
وزير نفت در گفتوگو با شبكه الجزيره، موضع تازهاي گرفته است. سردار رستم قاسمي در حاشيه اجلاس مجمع كشورهاي صادركننده گاز به اين شبكه قطري گفته است: «در حال حاضر هيچ نيازي به استفاده از نفت بهعنوان ابزار سياسي نداريم اما در شرايطي كه ما مجبور شويم و چنين كاري را ضروري بدانيم از آن بهعنوان ابزار استفاده خواهيم كرد.» طرح موضوع استفاده ايران از نفت بهعنوان يك «سلاح سياسي» ميتواند براي ايران هزينه داشته باشد، مصرفكنندگان را نسبت به تامين نفت از ايران بياعتماد كند و بازارهاي ما را به مخاطره بيندازد.
هرچند سردار قاسمي فعلا استفاده از نفت بهعنوان ابزار سياسي را لازم ندانسته اما هشدار داده است: «هرگونه توقف صادرات نفت ايران، مشكلات جدياي براي بازار جهاني نفت ايجاد خواهد كرد.» كمترين احساس بياعتمادي نسبت به ايران براي تامين امنيت عرضه نفت، نه تنها كمكي به منافع كشور نميكند بلكه آن را تحتالشعاع قرار ميدهد. تمام وزراي نفت قبل از قاسمي، بر عدم استفاده سياسي از نفت بهعنوان يك سلاح تاكيد كردهاند.
نوذري: رقبا از این فرصت استفاده میکنند
غلامحسين نوذري، دومين وزير نفت كابينه اول احمدينژاد بود. در دوره وزارتش اوضاع نفت كمي آرام و سياست نزديكي اوپكيها دنبال شد. او سالها نماينده مجلس هم بوده و جريانات بينالمللي را ميشناسد. شرق از وزير «سابق» نفت ميپرسد:
آقاي نوذري، بهنظر شما استفاده از نفت بهعنوان «سلاح سياسي» كار درستي است؟
خير. درست نيست. ما حدود دو تا 3/2 ميليون بشكه در روز صادرات نفت داريم. عمده مشتريان نفت ايران هم كشورهاي آسيايي نظير ژاپن و چين، هند و كرهجنوبي هستند. به نظرم ما بايد بهعنوان دومين كشور صادركننده اوپك، بهدنبال ثبات بازار باشيم و به مصرفكنندگان اطمينان دهيم كه آنها ميتوانند براي تامين نيازهاي انرژي خود به ايران تكيه كنند.
مطرحكردن بحث امكان استفاده از نفت بهعنوان سلاح يا ابزار سياسي آيا نميتواند موجب به مخاطرهافتادن بازارهاي نفتي ايران شود؟
همین طوراست، اگر ما وارد جدال نفتي شويم ممكن است رقبا از اين فرصت استفاده كنند و سهم بازار ما را بگيرند. در اين صورت بازپس گرفتن دوباره سهم بازار كار راحتي نيست .
وزير اسبق نفت ضمن تاكيد بر استراتژيك بودن كالاي نفت ميگويد: «اگرچه نفت يك كالاي استراتژيك و داراي بار سياسي است ولي به لحاظ بار سنگيني كه دارد بايد به عنوان آخرين ابزار، مورد توجه قرار گيرد. تا زماني كه راه گفتوگو و مذاكره باز است نبايد بحث استفاده از نفت به عنوان يك ابزار سياسي را مطرح كرد.» نوذري به نكته مهم ديگري اشاره ميكند: «بايد توجه داشت كه اقتصاد ايران و ساخت زيربناهاي ما نيازمند پول نفت است.» وي در دوره جنگ تحميلي، سالها در مناطق نفتخيز جنوب حضور داشته است. اين جملات نوذري قابل توجه است: «در زمان جنگ تحميلي، هم صدام و هم غرب به دنبال اين بودند كه صادرات نفت ما قطع شود اما جهان شاهد آن بود كه حتي در دوره جنگ نظامي، عليرغم تجهيز ارتش عراق به انواع سلاحها مانند موشكهاي اگزوزت و بمبارانهاي پيدرپي، ايران اجازه نداد كه صادرات نفتش قطع شود.» و بعد به صراحت ميگويد:حالا ما نبايد در دوره مذاكرات سياسي، بحث احتمال توقف صادرات نفت ايران مطرح و بر استفاده از سلاح نفتي تاكيد كنيم. ما نبايد وارد اين بازي شويم حتي اگر ديگران ما را تشويق و ترغيب كنند.
