اتاق خبر - براساس نتایج آخرین جلسه شورای ارتقا و تحول در علوم انسانی، اعضای حاضر در این جلسه به بیان نظرات و پیشنهادهای خود در زمینه روانشناسی دین و تبیین دقیق تفاوت روانشناسی دین و لزوم نظریه‌پردازی به منظور پاسخگویی به نظریات مطرح در این حوزه پرداختند.
همچنین جدی‌تر گرفته‌شدن مبحث انسان‌شناسی دینی، دقت در ارائه سرفصل‌های گرایش مزبور و حفظ جنبه نقادی در این سرفصل‌ها، تربیت استاد توانمند و مسلط به مبانی موضوع به منظور تدریس بهینه این گرایش، ترسیم ارتباط بین روانشناسی دین و روانشناسی دینداران، اختلاط‌نداشتن عنوان گرایش‌ها و سرفصل‌های ذیل گرایش، تقدم روانشناسی اسلامی بر روانشناسی دین، توجه به خاستگاه روانشناسی دین غربی و ابتنای این شاخه از روانشناسی بر مسیحیت و ارتباط میان روانشناسی دین و کلام جدید از جمله بحث‌ها در این جلسه بود.
در‌همین‌باره محمدرضا مخبر دزفولی، دبیر شورای‌عالی انقلاب فرهنگی نیز در این جلسه گفت: آنچه مشاهده می‌شود، لزوم تولید ادبیات و گفتمان درباره موضوع مهم و حساس روانشناسی دین است و متأسفانه در‌این‌زمینه ضعف جدی داریم. وی گفت: به نظر می‌رسد روانشناسی دین تنها اولویت اصلی برای تلاش در مسیر تحول و ارتقای علوم انسانی نیست، بلکه مباحثی مانند روانشناسی خانواده نیز باید در اولویت قرار گیرد. دبیر شورای‌عالی انقلاب فرهنگی تصریح کرد: لازم است برنامه درسی با توجه به نظرات ارائه شده، اصلاح و ویرایش شود.
این اتفاق در شرایطی است که پیش‌از‌این نیز، علی فتحی آشتیانی، رئیس کارگروه بازنگری درس روانشناسی در شورای تحول در علوم انسانی با اشاره به آخرین وضعیت بازنگری رشته روانشناسی در کمیته روانشناسی شورای تحول و ارتقای علوم انسانی گفت: تمام امور مربوط به مقطع کارشناسی روانشناسی تمام شده است و برخی از دانشگاه‌ها نیز سال گذشته آن را اجرائی کردند.
وی گفت: در کنکور ۹۴ نیز تمام گرایش‌های روانشناسی ادغام شد و در مقطع کارشناسی فقط کارشناسی روانشناسی بدون گرایش را داریم؛ همه دانشگاه‌ها فقط کارشناسی روانشناسی می‌پذیرند.
رئیس کارگروه روانشناسی شورای تحول علوم انسانی بیان کرد: در مقطع کارشناسی ارشد نیز حدود یک‌سال است که کار خود را آغار کرده‌ایم، چند برنامه نیز آماده شده و مراحل تصویب را طی می‌کند.
وی در ادامه گفت: در رشته کارشناسی ارشد خانواده، چهار گرایش مشاوره خانواده، مشاوره شغلی، مشاوره مدرسه و مشاوره توان‌بخشی بازنگری شده و مراحل تصویب را می‌گذارنند.
فتحی همچنین گفت: کارشناسی ارشد رشته «روانشناسی تربیتی» نیز نوشته شده و مراحل نهایی را طی می‌کند. بازنگری برخی از رشته‌های کارشناسی ارشد مانند روانشناسی بالینی، روانشناسی سلامت و روانشناسی خانواده در دستور کار قرار دارد.
وی در ادامه گفت: کارشناسی ارشد رشته «روانشناسی دین»، «روانشناسی صنعتی سازمانی» و «روانشناسی تحولی» نیز به تازگی نوشته شده و جزء رشته‌های جدید هستند.
رئیس کارگروه روانشناسی شورای تحول علوم انسانی گفت: کمیته‌های تخصصی در سایر گرایش‌های کارشناسی ارشد مانند: روانشناسی شناختی، روانشناسی شخصیت، روانشناسی کودکان با نیاز ویژه مشغول کار هستند. امیدواریم تا آخر سال برنامه‌های ایجادی و بازنگری‌شده تصویب شوند تا بتوانیم برنامه‌های جدید کنکور ۹۵ را اجرائی کنیم.
درگیری بازنگران علوم انسانی در دولت احمدی‌نژاد
بااین‌حال بررسی‌ها نشان می‌دهد، به تازگی بازنگران علوم انسانی در کشور نسبت به گذشته فعال‌تر شده‌اند. فعالیتی که در دولت دوم محمود احمدی‌نژاد تا حد زیاد به چشم نمی‌آمد و یکی از دلایل آن، درگیری بازنگران علوم انسانی با یکدیگر بود؛ نیمه دوم سال ١٣٩٢ هم‌زمان با برکناری صدرالدین شریعتی در دانشگاه علامه طباطبایی، او در گفت‌وگو با روزنامه کیهان، اتهاماتی را به برخی استادان دانشگاه علامه طباطبایی وارد کرد.
