برای تحقق افزایش صادرات به طورقطع از یک سو نیازمند تولید محصولات کیفی و دارای قدرت رقابت‌پذیری هستیم و از سوی دیگر باید از صادرکنندگان حمایت‌های لازم به عمل بیاید تا بتوانند با انگیزه بیشتری در این مسیر گام برداشته و برای ماندگاری در بازار تلاش کنند. پیش از این؛ پرداخت جوایز صادراتی تنها راهکار حمایت از صادرکنندگان بود اما به‌دلیل تحریم‌ها و کاهش درآمدهای ارزی کشور؛ دولت دیگر قادر به پرداخت جوایز به صادرکنندگان نبود بنابراین در سال‌های اخیر؛ جوایز صادراتی پرداخت نشد و همین امر منجر به بروز گلایه‌هایی از سوی صادرکنندگان شد. ابراهیم جمیلی، عضو پیشین هیات‌رییسه اتاق بازرگانی ایران با تاکید بر ضرورت حمایت دولت از تولید و صادرات به موازات یکدیگر اظهار می‌کند: در شرایط کنونی فقط بر مقوله حمایت از تولیدکنندگان تاکید می‌شود و این در حالی است که برای تداوم روند تولید نیازمند حمایت از صادرات و افزایش صادرات غیرنفتی در کشور هستیم. این فعال اقتصادی با تاکید بر ضرورت حمایت از صادرکنندگان می‌گوید: ما برای حمایت از صادرات نیازمند داشتن یک تعریف دقیق از جغرافیای صادراتی کشور هستیم. وی با تاکید بر ضرورت پرداختن جوایز صادراتی به صادرکنندگان کالاهای غیرنفتی کشور تصریح می‌کند: در شرایط کنونی، کالاهای ما به‌دلیل بالابودن قیمت تمام‌شده از قدرت رقابت‌پذیری مناسبی برخوردار نیستند بنابراین اگر جوایز صادراتی به آنان پرداخت شود بخشی از هزینه‌های تولیدکنندگان پوشش داده شده و قیمت تمام شده آنها را در بازارهای جهانی رقابت‌پذیر می‌کند. حمایت‌های نقدی و غیرنقدی همچنین مسعود دانشمند نیز بر این باور است که باید از صادرکنندگان حمایت کرد اما این حمایت‌ها می‌تواند به دو شکل نقدی و غیرنقدی باشد. عضو پیشین هیات‌رییسه اتاق بازرگانی ایران اظهار می‌کند: در کنار پرداخت جوایز صادراتی به صادرکنندگان می‌توان از راهکار دیگری برای حمایت از آنان استفاده کرد. این فعال اقتصادی تصریح می‌کند: در کنار پرداخت جوایز صادراتی می‌توان با تامین و پرداخت بخشی از هزینه‌های صادرکنندگان ازجمله هزینه حضور در نمایشگاه‌ها و حضور در بازارهای خارجی برای بازاریابی از صادرکنندگان حمایت کرد. حذف جوایز صادراتی اما این روزها وزارت صنعت، معدن و تجارت به‌دنبال راهکار جدیدی برای حمایت از صادرات است تا جایی که بتواند فقط از صادرکنندگان واقعی حمایت کند زیرا مسئولان بر این باور هستند که با پرداخت جوایز صادراتی؛ بسیاری از صادرکنندگان غیرواقعی نیز مشمول دریافت جوایز صادراتی می‌شوند بنابراین باید راه‌حلی برای تشخیص صادرکنندگان واقعی از غیرواقعی وجود داشته باشد. تلاش برای حمایت از صادرکنندگان واقعی موجب شده تا طرح پرداخت تسهیلات به صادرکنندگان کالاهای غیرنفتی اجرا شود.
محمدرضا مودودی، مشاور وزیر صنعت، معدن و تجارت درباره پرداخت تسهیلات به صادرکنندگان و جزئیات اجرای این طرح می‌گوید: صادرکنندگانی مشمول دریافت تسهیلات می‌شوند که از بدنه بخش خصوصی باشند به این معنا که وابسته به شرکت‌های دولتی نباشند. وی یکی دیگر از شروط پرداخت تسهیلات به صادرکنندگان را ایجاد ارزش‌افزوده در کالاهای صادراتی دانسته و اظهار می‌کند: به‌طور قطع افرادی که صادرکننده کالاهای نفتی، پتروشیمی و مواد معدنی هستند مشمول دریافت تسهیلات نمی‌شوند زیرا این گروه کالایی دارای ارزش افزوده کمتری نسبت به کالاهای غیرنفتی هستند.
