اتاق نیوز- سال ۹۰ به همان اندازه كه براي بازار سكه و ارز سال بازده‌هاي نجومي و رشد شگفت‌انگيز قيمت بود، براي بازار سرمايه نه رونق به همراه داشت، نه رشد شاخص و البته نه بازده قابل‌توجه. در سالي كه گذشت چرخ خصوصي‌سازي در تالار شيشه‌اي به سختي مي‌چرخيد و سهامداران كمتر از هميشه چشم‌شان به عرضه‌هاي اوليه روشن مي‌شد. به عبارت ديگر برخلاف سال ۸۹ كه بازده بيش از ۶۰درصد، بسياري را دوباره به صرافت سهامدار شدن انداخت و خيابان حافظ به محل تجمع نقدينگي سرگردان تبديل شد، در سال به آخر رسيده ۹۰ شاخص در بسياري از روزها منفي بود و بازار با وجود گزارش‌هاي گاه قابل‌توجه شركت‌ها رمق چنداني نداشت اما در همين روزهاي نه‌چندان آفتابي و در كنار تالار شيشه‌اي بورس تهران، بازار فرابورس بيش از هميشه تقلا مي‌كرد كه سهم بيشتري از بازار سرمايه را به دست بياورد.
قوانين سهل‌تر و پذيرش‌هاي آسان در بازارهاي فرابورس باعث شد تازه‌واردها براي اولين حضور خود در بازار سرمايه به سراغ فرابورس بروند. در نهايت هم عملا بازاري كه قرار بود در كنار ليگ‌برتر بورس ليگ دست‌يك براي شركت‌ها باشد به رقيبي براي بورس تهران تبديل شد. مصطفي اميدقائمي، مديرعامل فرابورس در پايان سال ۹۰ از كارنامه بازار تحت‌تولي خود رضايت دارد و انتقادهاي وارد شده از جمله گرانفروشي در هنگام بازگشايي نمادها و دشواري خريد اوراق حق تقدم تسهيلات مسكن را صحیح نمي‌داند. مشروح گفت‌وگوبا مديرعامل فرابورس را در ادامه مي‌خوانيد:
فرابورس مدت زيادي نيست كه كار خود را در بازار سرمايه آغاز كرده، به همين دليل عجيب نيست كه پتانسيل‌ها و فرصت‌هاي آن همچنان ناشناخته باشد. فرابورس چگونه بازاري است و چه فرصت‌هايي را در اختيار سرمايه‌گذاران قرار مي‌دهد؟
فرابورس بازار كارا، شفاف و قانونمندي است كه با مجوز شوراي بورس و سازمان بورس و اوراق بهادار در روز ششم مهر 88 كار خود را آغاز كرد. اما چرا بايد شركت‌ها وارد فرابورس شوند؟ اگر دقت كنيد براي ارزش‌گذاري شركت‌ها از دو روش استفاده مي‌شود؛ يكي از آنها بازار سهام و ديگري كارشناس رسمي دادگستري است كه دومي هرچند دقيق است اما گاهي اوقات محل اختلاف مي‌شود، آن‌هم به اين دليل كه توسط شخص تهيه مي‌شود اما قيمت سهام در بازار براساس مهم‌ترين اصل اقتصادي كه همان عرضه و تقاضاست به دست مي‌آيد و قيمتي رسمي محسوب شده و مبنايي براي تعيين ارزش شركت محسوب مي‌شود. اين مساله كمك شاياني به سهامداران عمده شركت‌ها در ارزيابي دارايي آنها مي‌كند يا در هر موقعيتي كه شركت‌ها نياز به ارزيابي رسمي دارند، قيمت فرابورس معتبر است. از طرفي بسياري از شركت‌هاي سهامي ايران به دلايل مختلف شرايط پذيرش در بورس را نداشتند. پس نبود يك بازار كارا براي اين شركت‌ها سبب بروز مشكل در بازار اوليه سهام شركت‌ها بود، يعني از طرفي محلي براي كشف قيمت نداشتند و از طرفي هم شرايط پذيرش در بورس را نداشتند. پس بهترين گزينه براي آنها فرابورس است اما يكي ديگر از مزيت‌هاي فرابورس اين است كه شبكه بانكي كشور، سهام شركت‌هاي پذيرفته شده در بورس يا فرابورس را به‌عنوان دارايي قابل‌قبول به‌منظور وثيقه‌گذاري و اخذ تسهيلات به رسميت مي‌شناسد؛ بنابراين سهامداران عمده و ساير سهامداران شركت‌ها مي‌توانند از طريق توثيق سهام شركت متبوع خود، اقدام به اخذ تسهيلات كنند.
