اتاق خبر: ارتباطات تجاری ایران با کشورهای شورای همکاری خلیج فارس (PGCC) موضوع تحقیق جدیدی است که از سوی مرکز تحقیقات و بررسی های اقتصادی اتاق بازرگانی ایران منتشر شد.

بنا بر این گزارش به نقل از اتاق ایران، در این گزارش ساختار اقتصادی کشورهای شورای همکاری خلیج فارس و وضعیت روابط تجاری ایران با این کشورها مورد بررسی قرار گرفت. فرصت ها و هشدارهایی نیز در فصل سوم این تحقیق منتشر شده است.

سال 2016 بنا بود سال گشایش اقتصادی و تجاری برای ایران باشد که متاسفانه با تشدید تنش و قطع و کاهش روابط سیاسی و تجاری ایران با برخی همسایگان جنوبی شروع شد.

امریکا به این زودی‌ها تحریم‌های خود علیه ایران را لغو نخواهد کرد و بدترشدن روابط ایران با عربستان که متحد امریکا است احتمال دارد لغو تحریم‌های امریکا را مدت زمان بیشتری به تاخیر اندازد.

قیمت نفت به پایین‌ترین حد خود در 12 سال گذشته رسیده است و حتی پیش‌بینی می‌شود به 20 دلار هم برسد.

اتحاد و همکاری بین ایران و عربستان می‌توانست به بالارفتن قیمت نفت کمک کند در حالیکه چنین دشمنی و آسیب‌زدن به منافع همدیگر در چنین زمانی، احتمال پایین آمدن بیشتر قیمت نفت را ایجاد می‌کند.

در این گزارش تحلیلی، به بررسی مبادلات تجاری و همکاری‌های ایران با شش کشور عضو شورای همکاری خلیج فارس پرداخته و پیشنهاداتی در این زمینه ارائه می‌شود.

در انتها به برخی فرصت‌ها و تهدیدهای پیش رو اشاره می‌شود.

ایران در مقایسه با کشورهای PGCC که تا 50 درصد اقتصادشان وابسته به نفت است وابستگی کمتر 10 تا 20 درصدی به نفت دارد. چهار عامل، پایان یافتن تحریم‌ها، آزاد شدن دارایی‌‌های خارجی بلوکه‌شده ایران، ورود سرمایه‌گذاری خارجی، و افزایش تولید نفت می‌تواند اقتصاد ایران را با سرعت به پیش ببرند.

همچنین پیش‌بینی می‌شود حجم تجارت خارجی ایران از حدود 80 میلیارد دلار در سال‌های اخیر به بیش از 200 میلیارد دلار در سال 2020 افزایش یابد.

یک نقطه مثبت در قطع و کاهش ارتباط کشورهای PGCC با ایران در این است که گرایش ایران به ارتباط تجاری مستقیم و بی‌واسطه با سایر کشورهای جهان افزایش خواهد یافت. در این‌صورت انتظار می‌رود توجه ایران به سایر بازارها و نیز تجهیز زیرساخت‌های صادراتی و وارداتی کشور معطوف شود. با توجه به لغو تحریم‌های غرب، وابستگی ایران به امارات می‌تواند در میان‌مدت و بلندمدت کاهش یابد.

اما یافتن جایگزین و رقیب در کوتاه مدت دشوار است و هزینه معاملاتی تجارت خارجی ایران را افزایش خواهد داد.

ایران باید هر چه سریع‌تر محیط و بستر مناسب و سیاست‌های باثبات برای فعالیت بازرگانان و فعالان اقتصادی و سرمایه‌گذاران در سواحل جنوبی کشور فراهم سازد و از ایرانیان مقیم در کشورهای حاشیه جنوبی خلیج فارس دعوت به حضور در این مناطق کند.

ایران برای خلق مزیت مشابه دوبی باید همانند کشورهایی از قبیل چین از سرمایه با ارزش شبکه ارتباطی گسترده ایرانیان خارج از کشور و آشنایی که با تامین‌کنندگان کالاها و بازارهای صادراتی دارند به خوبی استفاده نماید.

کشور عمان در حال توسعه زیربناهای خود ازجمله ساخت بندر الدقم در سواحل دریای عرب است که 450 کیلومتر با مسقط فاصله دارد.

عمان برنامه‌ریزی کرده است تا در عرض یک دهه، این شهر را به بندری گسترده و یک هاب تجاری بین‌المللی تبدیل کند. انتظار می‌رود بندر الدقم بندر دوبی را به چالش بکشد.

همکاری نزدیک ایران با عمان در این زمینه می‌تواند ارتباط بلندمدتی را بین این دو کشور دوست قدیمی رقم بزند.

ارتباط داشتن ایران با مردم سایر کشورها، پیام انقلاب را به آنها رساندن و دل‌نگران وضعیت آنها بودن باید به نحوی صورت گیرد که با اصول و قوانین و میثاق‌های جهانی در تعارض نباشد و از اهرم‌های دیپلماسی و حقوق بشر و گفتمان جهانی استفاده کنیم تا بهانه به دست بدخواهان برای تبلیغ سوء علیه ایران در صحنه جهانی و برهم خوردن مبادلات تجاری و اقتصادی داده نشود.

نمی‌شود انکار کرد که عربستان با اتکا به پول نفت خود و عضویت و حق رایی‌ای که در سازمان‌ها و نهادهای گوناگون بین‌المللی دارد از این ابزارها برای مقابله با ایران استفاده می‌کند. همچنان که شاهد بودیم چند کشور فقیر و کوچک در قطع ارتباط با ایران خیلی سریع با عربستان همراهی کردند.

ادغام دوباره ایران در اقتصاد جهانی می‌تواند نویدبخش ایجاد مشاغل و کسب و کارهای جدید و توسعه اقتصادی ایران باشد. اما ریسک‌های سیاسی خصوصا با توجه به حضور بازیگران جدید در منطقه از قبیل ورود روسیه در حمایت از حکومت سوریه همچنان باقی هستند.

برداشتن تحریم‌ها به این معناست که سرمایه‌گذاران خارجی از جمله سرمایه‌گذاران کشورهای PGCC و به ویژه امارات، به دنبال فرصت‌هایی برای حضور در پروژه‌ها در ایران خواهند بود.

اما زیر خاکستر بودن اختلافات سیاسی بین این کشورها و دامن زدن و تحریک آنها، ریسک برهم خوردن این روابط را به همراه دارد که می‌تواند مانع ارتباط و فعالیت بلندمدت فعالان بخش خصوصی این کشورها با ایران شود.