اتاق خبر- قیمت ارز از زمان توافق هسته ای برخلاف انتظارات مردم روندی افزایشی را داشته است و حتی اجرای برجام نیز باعث نشده که قیمت ارز در بازار کاهش پیدا کند. هرچند که افزایش قیمت ارز به طور ناگهانی نبوده و روند آن بسیار کند بوده است. کارشناسان اقتصادی دلایل متعددی را در این افزایش قیمت موثر می دانند. اما یکی از مهمترین دلایل این افزایش قیمت را کم شدن درآمد های دولت به دلیل کاهش قیمت نفت می دانند.
برای بررسی این موضوع، گفت و گویی با احمد حاتمی یزد مدیرعامل سابق بانک صادرات و کارشناس اقتصادی انجام داده ایم که مشروح این گفتگو در ادامه خواهد آمد:
اتاق خبر- آقای حاتمی یزد نوسانات قیمت ارز را در بازار چگونه ارزیابی می کنید؟
حاتمی یزد- قیمت ارز نوسان زیادی نداشته است. در حقیقت نوساناتی که در بازار ارز شاهد آن هستیم کمتر از یک درصد است. با این حال پیشبینی شخصی من این است که ارز به روند افزایشی خود ادامه خواهد داد.
اتاق خبر- علت این افزایش قیمت چیست؟
حاتمی یزد- علت این امر را کاهش درآمد های نفتی کشور به دلیل پائین آمد قیمت نفت است. با توجه به کاهش قیمت نفت در بازار های جهانی درآمد های دولت از محل صادرات نفتی کاهش پیدا کرده است. با این حال در چنین شرایطی که درآمدهای نفتی پائین است، تقاضا برای ارز در داخل کشور همچنان مانند گذشته بدون تغییر است. در نتیجه انتظار می رود که قیمت دلار در بازار افزایش داشته باشد و شاهد تضعیف بیشتر ریال در مقابل دلار باشیم. من برای شما یک مثال می زنم. در صورتی که در سال جاری یک میلیون بشکه نفت با قیمت 25 دلار فروخته شده باشد نتیجه آن درآمد ارزی کمتر از 20 میلیارد دلار خواهد بود. در کنار این مسئله با کاهش صادرات پتروشیمی و محصولات غیرنفتی نیز روبه رو بوده ایم و درنتیجه دولت برای جبران کسری بودجه و پرداخت هزینه های روزمره کشور مانند پرداخت یارانه و حقوق کارمندان، مجبور به بالا بردن نرخ ارز در بازار خواهد شد. با این حال این کار دولت باعث بالابردن انگیزه برای تولید و صادرات در میان صادرکنندگان خواهد شد.
اتاق خبر- پس باید با بالا رفتن قیمت ارز شاهد کم تر شدن واردات به کشور و رونق صادارت خواهیم شد. اینطور نیست ؟
حاتمی یزد- مسلما همین اتفاق خواهد افتاد.
اتاق خبر- در این صورت چه اتفاقی برای اقتصاد کشور خواهد افتاد؟ آیا بالا رفتن قیمت ارز باعث ضربه خوردن تولید کنندگان داخلی به دلیل نیاز به واردات مواد اولیه و تکنولوژی مورد نیاز خود نخواهد شد؟
حاتمی یزد- خیر! این اتفاق نخواهد افتاد. بلکه این کار باعث می شود که صادرات و واردات به حد تعادل برسد. در چنین شرایطی کالاهای وارداتی از سوی مردم به دلیل گران شدن کمتر مورد استقبال قرار خواهد گرفت و مجالی برای تولید کنندگان داخلی به وجود خواهد آمد تا تولیدات خود را در فضای بهتری عرضه کنند. در چنین فضایی رقابت میان تولیدکنندگان داخلی بیشتر خواهد شد و مشکلاتی مانند سرمایه گذاری خارجی و بیکاری کمتر به چشم خواهد آمد.
اتاق خبر- به نظر شما نرخ مناسب برای ارز چیست؟
حاتمی یزد- نرخ ارز باید به طور منطقی افزایش پیدا کند. قیمت ارز باید تا حدی افزایش پیدا کند که نتیجه آن همترازی صادرات و واردات کشور با یکدیگر باشد نه ضربه دیدن آنها. در حال حاضر قیمت ارز به دلیل متناسب نبودن واردات و صادرات کشور واقعی نیست و به همین دلیل واردات به کشور بیشتر از صادرات است. به نظر من کسی نباید برای نرخ ارز تصمیم گیری کند. در حال حاضر دولت تصمیم گیرنده در مورد نرخ ارز است.
با این حال اگر نرخ ارز پائین تر از حد معمول خود باشد کشور تبدیل به بازاری برای کالاهای وارداتی خواهد شد و تولید داخلی با رکود مواجه و در نهایت موجب تعطیلی صنایع کشور خواهد شد. این اتفاق به نوعی دیگر و با بالا رفتن بیش از حد نرخ ارز اتفاق خواهد افتاد. بالا بودن بیش از حد نرخ ارز باعث می شود آن دسته از تولیدکنندگانی که برای تولیدات خود متکی به واردات مواد خام از خارج از کشور هستند با مشکل مواجه خواهند شد و مجبور می شوند که تولیدات خود را با قیمت بالاتری عرضه کنند و درنتیجه از بازار کشور حذف خواهند شد.
اتاق خبر- آقای حاتمی یزد، شما از تک نرخی شدن نرخ ارز دفاع می کنید یا ارز چند نرخی را برای اقتصاد کشور مناسب تر می دانید؟
حاتمی بزد- به طور حتم ارز تک نرخی برای اقتصاد کشور مناسب است. تا وقتی که قیمت ارز تک نرخی نشود فساد در اقتصاد کشور وجود خواهد داشت زیرا یکی از عوامل بروز فساد در اقتصاد کشور چند نرخی بودن نرخ ارزاست. دلیل این امر وجود افرادی است که ارز را با نرخ دولتی و از طریق روابطی که دارند دریافت کرده و آن را در بازار به نرخ آزاد می فروشند. با تک نرخی شدن ارز جلوی سواستفاده این افراد گرفته خواهد شد.