پس تنها مزيت آنها در ارزش‌گذاري و وام گرفتن است؟
خير. البته همين دو موردي كه شما اشاره كرديد براي بنگاه‌هاي اقتصادي مزيت بسيار زيادي است اما ورود شركت‌ها در فرابورس مزيت‌هاي ديگري هم دارد. مثلا همين كه رسانه‌ها اخبار مربوط به بازار سهام را در رسانه خود منعكس مي‌كنند، موجب معرفي شركت به آحاد جامعه، سرمايه‌گذاران، مشتريان و ساير افراد ذي‌نفع مي‌شود. همچنين با توجه به انعكاس اطلاعات مالي شركت‌هاي پذيرفته‌شده در سايت رسمي سازمان بورس و اوراق بهادار و شركت فرابورس ايران و دسترسي عموم علاقه‌مندان به اطلاعات قابل اتكا و استانداردشده، مخاطبان شركت افزايش يافته و افراد حقيقي يا حقوقي بيشتري به سرمايه‌گذاري در شركت ترغيب مي‌شوند.
برخي باور دارند پذيرش شركت‌ها در فرابورس مانع ورود آنها به بورس مي‌شود. واقعا پذيرش آنها در فرابورس محدوديتي براي پذيرش در بورس ايجاد مي‌كند يا اينكه پذيرش در فرابورس مزيتي هم براي پذيرش آنها در بورس دارد؟
اين تفكر اشتباهي است كه در ذهن بعضي از مديران بنگاه‌ها شكل گرفته است؛ در صورتي كه اين فرآيند براي آنها ساده‌تر هم مي‌شود و حتي تاكنون دو شركت از فرابورس وارد بورس شده‌اند. با توجه به اينكه شركت‌هاي پذيرفته شده در فرابورس بخش مهمي از الزامات پذيرش در بورس را در هنگام پذيرش و انجام معاملات در فرابورس را احراز كرده‌اند، پذيرش آنها در بورس اوراق بهادار با سرعت بالاتري انجام شده و اين گروه از شركت‌ها مي‌توانند تا زمان احراز شرايط پذيرش، در فرابورس به فعاليت خود ادامه بدهند.
فرابورس با هدف تسهيل ورود شركت‌ها به بازار سرمايه و جذب تعداد بيشتري از صاحبان نقدينگي افتتاح شد. آيا در اين مدت تقريبا كم توانسته به هدف خود دست يابد؟
البته قضاوت درخصوص اينكه فرابورس موفق بوده يا خير بايد به حرفه‌اي‌ها و مشتريان بازار سرمايه محول شود. اما شما اگر نگاهي به ارزش بازار فرابورس بيندازيد، متوجه مي‌شويد كه ارزش آن از 310هزار‌ميليارد ريال فراتر رفته. من فكر مي‌كنم اگر به فعالان بازار سرمايه مي‌گفتيد تا سال 90 ارزش بازار فرابورس 310هزار‌ميليارد ريال مي‌رسد باور نمي‌كردند حتي شايد خود من. اما در حال حاضر فرابورس جايگاه خود را در بازار سرمايه بازكرده است و فكر كنم جلوتر از برنامه هم عمل كرده‌ايم و از ابتداي سال 50 نماد جديد در فرابورس ايجاد و فعال شده است به‌نحوي كه 16 نماد در بازار پايه فرابورس، 9نماد در بازار تسهيلات مسكن و هفت نماد در بازار ابزار نوين مالي بازگشايي شد.
ضمن اينكه 18 شركت در بازار سهام فرابورس عرضه و بازگشايي شده‌اند. حالا بايد ديگران درخصوص دستاورد‌هاي فرابورس اظهارنظر كنند.
با راه‌اندازي اين بازار، شركت‌هاي بيشتري براي ورود به بازار سرمايه ترجيح دادند از كانال فرابورس وارد عمل شوند. چه عاملي باعث شده فرابورس با اقبال بيشتري مواجه شود؟
براي ورود به بورس پارامترهاي اوليه‌اي نياز است كه به طور طبيعي كمي سختگيرانه است و برخي شركت‌ها اين شرايط را ندارند و به همين دليل وارد بازار فرابورس مي‌شوند. البته اين امر الزاما به معناي پايين و ضعيف بودن وضعيت مالي آن شركت‌ها نيست. مثلا برخي سهام شناور كمي دارند و كسي مايل به عرضه نيست يا شايد تازه‌تاسيس باشند. به اعتقاد من فرابورس يك بورس بدون محدوديت محسوب مي‌شود كه بسياري از كاركردهاي بازار سرمايه را با شرايط آسان‌تر در اختيار صاحبان صنايع قرار مي‌دهد.