مشاور وزیر صنعت، معدن و تجارت درباره زمان اجرای طرح پرداخت تسهیلات به صادرکنندگان و بانک‌های عامل برای پرداخت تسهیلات به صادرکنندگان می‌افزاید: بانک توسعه صادرات به عنوان بانک عامل برای پرداخت تسهیلات به صادرکنندگان شناخته شده اما به آن معنا نیست که سایر بانک‌ها نمی‌توانند در پرداخت تسهیلات به صادرکنندگان مشارکت داشته باشند. مودودی ادامه می‌دهد: صادرکنندگانی که در گروه کالاهای غیرنفتی فعالیت دارند می‌توانند به تمامی بانک‌های عامل سراسر کشور مراجعه کرده و نسبت به دریافت این تسهیلات اقدام کنند. مشاور وزیر صنعت، معدن و تجارت تصریح می‌کند: متقاضیان دریافت تسهیلات می‌توانند به بانک‌های عامل مراجعه کرده و پس از اعلام تقاضا و دریافت وام به سازمان توسعه تجارت برای دریافت مدارک مورد نیاز در راستای اثبات صادرکننده کالاهای غیرنفتی بودن مراجعه کرده و تاییدیه مورد نظر را دریافت کنند. وی خاطرنشان می‌کند: پرداخت تسهیلات به صادرکنندگان در قالب کمک‌های یارانه‌های و کمک سود تسهیلات است تا جایی که اگر صادرکنندگان نسبت به دریافت تسهیلات اقدام کنند، از سوی وزارت صنعت، معدن و تجارت تا سقف ۶ درصد از سود این تسهیلات به صادرکنندگان پرداخت خواهد شد. به‌عنوان مثال اگر صادرکننده‌ای از بانک عامل تسهیلات با سود ۲۱درصد دریافت کند، ۶درصد از سود این تسهیلات از سوی وزارت صنعت، معدن و تجارت به بانک پرداخت خواهد شد. مودودی درباره منابع پرداخت تسهیلات به صادرکنندگان اظهار می‌کند: درحال‌حاضر سازمان مدیریت و برنامه‌ریزی، ۲۰۰میلیارد تومان برای پرداخت این تسهیلات برای حوزه تجارت در نظر گرفته است. البته بر مبنای این میزان منابع، تا سقف ۳هزار و ۴۰۰میلیارد تومان تسهیلات می‌تواند در اختیار صادرکنندگان قرار بگیرد. مشاور وزیر صنعت، معدن و تجارت با بیان این مطلب که صادرکنندگان از همین هفته می‌توانند برای دریافت تسهیلات به بانک‌های عامل مراجعه کنند، می‌افزاید: تسهیلات صادرات مشمول تمام صادرکنندگانی که از ابتدای سال‌جاری نسبت به دریافت تسهیلات اقدام کرده‌اند، می‌شود اما به شرط اینکه موعد سررسید اقساط آنان فرا نرسیده باشد. وی در واکنش به گلایه صادرکنندگان نسبت به حمایت نکردن دولت از آنان اظهار می‌کند: به‌طور قطع مسئولان نسبت به امر صادرات و صادرکنندگان بی‌توجه نبوده و نیستند. ما یکی از کشورهایی هستیم که زمینه تسهیلات را مهیا کرده است و در این راستا هزینه‌هایی که به صادرکنندگان تحمیل می‌شود را یا حذف کرده و یا به شدت کاهش می‌دهیم. تا جایی که از صادرکنندگان مالیات بر ارزش‌افزوده و عوارض دریافت نمی‌شود بنابراین تمام تلاش خود را به کار بسته‌ایم که از صادرکنندگان حمایت‌های لازم را به عمل بیاوریم.
مودودی با بیان این مطلب که متاسفانه صادرکنندگان ما به حمایت عادت کرده‌اند، تصریح می‌کند: به طورقطع حمایت مغایر با رقابت است. رشد اقتصادی که در دنیا حاصل شده، مرهون رقابت است. مشاور وزیر صنعت، معدن و تجارت با بیان این مطلب که شرایط فعلی برای صادرکنندگان کشور، شرایط ناعادلانه‌ای است، یادآوری می‌کند: پرداخت تسهیلات به صادرکنندگان یکی از راهکارهای ایجاد تحریک در بازار است اما به‌طور قطع صادرکنندگان نباید از ما انتظار داشته باشند که تمام هزینه‌های صادراتی آنها را بپردازیم. وی ابراز می‌کند: طرح پرداخت تسهیلات به صادرکنندگان جایگزین پرداخت جوایز صادراتی می‌شود. البته این اقدام با هدف شناسایی صادرکنندگان واقعی انجام می‌شود زیرا برخی فقط خواستار استفاده از ظرفیت‌های حمایتی دولت برای صادرات هستند.
مودودی تاکید می‌کند: سیاست پرداخت جوایز صادراتی، سیاست اثربخشی نبود و منجر به افزایش صادرات غیرنفتی کشور نشد بنابراین طرح تسهیلات صادراتی را وارد مرحله اجرایی کردیم تا صادرکنندگان واقعی به میدان بیایند. مشاور وزیر صنعت، معدن و تجارت ابراز می‌کند: براساس آمارهای به‌دست آمده؛ ۷۲درصد کل صادرات کشور را ۳۶۲ شرکت انجام می‌دهند که فقط ۳۰درصد این شرکت‌ها در بخش صادرات غیرنفتی فعالیت می‌کنند. اما زمانی که بحث جوایز صادراتی مطرح می‌شود شاهد ظهور تعداد انبوهی صادرکننده هستیم. بخش تولید و صادرات دو بخش مکمل یکدیگر برای دستیابی به رشد و توسعه اقتصادی هستند. به‌طور قطع با توجه به مشکلاتی که ایران در روابط بین‌المللی داشته و همچنین بحث کیفیت کالاهای صادراتی و قیمت تمام‌شده محصولات، این روزها صادرکنندگان قدرت رقابت‌پذیری خود را در بازارهای هدف از دست داده و نیازمند حمایت از سوی مسئولان و دولتمردان هستند. اما باید به این نکته توجه داشت که در مسیر حمایت از صادرکنندگان نباید امکان سوء استفاده برای برخی افراد مهیا شود. با توجه به سوء استفاده‌هایی که از جوایز صادراتی انجام شد، وزارت صنعت، معدن و تجارت راهکاری اندیشیده تا از یک سو از صادرکنندگان واقعی حمایت کرده و از سوی دیگر مسیر رشد صادرات غیرنفتی کشور را مهیا کند.
منبع: گسترش صمت
