اتاق نیوز- در شرایطی که پرونده مربوط به شکایت ترکیه از ایران به دلیل بالا بودن قیمت گاز ایران بیش از یک سال است که در دیوان بین‌المللی داوری در دست بررسی قرار دارد و هنوز نتیجه آن اعلام نشده، تهران و آنکارا به توافقاتی دست یافته اند که بر اساس آن ترکها شرط ایران برای کاهش قیمت گاز را پذیرفته و حاضر به افزایش واردات گاز از کشورمان شده اند.پیش تر در سفری که فروردین ماه سال جاری رئیس‌جمهور ترکیه به کشورمان داشت، بار دیگر کاهش قیمت گاز ایران را خواستار شد اما ایران شرط افزایش حجم خرید گاز به میزان دو برابر را برای کاهش قیمت گاز مطرح کرد که از سوی ترکها مورد قبول واقع نشد.رجب طیب اردوغان رئیس‌جمهور ترکیه درباره جزئیات دیدار خود با رئیس جمهور کشورمان گفته بود که «آنچه مصراً خواستیم، درباره انرژی بود زیرا ما بخش اعظمی از گاز طبیعی ایران را می‌خریم.»
اردوغان با بیان اینکه «ما گران‌ترین گاز را از ایران می‌خریم»، اعلام کرده بود که «اگر قیمت‌ها پایین بیاید می‌توانیم خرید گاز از ایران را افزایش دهیم؛ ما می‌خواهیم بهای گاز مناسب باشد تا به بهای کمتر آن را به مردم بفروشیم و مردم ما متضرر نشوند که البته دو کشور دوست باید در این باره همکاری و همفکری کنند». در آن دیدار حسن روحانی کاهش قیمت گاز را مشروط به افزایش دو برابری حجم خرید گاز از ایران اعلام کرده بود.اما وزیر نفت کشورمان پس از این دیدار اعلام کرد که «ترکها این شرط روحانی را نپذیرفته‌اند» و در شرایطی که ترکها به دعوا رفتند، دلیلی برای مذاکره درباره کاهش قیمت گاز وجود ندارد.پیش از این اظهارات اردوغان، بیژن زنگنه نیز کاهش قیمت گاز صادراتی به ترکیه را مشروط دانسته و گفته بود «به‌شرطی قیمت گاز ایران به ترکیه کاهش می‌یابد که واردات گاز ترکیه از ایران افزایش یابد، چراکه برای ایران سهم بازار بسیار مهم است».
بر این اساس تابستان گذشته در سفری که رئیس‌جمهور و وزیر نفت به آنکارا داشتند نیز مذاکراتی درباره کاهش قیمت گاز صادراتی ایران به ترکیه صورت گرفت، اما نتیجه‌ای حاصل نشد.اما اکنون بنا به اعلام علیرضا بیگدلی، سفیر ایران در ترکیه، تهران و آنکارا به یک توافق اولیه برای افزایش واردات گاز ترکیه از ایران و همچنین تعدیل قیمت گاز دست یافته‌اند این توافق دورنمای امیدوارکننده‌ای را برای همکاری انرژی میان این دو کشور همسایه به تصویر می‌کشد. بررسی سابقه اختلاف نظر دوطرف نشان می‌دهد که بهمن‌ماه 1392 بود که شرکت بوتاش ترکیه با دو ادعا که اولاً از 18 آذرماه سال 1392 صادرات گاز ایران به این کشور به میزان مورد توافق نبوده و 25 درصد از حجم آن کاسته شده است و از سوی دیگر قیمت گاز صادراتی ایران به ترکیه نسبت به دیگر کشورهای منطقه بالاست و باید کاهش یابد، از ایران به دیوان بین‌المللی داوری شکایت کرد.