فرابورس به عنوان يك بازار جديد و همكار بورس اوراق بهادار، فعاليت خود را آغاز كرده اما به نظر مي‌رسد به‌تدريج عملا به رقيب بورس بدل شده. آيا فرابورس جذابيت ورود به بورس تهران را كاهش داده است؟
نه، چون بالاخره جايگاه بورس و كاركرد آن مشخص است فرابورس دامنه فعاليت گسترده‌تري دارد به‌نحوي كه پذيره‌نويسي سهام شركت‌هاي در شرف تاسيس و پذيره‌نويسي سهام ناشي از سلب حق تقدم در افزايش سرمايه بازار اوليه است كه بايد در فرابورس انجام شود، چراكه اصلا كشف قيمتي ندارد. اين در حالي است كه فضاي فعاليت دو شركت هم از نظر محيط فعاليت و هم از نظر شركت‌هاي قابل‌پذيرش كاملا مجزاست. به‌همين علت است كه بورس همه قسمت‌هاي حوزه فرابورس را مورد توجه و پوشش قرار داده است.
پس استراتژي حركت فرابورس چيست؟
آنچه مسلم است استراتژي فعاليت فرابورس با توجه به نيازمند‌ي‌هاي كنوني بازار سرمايه طراحي شده و وجود بازارهاي مختلف نيز، نياز بخش عمده‌اي از متقاضيان حضور در بازار سرمايه را فراهم كرده است. به‌عبارتي، فرابورس رقيب شركت بورس نيست بلكه بازار هدف مشخص خود را دارد.
بازاريابي مناسب يكي از راه‌هاي رسيدن به رونق است. فرابورس از اين علم براي جذب مشتريان بيشتر و معرفي قابليت‌هاي خود استفاده كرده است؟
به هر حال ما برنامه‌هاي ويژه‌اي در اين خصوص داشتيم كه جداي از حضور در نمايشگاه‌هاي تخصصي، همايش‌ها و سمينارها از روش بازاريابي مستقيم استفاده كرديم كه بازدهي مناسبي داشت. البته الزام‌هاي قانوني بند (ب) ماده ۹۹ برنامه پنجم توسعه در اين روند بي‌تاثير نبود.
بورس معتقد است تعمدا پذيرش شركت‌ها را دشوار كرده تا آنها را به سوي فرابورس سوق دهد. به‌عبارت ديگر منتظر است آنها در فرابورس راه‌وروش حضور در بازار سرمايه را تمرين كنند و بعد از پخته‌شدن راهي تالار شيشه‌اي شوند. آيا فرابورس دفتر مشق شركت‌هاي تازه‌وارد و ناشي است؟
فرابورس از شركت‌هاي خيلي بزرگي ميزباني مي‌كند كه شايد شرايط پذيرش در بورس‌هاي خارجي را هم داشته باشند اما به دليل ملاحظات سهامداران عمده، آنها ترجيح دادند وارد فرابورس شوند.
مثلا چه ملاحظاتي؟
مهم‌ترين آن مي‌تواند ميزان عرضه سهام در روز اول يا افزايش سهام شناور آزاد آن باشد.
حرفه‌اي‌هاي بازار سرمايه اميدوارند ابزارهاي تامين مالي در فرابورس امكان حضور بيشتري به‌دست آورند. فرابورس براي حضور اين ابزارها چه برنامه‌هايي داشته و دارد؟
ايجاد بازار ابزارهاي نوين مالي يكي از مهم‌ترين اقدامات در اين حوزه بود كه در فرابورس ايجاد شد. همان‌طور كه مي‌دانيد بخش قابل‌توجهي از حجم معاملات بورس‌هاي دنيا معاملات اوراق‌مشاركت است در حالي كه اين ابزار تامين مالي معاملات دست‌دومش در بانك‌ها كه نماينده بازار پول هستند انجام مي‌شود. فرابورس اين امكان را در بازار سرمايه فراهم كرد تا فرهنگ انجام معاملات دست‌دوم اوراق‌بهادار با درآمد ثابت در بازار سرمايه امكان‌پذير شود. همچنين بازار معاملات دست‌دوم حق‌تقدم تسهيلات مسكن در فرابورس ايجاد شد تا اين بازار چند‌هزار‌ميليارد ريالي سامان پيدا كند و قانونمند شود.
