اتاق نیوز: خانه خریدن دردسر همیشگی جویندگان مسکن در ایران بوده است. تجربه سال‌های گذشته نشان می‌دهد، دولت‌ها نیز همواره بازنده اجرای سیاست‌های مسکن برای خانه‌دار شدن اقشار ضعیف و کم درآمد جامعه بوده‌اند.
چه بسا سیاست‌های تامین مالی که از سال 85 تا کنون در کشور به اجرا درآمده سخت‌تر شدن خرید خانه در ایران را منجر شده است. سوال است چرا سیاست‌های تامین مالی مسکن در ایران شکست می‌خورند؟ آمارها بهترمی‌توانند پاسخ این پرسش را بدهند. سال 85 ، یک‌سال پس از روی کار آمدن دولت محمود احمدی‌نژاد بود که زمزمه‌های پرداخت وام 18 میلیون تومانی مسکن در کشور آغاز شد.
آن زمان محمد سعیدی‌کیا، وزیر مسکن (راه و شهرسازی ) بود.در همان مقطع تبلیغات گسترده‌ای هم در ستایش این اقدام دولت برای خانه‌دار شدن اقشار ضعیف صورت گرفت اما نتیجه چه شد؟ به دلیل عدم دسترسی به آمار نیازمندان واقعی دریافت وام مسکن حدود دو میلیون متقاضی موفق به دریافت وام نشدند. افرادی این وام را دریافت کردند که به فکر سودآوری بودند و بازار خرید و فروش وام‌های مسکن را به راه انداختند.
بعدها این وام به 25 میلیون تومان افزایش پیدا کرد و داستان‌هایی طبق در خصوص بازپرداخت این وام‌ها وجود داشت. به گفته کارشناسان مسکن، در همه کشورهای دنیا هم دولت‌ها تلاش دارند با پرداخت وام، بستر افزایش قدرت خرید متقاضیان مسکن را افزایش دهند. هرچند فرق عمده پرداخت وام در این کشورها با ایران آن است که حداقل 70 درصد هزینه مسکن با وام تامین می‌شود. اما در ایران اگر متوسط قیمت مسکن را 2 میلیون تومان هم در نظر بگیریم.
(در پایین شهر) وام 80 میلیونی که به تازگی اعلام شده است تنها 20 تا 30 درصد هزینه تامین مسکن را پوشش می‌دهد.کارشناسان اقتصادی بر این باورند که شرایط بد اقتصادی در ایران سیاست‌های خوبی را مانند تامین مالی متقاضیان مسکن را خنثی می‌کند. مشکل ریشه در اقتصاد بیمار ایران دارد.
در آخرین اخبار گفته شده بانک‌ها توان پرداخت همین وام‌های 40، 60 و 80 میلیون تومانی مسکن را هم ندارند. مسئولان و سیاست‌گذاران باید به این پرسش اساسی پاسخ دهند که چرا بعد از اعلام و ایجاد تقاضای روانی در جامعه تازه میزان نقدینگی مورد نیاز برای تامین این وام‌ها را سنجیده‌اند چرا که معاون اقتصادی بانک مرکزی گفته است: بانک مرکزی دستورالعملی را ابلاغ کرده که در آن بانک‌ها مجاز به پرداخت تسهیلات مسکن هستند اما هیچ تکلیفی به بانک‌ها ابلاغ نشده و تنها اعلام رفع انحصار بانک مسکن از سوی شورای پول و اعتبار مطرح بوده است.
پیمان قربانی در خصوص ممنوعیت پرداخت وام ۶۰میلیونی خرید و ساخت مسکن از سوی بانک‌های تجاری (غیر از بانک مسکن) به دلیل داشتن بدهی به بانک مرکزی اظهار کرد: بانک مرکزی اعلام کرده است بانک‌ها می‌توانند از محل منابع داخلی خود وام خرید مسکن را با شرایط مذکور در مصوبه شورای پول و اعتبار پرداخت کنند و هیچ گونه ممنوعیت مجددی در این رابطه اعلام نشده است.
مصائب وام 35 میلیون تومانی
سال 92 بود که بعد از چند سال ثبات مبلغ وام مسکن و با توجه به تغییرات اقتصادی و رشد تورم در سال‌های اخیر پیشنهاد بانک مسکن برای افزایش رقم وام از 18 میلیون تومان در شورای پول و اعتبار به تصویب رسید و میزان وام مسکن حدود دو برابر شده و به 35 میلیون تومان رسید.