پس از آن حمیدرضا آیت‌اللهی، استاد فلسفه دانشگاه علامه طباطبایی و رئیس سابق پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی، در نامه‌ای به تحریریه کیهان نوشت: «روزنامه کیهان در گفت‌وگویی که چاپ کرد، اتهام‌های متعددی را به تمامی اعضای هیئت علمی دانشگاه علامه طباطبایی وارد کرد که امید است خداوند در روز قیامت انتقام این تهمت‌های ناروا و انگ‌هایی که از هتاکان به فرهیختگان برجسته جامعه اسلامی ما وارد شده است، بگیرد.»
وی در ادامه نامه خود اشاره کرد: «از روزنامه کیهان تعجب می‌شود که چگونه آقای شریعتی را استادی فرهیخته می‌داند. ایشان چه نظر جدید یا کار علمی بدیعی در علوم انسانی و حتی در علوم اسلامی کرده‌اند؟ خود در جلساتی شاهد بوده‌ام که قریب به اتفاق اعضای هیئت علمی را افرادی غیرقابل اعتماد و دین‌گریز جلوه می‌دادند و حتی علوم انسانی دانشگاهی را جز غرب‌زدگی نمی‌دانستند و به‌همین‌دلیل در این چند ساله سعی کرده‌اند،یکی‌یکی رشته‌های علوم انسانی ضروری برای کشور را حذف کنند. درحالی‌که اغلب قهرمانان مبارزه با غرب‌زدگی در دانشگاه علامه طباطبایی هستند.»
بعد‌از‌آن، این اظهارات آیت‌اللهی از سوی شریعتی نیز بی‌پاسخ نماند و او در نامه‌ای به رسانه‌ها گفت: «این نامه در مراجع قضائی در حال پیگیری است. بنده جوابی به آن نمی‌دهم و ان‌شاءالله آقای آیت‌اللهی در صحن دادگاه درباره اتهاماتی که زده‌اند، پاسخ دهند.»
این درگیری در شرایطی بود که هر دوی افراد به واسطه پست حقوقی‌شان مأموریت‌هایی در بازنگری علوم انسانی داشتند و اختلافات آنها پس از این درگیری بیشتر عیان شد.
مصداق‌های سرعت‌گرفتن روند بازنگری در علوم انسانی
علاوهبراین بررسی‌ها نشان می‌دهد، هم‌اکنون دولت یازدهم بازنگری بیش‌از‌پیش در رشته‌های فلسفه، علوم سیاسی، مطالعات زنان و رشته‌های هنر، بیشتر از سایر رشته‌های دیگر دنبال می‌شود. در‌همین‌باره رئیس سابق کارگروه علوم سیاسی شورای تحول علوم انسانی، در ١٢ تیر اعلام کرد: «از ۹۰ عنوان سرفصل برنامه کارشناسی علوم سیاسی، ۴۸ عنوان کاملا جدید برای اولین بار طراحی شد.»
علاوهبراین، رئیس کارگروه مطالعات زنان شورای تحول علوم انسانی در تاریخ ١٩ تیر ١٣٩٤ نیز گفت: دو گرایش جدید کارشناسی ارشد رشته مطالعات زنان، به تأیید شورای تحول و وزارت علوم رسید.
وی درباره آخرین وضعیت بازنگری رشته مطالعات زنان گفت: دو رشته کارشناسی ارشد، گرایش «حقوق زن در اسلام» و «زن و خانواده» بازبینی، اصلاح و به تأیید شورای تحول و وزارت علوم رسید. وی در ادامه گفت: گرایش دکترای «حقوق زن در اسلام» هم در دست بررسی است.
رئیس کارگروه مطالعات زنان شورای تحول علوم انسانی، درباره تألیف کتاب در زمینه مطالعات زنان گفت: ما تقریبا ۱۵ جلد کتاب جدید براساس عنوان‌های درسی جدید و سرفصل‌ها را شناسایی و اولویت‌بندی کرده‌ایم و از این طریق شورای تحول و انتشارات سمت جریان مربوط به تحقق‌یابی و عقد قرارداد را دنبال می‌کنیم.
از‌سوی‌دیگر نیز دبیر شورای تحول و ارتقای علوم انسانی از در دست تدوین‌بودن برنامه ابتکاری برای کارشناسی ارشد پیوسته در رشته فلسفه خبر داد و در تاریخ ١٤ تیر ١٣٩٤ گفت: این برنامه در دو- سه ماه آینده نهایی خواهد شد. این اتفاقات در شرایطی است که پیش‌از‌این روند اعلام بررسی‌ها برای بازنگری در دروس کند‌تر پیش می‌رفت.