اوراق حق‌تقدم مسكن، فرابورس را به مركز توجه عامه مردم جذب كرده. معامله اين اوراق در فرابورس چه مزايايي به همراه دارد؟
مهم‌ترين مزيت آن اين است كه قيمت شفاف دارد و در هر كجاي ايران شما مي‌توانيد اوراق تسهيلات مسكن را با يك قيمت خريداري كنيد.
از طرفي محل دادوستد آن مشخص است و با آمدن در فرابورس با توجه به قانون توسعه ابزارها، مشمول معافيت مالياتي شد و مالكان حقوقي اين اوراق با خيال راحت اقدام به معامله آن مي‌كنند.
كساني كه به‌دنبال خريد اوراق حق‌تقدم تسهيلات مسكن هستند اين روزها از دشوار شدن مراحل خريد گله دارند. دليل طولاني شدن فرآيند خريد چيست؟
به اعتقاد من چند عامل در اين مساله موثر است؛ يكي اينكه برخي از كارگزاران فرابورس به‌دليل عدم آشنايي با اين ابزار خدمات مناسب براي خريداران اين اوراق را ارايه نمي‌دادند كه با توجه به افزايش تعداد و كارمزد كارگزاران فرابورس و ايجاد فضاي رقابتي بيشتر، اين مساله تا حدود زيادي حل شده است. نكته ديگر هم مشكلات مربوط به ارتباط الكترونيكي بين بانك و سپرده‌گذاري است كه هنوز قسمتي از اين مشكلات حل نشده است.
بازار سرمايه و فرابورس متهم است كه در قيمت خوردن سهام شركت‌ها روي نرخ‌هاي بالا در زمان بازگشايي نمادها بي‌تقصير نيست. چنين اتهامي را وارد مي‌دانيد؟
البته به‌ندرت در فرابورس اين مساله كه شما اشاره مي‌كنيد رخ داده است. اگر دقت كنيد مهم‌ترين مساله در كشف قيمت سهام شركت‌ها، عرضه و تقاضاست و فرابورس در اين مساله دخيل نيست، اگر سرمايه‌گذاران در قيمت بالا حاضر به خريد نشوند، بي‌شك قيمت سهام شركت‌ها در روز بازگشايي نماد معقول مي‌شود.
چرا در زمان بازگشايي نماد قيمت‌ها بالاتر از ارزش واقعي سهم است با توجه به اينكه تداوم همين شرايط باعث شد در اولين عرضه، سهام ذوب‌آهن اصفهان روي دست سازمان خصوصي‌سازي بماند؟
همان‌طور كه گفتم صاحب‌سهم قيمت فروش را در روز عرضه تعيين مي‌كند و در آن عرضه صاحب‌سهم دولت و نماينده آن سازمان خصوصي‌سازي بود و در قيمت عرضه آنها تاثير‌گذار بودند.
روز اولي كه فرابورس افتتاح شد، قرار بود موتور محرك اجراي اصل 44 باشد. در اين حوزه موفق بوديد؟
سال گذشته ۱۷۰۰ميليارد تومان از عرضه‌هاي سازمان خصوصي‌سازي از طريق بازار سوم فرابورس انجام شد. به‌عبارتي قسمت عمده عرضه‌ها از طريق فرابورس انجام مي‌شود البته بخشي از آن هم از طريق مزايده عرضه و فروخته شد. بازار سوم فرابورس نظمي به عرضه‌هاي خصوصي‌سازي داد، ضمن آنكه سرعت عمل هم بالاتر رفت. كماكان فرآيند در حال طي شدن است اما مي‌طلبد كه سازمان خصوصي‌سازي همكاري بيشتر و اطلاع‌رساني دقيق‌تري با فرابورس داشته باشد. امسال هم اين رقم حدود250ميليارد تومان بود. البته فرابورس دو شركت دولتي «بالاست» و «ذوب‌آهن» را هم از طريق فرابورس عرضه كرد كه اين دومي واگذاري‌اش طلسم شده بود كه فرابورس بالاخره آن را واگذار كرد.
