل اجتماعي، رشد شبكه هاي اجتماعي و به موازات آن ظهور شبكه هاي تفكرات پوچ گرايي، خودآزاري و بسيج عمدتا نيروهاي جوان به پيروي از اين خرده گروهها و ترويج مرام و منش آنها و ...نتايج و اثرات استفاده ی نادرست از دنياي مجازي بر خانواده و كاركرد آن مي باشد.
اينترنت و وسايل ارتباط جمعي ميتواند در حكم يك شمشير دو لبه عمل كند. در كنار اين معايب مزاياي بسياري هم از رشد وسايل ارتباطي نصيب جوامع شده ، منتهی اينكه بايد ديد که اين مزايا نسبت به معايب وزن بيشتري دارد يا خير.
بدون تردید، بايد شاهد تغييرات دنباله داري در تمام نهادها بالاخص نهاد خانواده باشيم. بي شك نبايد انتظار يك خانواده دهه شصت و هفتاد شمسي را داشته باشيم. فرم و كاركرد خانواده خصوصا در اين چندسال اخير به شدت دگرگون شده و بايد به فكر ترميم و آشتي صحيح اين دو در جامعه باشيم چرا كه رشد ارتباطات امري حتمي هست و با خواستن و نخواستن ما ارتباطي ندارد منتهی اينكه با توجه به آسيب هاي موجود به فكر فرهنگ سازي با استفاده از اين تكنولوژي برآييم.
گزارش از نیلوفرفلاح
موفق باشید