قرارداد 25 ساله
در این زمینه پس از حدود 10 ماه از شکایت ترکیه از ایران، در آذر سال گذشته دیوان بین‌المللی داوری در زمینه صادرات کمتر از میزان توافق شده رأی را به نفع ایران صادر کرد، اما بررسی شکایت در زمینه گرانفروشی همچنان ادامه دارد و هنوز رای دادگاه در این زمینه اعلام نشده است.قرارداد 25 ساله‌ای که ایران و ترکیه در سال 1996 برای صادرات سالانه تا 10 میلیارد متر مکعب گاز امضا کردند، از سال 2002 ایران روزانه 30 میلیون متر مکعب گاز به ترکیه صادر می‌کند به طوری که ایران در سال 2013 با صدور حدود 8 میلیارد متر مکعب، پس از روسیه دومین تأمین‌کننده گاز ترکیه شد
.به گزارش ایسنا، با ایجاد ظرفیت‌های جدید تولید گاز در کشور، امکان افزایش حجم صادرات گاز به ترکیه وجود دارد. پیش‌تر حمیدرضا عراقی مدیرعامل شرکت ملی گاز با بیان اینکه این شرکت در حال افزایش ظرفیت خود برای صادرات گاز به ترکیه در خط ششم سراسری است، اعلام کرده بود که هم‌اکنون پتانسیل افزایش تولید و صادرات گاز با توجه به بسترسازی‌های انجام شده در بخش بالادستی صنعت نفت، فراهم شده و افزایش صادرات گاز به ترکیه مستلزم این است که قرارداد جدیدی بین دو کشور امضا شود که در حال حاضر این اقدام انجام نشده است. عبدالحسین ثمری معاون عملیات شرکت ملی گاز ایران نیز اعلام کرده بود که تأسیسات تقویت فشار گاز تبریز، ضمن امکان تقویت فشار گاز شمال و شمال غرب کشور، ظرفیت صادرات گاز را به ترکیه نیز افزایش می‌دهد که این خبر، توجه رسانه‌های ترکیه‌ای را به خود جلب کرد و در رسانه‌های این کشور بازتاب گسترده‌ای داشت.
10میلیارد دلار پروژه حمل‌ونقل درانتظار شرکتهای ترکیه
سفیر ایران در ترکیه همچنين در مصاحبه‌ای در آنکارا اظهار کرد ایران بدنبال شراکت با شرکتهای ترکیه برای پروژه‌های آزادراه، فرودگاه و راه‌آهن به ارزش 10میلیارد دلار ظرف سه تا پنج سال آینده است. بیگدلی به بلومبرگ گفت: ما پروژه‌های زیادی داریم و آماده‌ایم این پروژه‌ها را به شرکتهای ترکیه ای مطرح در سطح بین‌المللی اعطا کنیم. ترکیه و ایران در شرایطی که انتظار می‌رود محدودیت‌های تجارت بین‌المللی علیه ایران تسهیل شود، قصد دارند تجارت سالانه میان دو کشور را امسال دوبرابر کرده و به 30 میلیارد دلار افزایش دهند. دو کشور پس از 10 سال مذاکره، در ژانویه توافق تجارت ترجیحی را امضا کردند. ایران همچنین بدنبال داشتن سهم بزرگ‌تری در بازار انرژی ترکیه است. با این همه افزایش چشمگیر تجارت میان دو کشور همسایه به توافق هسته‌ای ایران با قدرت‌های جهان که برداشته شدن تحریم‌های تجاری را بدنبال خواهد داشت، بستگی دارد.سفیر ایران در ترکیه در این مصاحبه عنوان کرد: قرارداد به شرکتهای ترکیه ای از طریق همکاری مشترک با شرکتهای ایرانی و بدون مزایده اعطا خواهد شد. شرکت ساخت‌وساز برگیز اینشاات
(Bergiz Insaat) درحال حاضر با شراکت یک شرکت دولتی ایران پروژه ساخت یک آزادراه به ارزش یک میلیارد دلار و پروژه مترو به ارزش 800 میلیون دلار در شمال غرب کشور را آغاز کرده است.بیگدلی گفت: بانک دولتی زیرات بانکاسی هم احتمالا با ایران همکاری می‌کند. هالک بانکاسی ترکیه مبادلات مالی مربوط به خرید انرژی از ایران را انجام می‌دهد. سفیر ایران در ترکیه همچنین اظهار کرد: ما در تلاش برای بهبود تجارت به ارز ملی با ترکیه هستیم و برای این منظور به مکانیسمی برای حمایت از بازرگانان در برابر نوسانات ارزی شدید خارجی نیاز است.