منبع:شرق
کد خبر:
21024
تاریخ انتشار: 3 اسفند 1390 - 11:00
اتاق نیوز- سال ۹۰ به همان اندازه كه براي بازار سكه و ارز سال بازده‌هاي نجومي و رشد شگفت‌انگيز قيمت بود، براي بازار سرمايه نه رونق به همراه داشت، نه رشد شاخص و البته نه بازده قابل‌توجه. در سالي كه گذشت چرخ خصوصي‌سازي در تالار شيشه‌اي به سختي مي‌چرخيد و سهامداران كمتر از هميشه چشم‌شان به عرضه‌هاي اوليه روشن مي‌شد. به عبارت ديگر برخلاف سال ۸۹ كه بازده بيش از ۶۰درصد، بسياري را دوباره به صرافت سهامدار شدن انداخت و خيابان حافظ به محل تجمع نقدينگي سرگردان تبديل شد، در سال به آخر رسيده ۹۰ شاخص در بسياري از روزها منفي بود و بازار با وجود گزارش‌هاي گاه قابل‌توجه شركت‌ها رمق چنداني نداشت اما در همين روزهاي نه‌چندان آفتابي و در كنار تالار شيشه‌اي بورس تهران، بازار فرابورس بيش از هميشه تقلا مي‌كرد كه سهم بيشتري از بازار سرمايه را به دست بياورد.
قوانين سهل‌تر و پذيرش‌هاي آسان در بازارهاي فرابورس باعث شد تازه‌واردها براي اولين حضور خود در بازار سرمايه به سراغ فرابورس بروند. در نهايت هم عملا بازاري كه قرار بود در كنار ليگ‌برتر بورس ليگ دست‌يك براي شركت‌ها باشد به رقيبي براي بورس تهران تبديل شد. مصطفي اميدقائمي، مديرعامل فرابورس در پايان سال ۹۰ از كارنامه بازار تحت‌تولي خود رضايت دارد و انتقادهاي وارد شده از جمله گرانفروشي در هنگام بازگشايي نمادها و دشواري خريد اوراق حق تقدم تسهيلات مسكن را صحیح نمي‌داند. مشروح گفت‌وگوبا مديرعامل فرابورس را در ادامه مي‌خوانيد:
فرابورس مدت زيادي نيست كه كار خود را در بازار سرمايه آغاز كرده، به همين دليل عجيب نيست كه پتانسيل‌ها و فرصت‌هاي آن همچنان ناشناخته باشد. فرابورس چگونه بازاري است و چه فرصت‌هايي را در اختيار سرمايه‌گذاران قرار مي‌دهد؟
فرابورس بازار كارا، شفاف و قانونمندي است كه با مجوز شوراي بورس و سازمان بورس و اوراق بهادار در روز ششم مهر 88 كار خود را آغاز كرد. اما چرا بايد شركت‌ها وارد فرابورس شوند؟ اگر دقت كنيد براي ارزش‌گذاري شركت‌ها از دو روش استفاده مي‌شود؛ يكي از آنها بازار سهام و ديگري كارشناس رسمي دادگستري است كه دومي هرچند دقيق است اما گاهي اوقات محل اختلاف مي‌شود، آن‌هم به اين دليل كه توسط شخص تهيه مي‌شود اما قيمت سهام در بازار براساس مهم‌ترين اصل اقتصادي كه همان عرضه و تقاضاست به دست مي‌آيد و قيمتي رسمي محسوب شده و مبنايي براي تعيين ارزش شركت محسوب مي‌شود. اين مساله كمك شاياني به سهامداران عمده شركت‌ها در ارزيابي دارايي آنها مي‌كند يا در هر موقعيتي كه شركت‌ها نياز به ارزيابي رسمي دارند، قيمت فرابورس معتبر است. از طرفي بسياري از شركت‌هاي سهامي ايران به دلايل مختلف شرايط پذيرش در بورس را نداشتند. پس نبود يك بازار كارا براي اين شركت‌ها سبب بروز مشكل در بازار اوليه سهام شركت‌ها بود، يعني از طرفي محلي براي كشف قيمت نداشتند و از طرفي هم شرايط پذيرش در بورس را نداشتند. پس بهترين گزينه براي آنها فرابورس است اما يكي ديگر از مزيت‌هاي فرابورس اين است كه شبكه بانكي كشور، سهام شركت‌هاي پذيرفته شده در بورس يا فرابورس را به‌عنوان دارايي قابل‌قبول به‌منظور وثيقه‌گذاري و اخذ تسهيلات به رسميت مي‌شناسد؛ بنابراين سهامداران عمده و ساير سهامداران شركت‌ها مي‌توانند از طريق توثيق سهام شركت متبوع خود، اقدام به اخذ تسهيلات كنند.