قمصري: نفت را به عنوان ابزار سیاسی استفاده نکردهایم
نفت ايران با امضاي محسن قمصري به فروش ميرسد. او مدير امور بينالملل شركت ملي نفت استازاو می خواهیم تا در گفتگوییکوتاه درباره استفاده از نفت به عنوان «ابزار سياسي» اظهارنظر كند:
آقاي قمصري، جنابعالي به عنوان مسوول فروش نفت ايران بفرماييد كه آيا ايران ميتواند از نفت بهعنوان ابزاري سياسي استفاده كند؟
مااز نفت نمی توانیم به عنوان ابزار سیاسی استفاده کنیم تصميمگيري در اين خصوص در اختيار مديران عاليرتبه كشور و وزارت نفت است.
آيا اساسا امكان استفاده از نفت به عنوان ابزار سياسي وجود دارد؟ چون همواره تاكيد شده كه نفت يك كالاي استراتژيك اقتصادي است. اگر بحث استفاده از نفت به عنوان ابزار سياسي مطرح شود آيا دنيا هم با آن به صورت سياسي رفتار نخواهد كرد؟
شواهد تاريخي نشان ميدهد كه در برخي مواقع از نفت به عنوان ابزار سياسي استفاده شده است. منتها اگر از نفت به عنوان ابزار سياسي استفاده شود، بايد عدمالنفعها هم در نظر گرفته شود. به طور مثال تحريمها عليه صنعت نفت ايران يك ابزار سياسي است كه غرب به كار گرفته.
منظور ما از ابزار سياسي همان استفاده «سلاح نفتي» در تعاملات سياسي است، نظر شما چيست؟
گاهي از ابزارهاي اقتصادي به عنوان سلاح استفاده ميشود. شما نمونه تحريمها را ميبينيد.
آيا فكر نميكنيد طرح نظريه امكان استفاده از ابزار سياسي ميتواند تاثير منفي بر نفت ايران بگذارد؟ به عبارتي دنيا به دنبال جايگزيني نفت ايران باشد؟
ما هنوز از نفت ايران به عنوان ابزار سياسي استفاده نكردهايم كه بخواهد اين مسايل مطرح شود.
وضعيت عرضه و تقاضاي نفت را در حال حاضر چگونه ميبينيد؟
به نظرم عرضه و تقاضا تقريبا متناسب است.
ماه آينده اجلاس اوپك به رياست ايران برگزار خواهد شد. به نظر شما تا برگزاري اجلاس اوپك قيمتهاي نفت در چه حدي خواهد بود؟
بازار نفت به طور كلي براي نفت خامهايي شبيه نفت ما كه عمدتا ترش است، بازار سالمي است.
تركان: به تامین انرژی جهان متعهدیم
تا پيش از رستم قاسمي، وزراي نفت ايران همواره بر عدم استفاده از نفت به عنوان يك سلاح سياسي تاكيد ميكردند. اكبر تركان كه روزگاري هم وزيردفاع برده و هم معاون برنامهريزي وزارت نفت بود. بهخوبي شرايط بازي در صحنه نفت را ميداند. وي در گفتوگو با «شرق» جملات سياستمدارانهاي ميگويد: «جمهوري اسلامي ايران، همانطور كه خود را نسبت به امنيت خليجفارس متعهد ميداند درباره امنيت انرژي جهان نيز متعهد است.» اين جملات تركان يعني اينكه نبايد به جهان اعلام كنيم كه احتمال توقف عرضه نفت از سوي ايران وجود دارد: «قدرتهاي جهاني با حضور در خليجفارس، امنيت اين منطقه را به خطر انداختهاند وگرنه ما خودمان را به تامين امنيت انرژي جهان متعهد ميدانيم. آمريكاييها ميخواهند بين مهمترين اعضاي اوپك روابط مغشوشي ايجاد كنند.» معاون اسبق وزارت نفت ادعاي طرح ترور سفير عربستان در واشنگتن را سندي براي گفتار خود عنوان ميكند: «ما نسبت به اوپك خودمان را مسوول و اوپك را مهمترين سازمان جهانسومي ميدانيم كه بدون حضور كشورهاي غربي شكل گرفته است.» تركان مدام بر اين نكته تاكيد ميكند كه ايران و عربستان خود را متعهد به تامين امنيت انرژي دنيا ميدانند: «قدرتهاي جهاني همانطور كه با حضورشان امنيت خليجفارس را تهديد كرده، امنيت تامين انرژي را هم دچار مشكل كردهاند.» تامين امنيت انرژي براي دنيا حياتي است. ما حتي تا آخرين روزهاي جنگ هم اعلام كرديم كه خود را نسبت به تامين انرژي دنيا متعهد ميدانيم و در حقيقت آنها با ناامن كردن منطقه، امنيت انرژي را به مخاطره خواهند انداخت.
منبع :شرق