دستورفوری افزایش تعرفه واردات ازترکیه
همچنين بر اساسنامه ولی‌ا... افخمی، رئیس سازمان توسعه تجارت کشورمان تاکید شده است که باید برای لیست پیوستی به این بخشنامه، تخفیف تعرفه برای واردات کالاهای ترکیه‌ای فقط به میزان «10 درصد» و بر اساس تعرفه پایه اعلام شده، اعمال شود. ترکها سال نو میلادی را بسیار پرشور‌تر و البته پر سود‌تر از ایران آغاز کردند. آنان در اولین حرکت اقتصادی خود در حوزه بین الملل، توافقنامه ترجیحی با ایران امضا کردند. اگرچه این توافقنامه ابتدای سال 2015 به امضا رسید اما کشمکش‌‌های امضای این توافقنامه از حدود یک دهه پیش میان دو کشور شدت داشته است.
تجارت ترجیحی از آن دست رویه‌‌های تجاری میان کشورهاست که براساس آن برای تسهیل تجارت بین دو کشور و براساس اصل بده و بستان و تأمین منافع حداکثری برقرار می شود. برخی امتیازات تعرفه‌ای در قبال کاهش تعرفه‌های تجاری (نسبت به دیگر کشورها) داده می‌شوند تا تجارت میان دو کشور بیشتر شود. طبق این توافقنامه ترکیه 140 فقره از کالاهای صادراتی ایران شامل اقلام کشاورزی، شیلاتی و موادغذایی غیراساسی و ایران 125 فقره از کالاهای صادراتی ترکیه شامل تولیدات صنعتی را تحت پوشش تخفیف تعرفه‌های گمرکی (متوسط بین 20 تا 50درصد) نسبت به کشورهای دیگر قرار داده‌اند. اقتصادآنلاين نوشت؛ اقلامی که به ترکیه امتیاز داده شده کالاهایی نظیر منسوجات و پوشاک، تجهیزات الکتریکی، تولیدات بهداشتی، تولیدات فولادی، اجزاء و قطعات خودرو، لوازم خانگی و غیره است.
اما ظاهرا انتقادات و تاثیراتی که این تخفیف‌ها به محصولات صادراتی ترکیه داده است، کم کم رنگ واقعی تری به خود می گیرد چراکه اکنون سازمان توسعه تجارت، با ارسال دستوری «آنی – حائز اهمیت» از گمرک ایران خواسته است، تغییراتی در این تعرفه‌ها اعمال کند. بر اساس نامه ولی‌ا... افخمی، رئیس سازمان توسعه تجارت کشورمان به کرباسیان، رئیس‌کل گمرک ایران که نسخه‌ای از آن به دست صبحانه رسیده، تاکید شده است که باید برای لیست پیوستی به این بخشنامه، تخفیف تعرفه برای واردات کالاهای ترکیه‌ای فقط به میزان «10 درصد» و بر اساس تعرفه پایه اعلام شده، اعمال شود. در پیوست این نامه، مواردی چون فرش و سایر کف‌پوش‌ها، صفحات فولادی، اجاق گاز، رادیاتور، اشیاء آشپزخانه، یخچال فریزر، ماشین ظرفشویی، مبلمان چوبی و فلزی و برخی منسوجات، جهت کاهش تخفیفات تعرفه‌ای درج شده است.
منبع:آرمان