پس تنها مزيت آنها در ارزش‌گذاري و وام گرفتن است؟
خير. البته همين دو موردي كه شما اشاره كرديد براي بنگاه‌هاي اقتصادي مزيت بسيار زيادي است اما ورود شركت‌ها در فرابورس مزيت‌هاي ديگري هم دارد. مثلا همين كه رسانه‌ها اخبار مربوط به بازار سهام را در رسانه خود منعكس مي‌كنند، موجب معرفي شركت به آحاد جامعه، سرمايه‌گذاران، مشتريان و ساير افراد ذي‌نفع مي‌شود. همچنين با توجه به انعكاس اطلاعات مالي شركت‌هاي پذيرفته‌شده در سايت رسمي سازمان بورس و اوراق بهادار و شركت فرابورس ايران و دسترسي عموم علاقه‌مندان به اطلاعات قابل اتكا و استانداردشده، مخاطبان شركت افزايش يافته و افراد حقيقي يا حقوقي بيشتري به سرمايه‌گذاري در شركت ترغيب مي‌شوند.
برخي باور دارند پذيرش شركت‌ها در فرابورس مانع ورود آنها به بورس مي‌شود. واقعا پذيرش آنها در فرابورس محدوديتي براي پذيرش در بورس ايجاد مي‌كند يا اينكه پذيرش در فرابورس مزيتي هم براي پذيرش آنها در بورس دارد؟
اين تفكر اشتباهي است كه در ذهن بعضي از مديران بنگاه‌ها شكل گرفته است؛ در صورتي كه اين فرآيند براي آنها ساده‌تر هم مي‌شود و حتي تاكنون دو شركت از فرابورس وارد بورس شده‌اند. با توجه به اينكه شركت‌هاي پذيرفته شده در فرابورس بخش مهمي از الزامات پذيرش در بورس را در هنگام پذيرش و انجام معاملات در فرابورس را احراز كرده‌اند، پذيرش آنها در بورس اوراق بهادار با سرعت بالاتري انجام شده و اين گروه از شركت‌ها مي‌توانند تا زمان احراز شرايط پذيرش، در فرابورس به فعاليت خود ادامه بدهند.
فرابورس با هدف تسهيل ورود شركت‌ها به بازار سرمايه و جذب تعداد بيشتري از صاحبان نقدينگي افتتاح شد. آيا در اين مدت تقريبا كم توانسته به هدف خود دست يابد؟
البته قضاوت درخصوص اينكه فرابورس موفق بوده يا خير بايد به حرفه‌اي‌ها و مشتريان بازار سرمايه محول شود. اما شما اگر نگاهي به ارزش بازار فرابورس بيندازيد، متوجه مي‌شويد كه ارزش آن از 310هزار‌ميليارد ريال فراتر رفته. من فكر مي‌كنم اگر به فعالان بازار سرمايه مي‌گفتيد تا سال 90 ارزش بازار فرابورس 310هزار‌ميليارد ريال مي‌رسد باور نمي‌كردند حتي شايد خود من. اما در حال حاضر فرابورس جايگاه خود را در بازار سرمايه بازكرده است و فكر كنم جلوتر از برنامه هم عمل كرده‌ايم و از ابتداي سال 50 نماد جديد در فرابورس ايجاد و فعال شده است به‌نحوي كه 16 نماد در بازار پايه فرابورس، 9نماد در بازار تسهيلات مسكن و هفت نماد در بازار ابزار نوين مالي بازگشايي شد.
ضمن اينكه 18 شركت در بازار سهام فرابورس عرضه و بازگشايي شده‌اند. حالا بايد ديگران درخصوص دستاورد‌هاي فرابورس اظهارنظر كنند.