اما این افزایش هم از سودهای سنگین جانماند و جدول اقساط بازپرداخت نشان داد که مشتری باید برای گرفتن وام 35 میلیون تومانی آن‌هم در شرایطی که قیمت هر متر خانه چندین برابر شده بود و این میزان وام چندان هم قابل توجه نبود بیش از 70 میلیون تومان باز می‌گرداند. بر این اساس گیرنده تسهیلات 35 میلیونی با سود 15 درصد ، در 12 سال و به روش ساده باید ماهانه حدود 520 هزار تومان، سودی بیش از 40 میلیون تومان و در مجموع بیش از 75میلیون تومان بازگرداند.
همچنین زوجین که وام 50 میلیون تومانی به آنها تعلق می‌گیرد باید در 12 سال با سود 15 درصد ماهیانه 750هزار تومان قسط پرداخته و در پایان با پرداخت 58 میلیون تومان سود حدود 108 میلیون تومان را به عنوان اصل و سود وام دریافتی به بانک بپردازند.
بگذریم از اینکه در دولت احمدی‌نژاد مسکن مهر هم به عنوان یکی از افتخارات این دولت معرفی شد اما کم در خبرها نخواندیم که چه بلایی بر سر ثبت‌نام کنندگان مسکن مهر آمد، از کلاهبرداری تعاونی‌ها گرفته تا تحویل خانه‌ها بدون آب، برق و گاز. شاید زمان آن رسیده باشد که سیاست گذاران در حوزه مسکن به جای آزمون و خطا راه دیگری برای خانه‌دار شدن افرادی که دیگر از خانه به دوشی به ستوه آمده‌اند، پیدا کنند.
چگونه با وام 60 میلیونی خانه دار شویم؟!
یک کارشناس مسکن گفت: اگر یک سازمان واسط دولتی بتواند با ایجاد مکانیزمی‌وام 60 میلیون تومانی را به تولیدکنندگان بدهد و خانه را به دست مردم برساند، قیمت مسکن حالت واقعی و مهندسی به خود می‌گیرد و مردم خانه‌دار می‌شوند. ابوالحسن میرعمادی در گفت‌وگو با ایسنا اظهار کرد: این فرآیند به این صورت است که زمین توسط ارگان‌های دولتی به تولیدکنندگان واقعی ارائه شود و پس از تکمیل ساخت، دولت خانه را به متقاضی تحویل دهد.
وام نیز به مسکن داده شود، نه به شخص. حسن این کار این است که پول به بخش مهندسی می‌رود و مسکن از حالت کالایی خارج می‌شود. وی افزود: لازمه این امر ایجاد ساز و کاری برای سوق دادن پول به سمت فرآیند مهندسی است. در حال حاضر بساز بفروش‌های ما متخصص نیستند. مهندسان هم که سرمایه ندارند. لذا سرمایه‌داران با هدف سود، مهندسان را با دستمزدهای پایین به کار می‌گیرند. در نتیجه کیفیت پایین می‌آید و قیمت‌ها بالا می‌رود.
این کارشناس مسکن با بیان اینکه حدود نیمی‌از قیمت خانه در ایران، حبابی است که توسط سرمایه‌گذاران بر این بخش حاکم شده، گفت: دو راهکار خرید فوری و پیش‌خرید در مکانیزم پیشنهادی خود ارائه می‌کنم. راه اول این است که نصف قیمت خانه را دولت وام و نصف دیگر را خود مردم بدهند و خانه را تحویل بگیرند. وی ادامه داد: راه دوم برای افرادی که پول ندارند این است که طی یک قرارداد 6،5 ساله، متقاضی نصف مبلغ خانه را طی اقساطی برای خرید متراژ مشخصی از خانه بپردازد. هنگام دریافت خانه نیز نصف مبلغ را دولت وام بدهد و خانه تحویل متقاضی شود.
حسن این کار این است که با توجه به تورم، قدرت خرید مردم کم نمی‌شود؛ چرا که هر ساله مبلغی را برای خرید متراژ مشخصی پرداخت کرده‌اند. این کارشناس مسکن با اشاره به وام 60 میلیونی خرید مسکن که اخیرا تصویب شده، گفت: این مبلغ به هیچ وجه جوابگو نیست. هم اکنون قیمت یک واحد 60 متری 180 میلیون تومان است و مردم باید 120 میلیون تومان پول داشته باشند و ماهانه مبلغ زیادی هم برای وام مسکن کنار بگذارند که فشار مضاعفی به اقشار ضعیف وارد می‌شود.
