سندرم متابولیک را می‌توان مربع مرگ نامید. در چهار گوشه این مربع، چهار بیماری خفیف شامل چاقی شکمی، فشار خون، زیادی انسولین خون و زیادی چربی‌های نابجای خون جای گرفته‌اند و در قلب این مربع، تنگ شدن رگ‌های قلبی و مغزی که عامل سکته‌ها هستند، قرار دارند.
یکی از معیارهای وجود بیماری متابولیک، بزرگی شکم است، به طوری که اگر اندازه دور شکم در مردان بیش از 102 سانتی متر و در زنان بیش از 89 سانتی‌متر باشد یا این که نسبت دور شکم به دور باسن در مردان بیش از یک به یک و در زنان بیش از 8 به 10 باشد چاقی تنه‌ای به عنوان یکی از زوایای مربع مرگ وجود دارد.
اما چگونه این مربع شکل می‌گیرد؟ وقتی غذا می‌خوریم هورمون انسولین از غده لوزالمعده ترشح می‌شود تا بتواند مواد مغذی را به مصرف سلول‌های بدن برساند. حال تصور کنید غذا بیش ازحد نیاز مصرف شود و فعالیت بدن آن قدر نباشد که بتواند قند حاصل از آن را مصرف کند. به این ترتیب غده لوزالمعده مجبور می‌شود انسولین بیشتری ترشح کند تا این مواد غذایی اضافی ذخیره شوند. بنابراین روز به روز سطح انسولین خون زیاد و موجب این مربع می‌شود.
افزایش سطح انسولین خون در بیشتر مواقع هیچ علامتی ندارد و فقط با آزمایش مشخص می شود؛ البته بتدریج با زیاد شدن این مقاومت، قند خون بالا می‌رود و این گونه گوشه دوم مربع مرگ هم ایجاد می‌شود. زیادی انسولین موجب می‌شود نوعی چربی به نام تری‌گلیسیرید در خون زیاد شود و چربی‌ای به نام لیپوپروتئین متراکم ـ که چربی مفید خون است ـ کم شود. از طرفی ال‌دی‌ال نیز به فرمی کوچک و اکسیده شده تبدیل شود.
همه این اتفاقات باعث می‌شوند چربی‌ها تمایل بیشتری برای رسوب در رگ‌ها داشته باشند و گوشه سوم یعنی چربی‌های نابجای خون ایجاد شود. اکنون نوبت گوشه چهارم که همان فشار خون است، می‌رسد. یکی از دلایل فشار خون، ناتوانی انسولین در باز کردن رگ‌هاست که در بیماران دچار مقاومت به انسولین و دیابت رخ می‌دهد و رگ‌ها در بیماران دیابتی خوب متسع نمی‌شوند و استعداد به فشار خون بالا می‌رود.
ذخیره مواد غذایی به صورت چربی در نقاط مختلف بدن از جمله شکم است. یکی از معیارهای وجود بیماری متابولیک، بزرگی شکم است، به طوری که اگر اندازه دور شکم در مردان بیش از 102 سانتی متر و در زنان بیش از 89 سانتی‌متر باشد یا این که نسبت دور شکم به دور باسن در مردان بیش از یک به یک و در زنان بیش از 8 به 10 باشد چاقی تنه‌ای به عنوان یکی از زوایای مربع مرگ وجود دارد.
منبع: عصرایران