با راه‌اندازي اين بازار، شركت‌هاي بيشتري براي ورود به بازار سرمايه ترجيح دادند از كانال فرابورس وارد عمل شوند. چه عاملي باعث شده فرابورس با اقبال بيشتري مواجه شود؟
براي ورود به بورس پارامترهاي اوليه‌اي نياز است كه به طور طبيعي كمي سختگيرانه است و برخي شركت‌ها اين شرايط را ندارند و به همين دليل وارد بازار فرابورس مي‌شوند. البته اين امر الزاما به معناي پايين و ضعيف بودن وضعيت مالي آن شركت‌ها نيست. مثلا برخي سهام شناور كمي دارند و كسي مايل به عرضه نيست يا شايد تازه‌تاسيس باشند. به اعتقاد من فرابورس يك بورس بدون محدوديت محسوب مي‌شود كه بسياري از كاركردهاي بازار سرمايه را با شرايط آسان‌تر در اختيار صاحبان صنايع قرار مي‌دهد.
فرابورس به عنوان يك بازار جديد و همكار بورس اوراق بهادار، فعاليت خود را آغاز كرده اما به نظر مي‌رسد به‌تدريج عملا به رقيب بورس بدل شده. آيا فرابورس جذابيت ورود به بورس تهران را كاهش داده است؟
نه، چون بالاخره جايگاه بورس و كاركرد آن مشخص است فرابورس دامنه فعاليت گسترده‌تري دارد به‌نحوي كه پذيره‌نويسي سهام شركت‌هاي در شرف تاسيس و پذيره‌نويسي سهام ناشي از سلب حق تقدم در افزايش سرمايه بازار اوليه است كه بايد در فرابورس انجام شود، چراكه اصلا كشف قيمتي ندارد. اين در حالي است كه فضاي فعاليت دو شركت هم از نظر محيط فعاليت و هم از نظر شركت‌هاي قابل‌پذيرش كاملا مجزاست. به‌همين علت است كه بورس همه قسمت‌هاي حوزه فرابورس را مورد توجه و پوشش قرار داده است.
پس استراتژي حركت فرابورس چيست؟
آنچه مسلم است استراتژي فعاليت فرابورس با توجه به نيازمند‌ي‌هاي كنوني بازار سرمايه طراحي شده و وجود بازارهاي مختلف نيز، نياز بخش عمده‌اي از متقاضيان حضور در بازار سرمايه را فراهم كرده است. به‌عبارتي، فرابورس رقيب شركت بورس نيست بلكه بازار هدف مشخص خود را دارد.
بازاريابي مناسب يكي از راه‌هاي رسيدن به رونق است. فرابورس از اين علم براي جذب مشتريان بيشتر و معرفي قابليت‌هاي خود استفاده كرده است؟
به هر حال ما برنامه‌هاي ويژه‌اي در اين خصوص داشتيم كه جداي از حضور در نمايشگاه‌هاي تخصصي، همايش‌ها و سمينارها از روش بازاريابي مستقيم استفاده كرديم كه بازدهي مناسبي داشت. البته الزام‌هاي قانوني بند (ب) ماده ۹۹ برنامه پنجم توسعه در اين روند بي‌تاثير نبود.
بورس معتقد است تعمدا پذيرش شركت‌ها را دشوار كرده تا آنها را به سوي فرابورس سوق دهد. به‌عبارت ديگر منتظر است آنها در فرابورس راه‌وروش حضور در بازار سرمايه را تمرين كنند و بعد از پخته‌شدن راهي تالار شيشه‌اي شوند. آيا فرابورس دفتر مشق شركت‌هاي تازه‌وارد و ناشي است؟
فرابورس از شركت‌هاي خيلي بزرگي ميزباني مي‌كند كه شايد شرايط پذيرش در بورس‌هاي خارجي را هم داشته باشند اما به دليل ملاحظات سهامداران عمده، آنها ترجيح دادند وارد فرابورس شوند.
مثلا چه ملاحظاتي؟
مهم‌ترين آن مي‌تواند ميزان عرضه سهام در روز اول يا افزايش سهام شناور آزاد آن باشد.
حرفه‌اي‌هاي بازار سرمايه اميدوارند ابزارهاي تامين مالي در فرابورس امكان حضور بيشتري به‌دست آورند. فرابورس براي حضور اين ابزارها چه برنامه‌هايي داشته و دارد؟
ايجاد بازار ابزارهاي نوين مالي يكي از مهم‌ترين اقدامات در اين حوزه بود كه در فرابورس ايجاد شد. همان‌طور كه مي‌دانيد بخش قابل‌توجهي از حجم معاملات بورس‌هاي دنيا معاملات اوراق‌مشاركت است در حالي كه اين ابزار تامين مالي معاملات دست‌دومش در بانك‌ها كه نماينده بازار پول هستند انجام مي‌شود. فرابورس اين امكان را در بازار سرمايه فراهم كرد تا فرهنگ انجام معاملات دست‌دوم اوراق‌بهادار با درآمد ثابت در بازار سرمايه امكان‌پذير شود. همچنين بازار معاملات دست‌دوم حق‌تقدم تسهيلات مسكن در فرابورس ايجاد شد تا اين بازار چند‌هزار‌ميليارد ريالي سامان پيدا كند و قانونمند شود.
اوراق حق‌تقدم مسكن، فرابورس را به مركز توجه عامه مردم جذب كرده. معامله اين اوراق در فرابورس چه مزايايي به همراه دارد؟
مهم‌ترين مزيت آن اين است كه قيمت شفاف دارد و در هر كجاي ايران شما مي‌توانيد اوراق تسهيلات مسكن را با يك قيمت خريداري كنيد.
از طرفي محل دادوستد آن مشخص است و با آمدن در فرابورس با توجه به قانون توسعه ابزارها، مشمول معافيت مالياتي شد و مالكان حقوقي اين اوراق با خيال راحت اقدام به معامله آن مي‌كنند.
كساني كه به‌دنبال خريد اوراق حق‌تقدم تسهيلات مسكن هستند اين روزها از دشوار شدن مراحل خريد گله دارند. دليل طولاني شدن فرآيند خريد چيست؟
به اعتقاد من چند عامل در اين مساله موثر است؛ يكي اينكه برخي از كارگزاران فرابورس به‌دليل عدم آشنايي با اين ابزار خدمات مناسب براي خريداران اين اوراق را ارايه نمي‌دادند كه با توجه به افزايش تعداد و كارمزد كارگزاران فرابورس و ايجاد فضاي رقابتي بيشتر، اين مساله تا حدود زيادي حل شده است. نكته ديگر هم مشكلات مربوط به ارتباط الكترونيكي بين بانك و سپرده‌گذاري است كه هنوز قسمتي از اين مشكلات حل نشده است.
بازار سرمايه و فرابورس متهم است كه در قيمت خوردن سهام شركت‌ها روي نرخ‌هاي بالا در زمان بازگشايي نمادها بي‌تقصير نيست. چنين اتهامي را وارد مي‌دانيد؟
البته به‌ندرت در فرابورس اين مساله كه شما اشاره مي‌كنيد رخ داده است. اگر دقت كنيد مهم‌ترين مساله در كشف قيمت سهام شركت‌ها، عرضه و تقاضاست و فرابورس در اين مساله دخيل نيست، اگر سرمايه‌گذاران در قيمت بالا حاضر به خريد نشوند، بي‌شك قيمت سهام شركت‌ها در روز بازگشايي نماد معقول مي‌شود.
چرا در زمان بازگشايي نماد قيمت‌ها بالاتر از ارزش واقعي سهم است با توجه به اينكه تداوم همين شرايط باعث شد در اولين عرضه، سهام ذوب‌آهن اصفهان روي دست سازمان خصوصي‌سازي بماند؟
همان‌طور كه گفتم صاحب‌سهم قيمت فروش را در روز عرضه تعيين مي‌كند و در آن عرضه صاحب‌سهم دولت و نماينده آن سازمان خصوصي‌سازي بود و در قيمت عرضه آنها تاثير‌گذار بودند.
روز اولي كه فرابورس افتتاح شد، قرار بود موتور محرك اجراي اصل 44 باشد. در اين حوزه موفق بوديد؟
سال گذشته ۱۷۰۰ميليارد تومان از عرضه‌هاي سازمان خصوصي‌سازي از طريق بازار سوم فرابورس انجام شد. به‌عبارتي قسمت عمده عرضه‌ها از طريق فرابورس انجام مي‌شود البته بخشي از آن هم از طريق مزايده عرضه و فروخته شد. بازار سوم فرابورس نظمي به عرضه‌هاي خصوصي‌سازي داد، ضمن آنكه سرعت عمل هم بالاتر رفت. كماكان فرآيند در حال طي شدن است اما مي‌طلبد كه سازمان خصوصي‌سازي همكاري بيشتر و اطلاع‌رساني دقيق‌تري با فرابورس داشته باشد. امسال هم اين رقم حدود250ميليارد تومان بود. البته فرابورس دو شركت دولتي «بالاست» و «ذوب‌آهن» را هم از طريق فرابورس عرضه كرد كه اين دومي واگذاري‌اش طلسم شده بود كه فرابورس بالاخره آن را واگذار كرد.
منبع:شرق
